Ingezonden persbericht
Gondrechten gewogen
Enkele constitutionele waarden in het actuele politieke debat
Deze bundel zal tijdens een persconferentie op 5 september 2006 om 11.30 in
perscentrum Nieuwspoort, in de Frits van der Poelzaal, Lange Poten 10, in Den
Haag, gepresenteerd worden door de voorzitter van het curatorium van de
Teldersstichting, Frits Bolkestein.
De Grondwet is dringend aan herziening dan wel aanscherping toe.
In hoeverre mogen burgerlijke vrijheden ingeperkt worden ten behoeve van
terrorismebestrijding? Is de invoering van een verbod op het dragen van burqa's in de openbare
ruimte een schending van het recht dat ieder individu heeft zijn leven naar eigen inzicht in te
vullen? Valt de financiering door de staat van bijzonder religieuze onderwijs te verenigen met de
scheiding van kerk en staat? Deze en andere hedendaagse dilemma's komen aan bod in de bundel
Grondrechten gewogen. Enkele constitutionele waarden in het actuele politieke debat, het honderdste
`geschrift' van de Teldersstichting in haar eigen reeks. Centrale vraag daarbij is of de Grondwet,
die alweer ruim twee decennia geleden voor het laatst grondig is herzien, in zijn huidige vorm
wel genoeg aanknopingspunten biedt in het actuele politieke debat.
Vanuit het liberalisme worden door verschillende auteurs deze en andere gerelateerde kwesties
bezien. Zij gaan hierbij in op het belang van de grondrechten, hun uitwerking in de
(rechts)praktijk, de waarde van de verschillende constitutionele beginselen, hun tekortkomingen
en onderlinge tegenstrijdigheden. Actuele dilemma's worden daarbij in een liberaal licht
geplaatst en teruggebracht tot de fundamentele rechten en waarden die in het geding zijn.
Auteurs zijn o.a. Geert Dales, Paul Cliteur en Arno Visser.
Enkele stellingen uit de bundel:
- Artikel 1 van de Grondwet dient prioriteit te krijgen boven andere grondwetsartikelen,
vooral wanneer het discriminatie betreft op basis van omstandigheden die van nature
gegeven zijn zoals ras, geslacht en seksuele geaardheid. (Geert Dales)
- Er zou meer openheid moeten worden betracht wat betreft onderscheid naar politieke
gezindheid bij benoemingen in openbare dienst. Het verbod hierop, vastgelegd in artikel
3 van de Grondwet, zou vergezeld moeten gaan van de mogelijkheid hier bij wet
limitatief opgesomde uitzonderingen op te maken. (Caspar van den Berg, Gerrit Dijkstra
en Frits van der Meer)
- Niemand zou gehouden moeten zijn het denkpatroon van een ander gelijkwaardig te
achten aan het eigen denkpatroon. Het `discrimineren' tussen levensbeschouwingen is
niet alleen het goed recht van elk verantwoordelijk denkend mens, maar ook een
intellectuele plicht. Voorzover het non-discriminatiebeginsel (artikel 1) aan die
intellectuele plicht in de weg staat, moet het wijken voor de uitingsvrijheid (artikel 7).
(Paul Cliteur)
- De vrijheid van meningsuiting (artikel 7) is een belangrijk fundament van onze
samenleving. Aan dit recht is echter ook de plicht verbonden hier verantwoordelijk mee
om te gaan. Daarbij dienen niet steeds grenzen te worden opgezocht zoals die vastliggen
in de wet en dienen extremiteiten niet tot gemeenplaats te worden gemaakt. (Arno Visser)
- De vrijheid van vereniging (artikel 8) reikt ver, maar moet ingeperkt worden wanneer
een politieke partij zich niet houdt of dreigt te houden aan de fundamenten van onze
democratische rechtsstaat, zoals de gelijkwaardigheid van man en vrouw (artikel 1).
Waar het orthodoxe religieuze partijen betreft, zou opname in de Grondwet van de
scheiding tussen kerk en staat problemen als die met (de financiering van) de SGP
kunnen voorkomen. (Cornélie Richert)
- Het staat politieke partijen en andere verenigingen ten principale vrij om hun organisatie
naar eigen inzicht in te richten (artikel 8) ook als dat betekent dat vrouwen van
lidmaatschap worden uitgesloten. De uitspraak van de Haagse rechtbank inzake de
subsidiestop richting de SGP moet dan ook niet als `overwinning' worden gevierd maar
daarentegen worden opgevat als een aantasting van de democratische rechtsstaat met een
gevaarlijke precedentwerking. (Patrick van Schie)
- De vrijheid van de burgers en met name het recht op privacy (artikel 10) heeft onder de
steeds stringentere veiligheidsmaatregelen in het kader van terrorisme- en
criminaliteitsbestrijding te lijden. Er dient dan ook zorgvuldiger te worden gekeken
naar de sociale en politieke gevolgen van beleidsmaatregelen die de grondrechten
aantasten. Dit zou onder meer kunnen worden bewerkstelligd door de invoering van een
zogeheten `Privacy effect rapportage'. (Paul de Hert & Remco Nehmelman)
- De publieke financiering van godsdienstig bijzonder onderwijs is strijdig met de
neutraliteit van de staat in godsdienstige zaken. Om onder meer die reden dient de
publieke financiering van godsdienstig onderwijs te worden afgeschaft en dienen de
leden 5,6 en 7 van artikel 23 van de Grondwet te worden aangepast. (Sabine Bierens &
Patrick van Schie)
- Het onderscheid tussen bijzonder en openbaar onderwijs is een historische vergissing. De
ontplooiing van de levensopvatting is geen taak voor het onderwijs. In het Liberaal
Manifest uit 2005 had dan ook moeten worden gepleit voor algemeen nationaal
onderwijs. (Nan Dodde)
- De VVD moet zich hard maken voor het verwerven van steun in de samenleving en
onder andere partijen om de leden 5, 6 en 7 van artikel 23 op zo'n manier te
herformuleren, dat de discriminatoire en segregerende werking van het huidige stelsel
ongedaan worden gemaakt. (Caspar van den Berg)
Het geschrift Grondrechten gewogen. Enkele constitutionele waarden in het actuele politieke debat
(geschrift 100) is te bestellen bij de prof.mr. B.M. Teldersstichting, Koninginnegracht 55a,
2514 AE Den Haag.
Inlichtingen kunt u inwinnen bij mw. Richert, telefoon: 070-363 19 48
Prof. Mr. B.M. Teldersstichting
Wetenschappelijk bureau van de VVD
Tel.: 070-3631948/Fax: 070-3631951
E-mail: info@teldersstichting.nl
www.teldersstichting.nl