Nieuwe vertaling van Mircea Eliade Het heilige en het dagelijkse leven

Een onderzoek naar het wezen van de religie; Fenomenologische Klassieken deel 6; 5e druk

AMSTERDAM, 20060802 -- Het heilige en het dagelijkse leven is eerder in het Nederlands verschenen onder de titel Het gewijde en het profane; een studie over de religieuze essentie bij C. de Boer jr./Paul Brand, Hilversum 1962. In deze uit het Duits vertaalde uitgave is de uitgebreide inleiding van Mircea Eliade vervangen door een korte inleiding van vertaler Hans Andreus. Het is overigens een publiek geheim dat Andreus de vertaling had uitbesteed. Hij had echter wel de eindverantwoordelijkheid en we kunnen ons niet aan de indruk onttrekken dat hij zijn taalgevoeligheid en uitdrukkingsvaardigheid heeft gebruikt bij de eindredactie.


In 1977 verscheen een ongewijzigde vertaling maar opnieuw gezet bij Meulenhoff Amsterdam onder de titel Het heilige en het profane. De inleiding van de eerste Nederlandse druk is in deze uitgave vervangen door de oorspronkelijke en ook is Eliade's voorwoord bij de Franse uitgave toegevoegd.
In 1987 verscheen bij Servire Uitgevers b.v., Katwijk aan Zee een ongewijzigde herdruk van het zetsel van Paul Brand uit 1962 onder de titel De magie van het alledaagse; De transcendentie van het dagelijkse leven. In 1992 verscheen deze druk in verkleinde vorm bij Uitgeverij Kosmos, Utrecht.
In al deze Nederlandse uitgaven ontbreekt de bibliografie en het afsluitende essay over de ontwikkeling van de godsdienstwetenschap.
Eliade schreef het boek in het Frans en het verscheen in 1957, in vertaling van Eva Moldauer, bij Rowohlt Hamburg.

In de prestigieuze en succesvolle Fenomenologische Bibliotheek verschijnt een nieuwe vertaling van Mircea Eliade Het heilige en het dagelijkse bestaan.

Eliade positioneert dit werk nadrukkelijk in contrast met Het heilige van Rudolf Otto. Hij schrijft: 'Begiftigd met een groot psychologisch inzicht en gesteund door zijn tweeledige opleiding als theoloog en godsdiensthistoricus, slaagde Rudolf Otto erin de inhoud en de specifieke kenmerken van de religieuze ervaring, de confrontatie met het numineuze te isoleren. De analyses van Otto hebben hun waarde behouden en de lezer zal gebaat zijn bij lezing en overdenking van zijn werk. Wij kiezen echter voor een andere route en proberen het verschijnsel 'het heilige' in al zijn complexiteit weer te geven, het heilige als geheel. En de eerste omschrijving die we van het heilige kunnen geven is dat het een tegenstelling vormt met het leven van alledag.'

Mircea Eliade roept in dit inmiddels klassieke werk de antieke wereld op die nog geen scheiding kende tussen het heilige en het alledaagse. Het dagelijkse leven was ingebed in het heilige.

Eliade schetst een wereld van betekenissen achter betekenissen en laat in dit meesterwerkje met veel overtuigende voorbeelden zien hoe inhoud en structuur van ons onbewuste verbazingwekkende overeenkomsten vertonen met de mythologieën van álle volkeren op aarde. Hiermee sluit Eliade aan bij het gedachtegoed van Gustav Jung, Rudolf Otto en A. J. Heschel.
Het religieuze met zijn rituelen en symbolen bepaald nog steeds het leven van de mens. Zelfs de huidige maatschappij berust op religieuze structuren.

Onze uitgave is conform deze complete druk. In datzelfde jaar verscheen de Amerikaanse uitgave, uit het Frans vertaald door Willard R. Trask, bij Harcourt Inc. Dit is een complete uitgave maar de biografische notitie uit de Duitse en Franse editie ontbreekt. In 1965 verscheen bij Gallimard Parijs de eerste Franse uitgave. In deze uitgave ontbreekt het essay en het register.
Vanaf 1984 verschijnt de Duitse editie bij Insel Verlag Frankfurt am Main und Leipzig. Ook in deze uitgaven ontbreekt het register.
De nieuwe vertaling is de eerste complete uitgave in het Nederlands. Hoewel uitgegaan van de Franse brontekst is ook de originele Duitse uitgave geraadpleegd en in overleg met de erven ook de 'vertaling' van Hans Andreus, omdat een aantal zinsconstructies van deze 'vertaler' niet te overtreffen bleek. Hierdoor is, menen wij, een vertaling ontstaan die zowel literair als wetenschappelijk aan alle eisen voldoet en toch goed leesbaar is gebleven voor een algemeen publiek.




Uitgeverij Abraxas