Ingezonden persbericht


Therapeut is deel van de oplossing van het probleem van de verslaafde Nieuwe visie op verslavingsbehandeling

De behandeling van verslaafden moet anders. Therapeuten moeten leren handelen naar het nieuwe inzicht dat verslaving een chronische hersenziekte is en afscheid nemen van hun ideeën dat verslaafden eigenlijk hopeloze gevallen zijn. Dit stelt prof. Cor de Jong in zijn intreerede op 14 september aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Zijn grootste zorg gaat uit naar de snel groter wordende groep alcoholverslaafden.

Therapeuten moeten betrokkenheid en bezorgdheid tonen, hoop bieden; lichamelijke en psychische klachten trachten weg te nemen met medicatie of gesprekken, meewerken aan rehabilitatie en spreken over hoe je als patiënt kunt leren leven met je ziekte. Deze nieuwe visie op het behandelen wordt voorgesteld door prof. dr. Cor de Jong, in zijn oratie getiteld: Chronisch Verslaafd: De therapeut, de patiënt en de ziekte. De Jong is hoogleraar verslaving en verslavingszorg vanwege de stichting Nijmegen Institute for Scientists-Practitioners (NISPA), verbonden aan het Behavioural Science Institute van de Radboud Universiteit. NISPA is gesticht door Arcuris_De Grift, Novadic-Kentron, TACTUS en GGZ Noord- en Midden-Limburg.

Toenemend probleem

Verslaving wordt een toenemend probleem in de samenleving. De gelegenheid maakt de dief: alcohol en drugs zijn makkelijk verkrijgbaar. Toch is opiaatverslaving niet het grootste probleem. Zo'n 70% van deze verslaafden is onder behandeling en daarmee redelijk onder controle. Problemen liggen veeleer bij de steeds groter wordende groep chronische alcoholverslaafden. Van de 350.000 zwaar verslaafden is slechts 10% in behandeling.

Is elke verslaafde nu chronisch ziek? De Jong: "Er is een opgaande schaal van gebruik, misbruik en afhankelijkheid tot verslaving. Vast staat dat er geen geleidelijke overgang is tussen de verschillende stadia, maar dat er ergens in dat proces een onomkeerbare verandering optreedt. Er is vooral sprake van verlies van controle. Het toekennen van het belang van prikkels is verstoord, het geheugen is vooral gericht op gebruik . Er treedt snel hunkering op en er is een verminderde mogelijkheid om gedrag te onderdrukken dat leidt tot gebruik. Dat zijn allemaal complexe processen die zich in het brein afspelen. Daarom noemen we verslaving ook een chronische hersenziekte."

Naast zijn hoogleraarschap in Nijmegen (twee dagen) is Cor de Jong eerste geneeskundige in Novadic-Kentron, een verslavingszorginstelling in Zuid-Nederland. De brugfunctie die hij vervult tussen wetenschap en praktijk van de verslavingszorg is uniek, en is met de oprichting van NISPA geïnstitutionaliseerd. De verslavingskunde is een nog erg jonge wetenschap en voor de ontwikkeling ervan is volgens de hoogleraar een goed gedefinieerd begrippenkader nodig en andere bijgestelde visie op verslaving.

Terugkeer naar de spreekkamer

De veranderingen en vernieuwingen in de gezondheidszorg vergen van artsen extra inspanningen die ten koste gaan van de directe zorg aan de patiënt. De Jong pleit voor de terugkeer naar de spreekkamer. Als het daar niet goed loopt is de financiering van de hele zorg weggegooid geld. Zijn nieuwe visie op het behandelen gaat uit van de vier R's: Remoralisatie, Remediatie, Rehabilitatie en Recovery.
* Remoralisatie: in de spreekkamer komen patiënt en therapeut elkaar tegen. Daar moet de therapeut de eerste stap zetten. De therapeut laat zien dat hij naast en niet tegenover de patiënt staat. Dat gebeurt door een respectvolle opstelling, tonen van betrokkenheid, bezorgdheid zonder betutteling. Een dergelijke opstelling biedt reële hoop. Van de patiënt mag verwacht worden dat deze eerlijke informatie geeft en ook de therapeut respectvol bejegent.
* Remediatie: behandeling gericht op symptomatisch herstel en vermindering van stress, klachten en symptomen, met inzet van medicijnen en gesprekken.
* Rehabilitatie: de therapeut motiveert de patiënt tot gedragsverandering en helpt hem bij het hervinden van een plek in de maatschappij. De patiënt gaat de situatie accepteren en leert leven met een vaak langdurige geschiedenis van ellende.
* Recovery: de patiënt accepteert zelf zijn beperkingen en weet ook hoe daarmee te leven. Dat kan weer perspectief geven en de patiënt nieuwe mogelijkheden laten ontdekken.

Opleiding verslavingskunde

Het volgende collegejaar zal de Radboud Universiteit Nijmegen in samenwerking met de verslavingszorginstellingen beginnen met een tweejarige opleiding verslavingskunde. De opleiding is bedoeld voor psychologen, artsen en psychiaters in de verslavingszorg. In de opleiding leren deze professionals de academische kennis te combineren met hun dagelijkse werk.

Congres brengt theorie en praktijk bij elkaar

Voorafgaand aan de oratie organiseert het NISPA woensdag 14 september een wetenschappelijk congres over de toepassing van resultaten van wetenschappelijk onderzoek in de praktijk. Drie vooraanstaande vakgenoten komen aan het woord:

de Nijmeegse prof Richard Grol, hoogleraar kwaliteit van zorg, spreekt over verbetering van de zorgkwaliteit en de professionalisering van de verslavingspraktijk. Twee Amerikaanse wetenschappers geven vanuit hun expertise inzicht in de buitenlandse praktijk: dr. Rick Rawson, met een lange staat van dienst als lid van het UCLA Department of Psychiatry, en een groot inzicht in wat het jaarlijkse VS-budget van 1 miljard dollar aan onderzoek naar drugsverslaving in de praktijk heeft opgeleverd. Prof. Stephen Higgings, in de VS bekend vanwege het werken met beloningen in de verslavingspraktijk, reflecteert op problemen in een klinische praktijk.

Van 12.00 ­ 13.30 is er een lunchdebat, waar deelnemers met elkaar in gesprek gaan over een aantal stellingen, zoals:


- de wetenschap heeft de praktijk harder nodig dan de praktijk de wetenschap;


- onderzoek op de werkplek zorgt voor gemotiveerde deskundige medewerkers;


- wetenschappelijk onderzoek moet prioriteit geven aan preventie;


- de verslavingszorg moet onderzoek doen in de vorm van benchmarking.

Dr. C.A.J. de Jong (1950) is sinds 1 oktober 2005 bijzonder hoogleraar Verslaving en verslavingszorg vanwege de Stichting NISPA bij het Behavioural Science Institute van de Radboud Universiteit. De Jong is eerste geneeskundige in Novadic- Kentron, een verslavingszorginstelling in Zuid-Nederland. Daarnaast is hij twee dagen per week werkzaam in het Academisch Centrum Sociale Wetenschappen van de Faculteit Sociale Wetenschappen als wetenschappelijk directeur van het Nijmegen Institute for Scientist Practitioners in Addiction.

Noot voor de pers:

Congres: How to bridge the gap between Science and Practice, donderdag 14 september 2006, Aula Radboud Universiteit Nijmegen. Aanvang: 9.30 uur.

De tekst van de rede van Cor de Jong is onder embargo tot het moment van uitspreken verkrijgbaar bij de Wetenschapsredactie van de Radboud Universiteit Nijmegen, tel. (024) 361 6000. Contact met prof. Cor de Jong is te leggen via de Wetenschapsredactie.