Gemeente Gouda
persbericht: vondst stadsmuur Fluwelensingelgracht bevestigt archeologische
vermoedens (25/07/2006)
Goudse stadsmuur Bij werkzaamheden op de Groeneweg voor de aanleg van
een nieuwe riolering zijn archeologen gestuit op de oude stadsmuur van
Gouda, uit de 14e eeuw. Met deze vondst kan nu de loop van de
stadsmuur aan de oostkant van de stad gevolgd worden. De muur ligt
vlak naast het wandelpad door het Houtmansplantsoen, op een diepte van
ongeveer 40 cm beneden het maaiveld. Het gaat om een stuk muur met een
dikte van 85 cm aan de bovenkant en 1,20 m aan de onderkant. Die
onderkant zit op een diepte van meer dan 2 meter beneden maaiveld, hoe
diep precies is nog niet vastgesteld. Tegen de zijkant van de muur is,
met andere stenen, een extra stuk muur gemetseld. Of het hier gaat om
een steunbeer of om een reparatie of opvulling is niet helemaal
duidelijk, dit zal de komende weken uitgezocht worden. Ook de precieze
datering van dit stuk muur moet nog bepaald worden.
De vondst van de stadsmuur is bijzonder. Hiermee is eindelijk
duidelijk geworden dat er nog restanten van de stadsmuur aan deze kant
van Gouda bewaard zijn. Die sporen werden op basis van oude kaarten
wel verwacht, daarom werden de werkzaamheden archeologisch begeleid,
maar er waren geen sporen daadwerkelijk aangetoond. Tot nu toe zijn er
vooral aan de zuid- en westkant van Gouda stukken van de stadsmuur
opgegraven, met name bij de Vest en bij de Veerstal. De vondst maakt
het plaatje van Gouda zoals het vroeger was dus completer. Daarnaast
toont deze vondst aan dat er nog stukken van de muur in de grond
aanwezig zijn. Wethouder Van der Sluijs reageert verheugd: Deze vondst
bevestigt nog eens de historische betekenis van Gouda. Ik hoop dat wij
als college, met name de wethouder van monumentenzorg, een
mogelijkheid vinden om ook de oostzijde van de stadsmuur voor het
publiek zichtbaar te maken.
Het is opvallend dat zon groot deel van een stadsmuur, die normaal
gesproken boven de grond staat, nu helemaal onder de grond zit. Dat
komt vooral door ophogingen, die in heel Gouda nodig waren om droge
voeten te houden en verzakking van muren te voorkomen. Ook de
stadsmuur verzakte. Diverse archiefbronnen spreken over scheuren in de
muur en over hoge onderhouds- en reparatiekosten.
Langs de stadsmuur is de bodem ook opgehoogd, waardoor de stadsmuur
zelf steeds wat dieper kwam te liggen. Een groot deel van de muur is
bovendien onder de grond gekomen omdat er aan het eind van de 16e eeuw
een aarden wal tegen werd opgeworpen. Die aarden wal was nodig, omdat
met de uitvinding van het buskruit en het ontstaan van kanonnen, een
stenen muur als verdediging niet meer voldeed. Om de kracht van de
kanonskogels wat te absorberen werd de wal tegen de muur aangelegd. De
stadsmuur lag na de 16e eeuw dus al voor een groot deel onder de
grond. Het stuk dat nog wel boven de grond uitstak is in de 19e eeuw,
na het in onbruik raken van de muur, waarschijnlijk afgebroken om als
bouwmateriaal te dienen. Alles onder de grond was lastig te
verwijderen en is dus achtergebleven.
Het rioleringsproject is voor de Groeneweglocatie inmiddels afgerond.
Nadat de muur uitgebreid door archeologen was gedocumenteerd, is een
deel van de stadsmuur weggebroken zodat de rioolbuis aangelegd kon
worden. Er is niet meer verwijderd dan strikt noodzakelijk, de rest
van de muur is nog steeds onder de grond aanwezig en zal daar ook
blijven. De documentatie van de archeologen zal na bestudering worden
opgeslagen in het archeologisch depot van de gemeente, waar het op
aanvraag te zien is. Na de bouwvakantie zal een meter of vijftig
verderop, bij de Geuzenstraat, opnieuw een waterafvoer aangelegd
worden. De kans is groot dat daar opnieuw de stadsmuur aangetroffen
wordt. Daarmee zou het hele tracé van de stadsmuur tussen de beide
opgegraven stukjes exact bepaald kunnen worden. Daarom zullen de
werkzaamheden ook dan onder archeologische begeleiding plaatsvinden.
Ook op andere plaatsen is de aanleg van de riolering voorafgegaan door
archeologisch onderzoek of zijn de werkzaamheden archeologisch
begeleid. Dit heeft leuke vondsten opgeleverd, zoals muurwerk van het
Cellebroedersklooster, een vrijwel complete aardewerken pot en sporen
van het fabriceren van paternosters (rozenkransen) die in het klooster
gefabriceerd zijn door de monniken.
De stadsmuur is op dit moment niet meer te zien. Het geheel is weer
gedicht. Het werk aan de riolering moest netjes opgeleverd worden
voordat de bouwvakvakantie begon. De verwachting is dat bij het
vervolg van de werkzaamheden er meer gelegenheid zal zijn een blik te
slaan op de mogelijke vondst van andere delen van de oude stadsmuur.
Goudse stadsmuur