Universiteit van Amsterdam

Algoritme verklaart oorsprong supersnelle sterren


Promotie Sterrenkunde en Informatica


dinsdag 12 september 12.00 uur

Sterrenhopen zijn groepen van honderden tot duizenden sterren die door zwaartekracht bijeen worden gehouden. Omdat sterren in die sterrenhopen zo dicht bij elkaar staan, doen zich al snel ontmoetingen voor. Als daar ook superzware zwarte gaten (zwarte gaten van enkele miljoenen zonmassa s) bij betrokken zijn, kunnen sterren met snelheden van meer dan duizend kilometer per seconde uit de melkweg worden geslingerd. De astrofysische redenen daarvoor zijn eenvoudig maar kunnen alleen met uitgebreide berekeningen op speciaal ontwikkelde computers worden aangetoond. Het interdisciplinaire onderzoeksteam waarvan Alessia Gualandris deel uitmaakte, ontwikkelde de afgelopen vier jaar algoritmes en een speciale computer om die dynamische en interne evolutie van sterrenhopen nauwkeurig te kunnen berekenen. Die berekeningen zijn echter alleen uit te voeren indien de wisselwerking tussen alle sterren heel precies in kaart wordt gebracht. Gualandris ontwikkelde een speciaal, nieuw algoritme om die berekeningen efficiënt op een parallelle computer te kunnen uitvoeren. Daardoor is het voor het eerst mogelijk om systemen van meer dan een miljoen sterren te simuleren. De onderzoeksresultaten zijn van belang voor verder onderzoek naar sterrenhopen en zwarte gaten en hun onderlinge wisselwerking. Sterrenhopen zijn zowel voor astrofysici als informatici fascinerend vanwege hun enorme fysische diversiteit en omdat berekeningen van hun grote beweeglijkheid numeriek zeer complex zijn. Die berekeningen waren tot nu toe lastig uitvoerbaar omdat sterrenhopen zich in gebieden bevinden die ongeschikt zijn voor analytische methoden terwijl benaderingen tekortschieten. Met de methode van Gualandris zijn die numerieke problemen opgelost en is nu de oorsprong van supersnelle sterren in de melkweg te verklaren.

Mw. A. Gualandris: Simulating self-gravitating systems on parallel computers. Promotoren zijn prof. dr. E.P.J. van den Heuvel en prof. dr. P.M.A. Sloot.

Dit is een overzicht van promoties, oraties, afscheidscolleges en andere activiteiten aan de Universiteit van Amsterdam. Meer informatie over de items in deze agenda kunt u krijgen bij de afdeling Persvoorlichting, tel. 020 - 525 2695, e-mail: persvoorlichting@uva.nl. Met vragen over plechtigheden Geneeskunde kunt u contact opnemen met AMC Voorlichting, tel. 020 - 566 2929. Onder aan deze agenda vindt u de rubriek Hoogleraarsbenoemingen.