Ingezonden persbericht
De kasteeltuin Oud-Valkenburg bestaat dertig jaar
De kasteeltuin Oud-Valkenburg bestaat dertig jaar. Dit wordt gevierd op zondag 30 juli met een jubileumdag boordevol activiteiten voor jong en oud.
Activiteiten
De jubileumdag start om 10.30 uur en duurt tot 16.30 uur. Tijdens deze dag zijn er diverse informatiestands, onder meer over de bijen en de imkerij, over het dierenleven in de poel en over het IVN en natuur-en milieu-educatie. Verder worden er die dag in een mobiele houtgestookte oven Limburgse vlaaien gebakken. De molen zal die dag bij wijze van uitzondering in bedrijf zijn, want normaal gesproken wordt er niet meer gemalen. Er zijn demonstraties schapen drijven in de buurt van de tuin te zien. Ook wordt er gewassen op grootmoeders wijze. Er is muziek van eigen bodem. Voor de kinderen is er een speciale vlaaienspeurtocht ontworpen.
Geschiedenis
In 1976 werd in het plaatsje Oud-Valkenburg een bijzondere tuin geopend : heemtuin en instructief park Sjloens Heim. Vrijwilligers van het IVN hebben deze tuin aangelegd, onderhouden en beheerd.
De voorgeschiedenis is opmerkelijk. In 1971 klopte de IVN-afdeling Valkenburg bij de gemeente aan om een verenigingslokaal. De vrijwilligers meenden dit gevonden te hebben in de watermolen van kasteel Schaloen. De molen was vervallen en alleen in gebruik als opslagplaats. Het zorgde voor de nodige besprekingen, maar uiteindelijk mocht het IVN de molen van de gemeente huren, maar moesten de vrijwilligers het monumentale gebouw wel zelf opknappen. In 1973 was men daarmee klaar.
Vervolgens viel het oog op de achter de molen gelegen moestuin en boomgaard van het kasteel. Ook deze was zwaar verwaarloosd. Adviseur van het bestuur was destijds Aloys Lemmerling, hoofd van de gemeentelijke plantsoenendienst. Hij ontwierp een tuin, waarin de gewassen en planten van Zuid-Limburg een plaats dienden te krijgen. Daarbij hield hij rekening met de cultuurhistorische en landschappelijke aspecten van het heuvelland. Zo werden er een ouderwetse dorpspoel aangelegd, een imkerij met verschillende modellen bijenkorven, een kleine mergelgrot, een huisweide met oude appelrassen en een zogeheten tuunhaag (een van vlechtwerk gemaakte omheining). Hij koos bewust niet voor alleen maar een tuin met inheemse wilde planten, Lemmerling wilde de bezoeker ook laten zien welke gewassen er lange tijd in cultuur waren in het heuvelland. Verfplanten als wouw, wede en meekrap bijvoorbeeld, of oliehoudende gewassen als huttentut. De oude moestuin van het kasteel herleefde ook gedeeltelijk door de aanleg van een kleine boerentuin met oude groenten als splijtkool en kardoen.
In de loop der jaren kwamen er nog enkele projecten bij : een oude visvangstinstallatie bij de watermolen werd in ere hersteld; de houtloods van het kasteel werd omgebouwd tot verenigingslokaal en in een weiland tegenover de molen werd een kruidentuin in oud-Hollandse stijl aangelegd.
De tuin ontkwam niet aan bezuinigingen. Naast de vrijwilligers was er een tuinman in vaste dienst, die lange tijd door de gemeente gesubsidieerd werd. Het IVN moest hem echter zelf gaan bekostigen en de gemeente nam het bureau ZKA uit Breda in de arm om te zoeken naar nieuwe mogelijkheden om meer bezoekers te trekken. Een van de suggesties was een naamsverandering. Sjloens Heim zei de niet-Limburgse bezoeker weinig en de term "heemtuin" werd ook niet aantrekkelijk gevonden. Zo viel uiteindelijk de keuze op Kasteeltuin Oud-Valkenburg. De tuin zelf werd echter niet in opzet aangetast uit respect voor de bedenker en ontwerper Lemmerling
IVN Valkenburg aan de Geul
Postbus 7
6300 AA Valkenburg aan de Geul