Banpaal na 140 jaar terug op eigen plek
25 juli 2006
-
Oost-Watergraafsmeer
In het Oosterpark staat vlakbij de skatebaan een bijzondere stenen
paal. Deze banpaal gaf rond 1500 de grens van de stad aan. Na veel
omzwervingen is de paal 30 jaar gelden terecht gekomen in het
Oosterpark. Op 28 juli gaat deze banpaal terug naar de plek waar hij
oorspronkelijk heeft gestaan: het Geuzenbos op de Spaarndammerdijk.
Omstreeks 1650 heeft Rembrandt deze banpaal vastgelegd in een ets.
Daarom is het bijzonder is dat de paal juist in het Rembrandtjaar weer
terug gaat naar zijn oorspronkelijke omgeving.
Er zijn nu nog drie banpalen op hun oorspronkelijk plek te vinden. Aan
de westelijke Amsteloever, even voorbij restaurant Het Kalfje, in
Amstelveen aan de Amsterdamseweg bij de Braak en in de bebouwde kom
van Sloten.
Omzwervingen van een banpaal
De banpaal staat sinds 1976 in het Oosterpark. Via omwegen is hij hier
terechtgekomen. Zeker is dat hij in 1624 aan de Spaarndammerdijk is
neergezet. Rond 1650 beeldde Rembrandt (1650) de paal af in een ets.
Ten Cate schilderde aquarelleerde de paal rond 1839. Wat er daarna
precies is gebeurd is onduidelijk.
Op een gegeven moment is de zoektocht naar de paal gestart. Een boer
wist te vertellen dat het bovenste deel van de paal op zijn erf heeft
gelegen tot dit verplaatst is naar het terrein van een school waar het
uiteindelijk onder de grond is gestopt. Nadat de banpaal is
opgegraven, vindt het een plek in de tuin van het Stedelijk Museum.
Door de bouw van een nieuwe vleugel in 1954 verhuist hij naar de tuin
van het Sanatorium Beatrixoord naast het Tropenmuseum. Als het
sanatorium sluit wordt de tuin mét banpaal samengevoegd met
Oosterpark.
Nieuwe locatie
De banpaal komt te staan in het nieuw ingerichte Geuzenbos aan de
Spaarndammerdijk, vlakbij het gemaal. Het gemaal is te bereiken via
Noordzeeweg, Abberdaan, Vaalmuiden en het laatste stukje naar het
boezemgemaal Halfweg heet Wethouder van Essenweg.
Gemeente Amsterdam