GGD Rotterdam e.o.


GGD: nader onderzoek nodig naar koeltoren als mogelijke legionellabron

Bij een koeltoren van Eneco in Capelle aan den IJssel is een hoge concentratie van de legionellabacterie aangetroffen. Deze koeltoren staat op het terrein van het IJsselland Ziekenhuis. Meteen na deze constatering is de koeltoren afgesloten en chemisch gereinigd. De meting naar legionella is verricht in opdracht van de GGD Rotterdam en omstreken.

Aanleiding vormde de melding op 6 september van drie patiënten met legionella (de veteranenziekte) afkomstig uit oostelijk Rotterdam, Capelle aan den IJssel en Krimpen aan den IJssel. Deze meldingen relateerde de GGD vervolgens aan drie eerdere meldingen uit dezelfde regio, verspreid over augustus. Op 10 september vond de meest recente melding plaats. Het betrof een patiënt uit Nieuwerkerk aan den IJssel. Van de in totaal zeven patiënten zijn er zes inmiddels uit het ziekenhuis ontslagen. De GGD gaat samen met het RIVM nader onderzoek doen naar de koeltoren als mogelijke besmettingsbron.

De GGD doet na een melding van legionella altijd onderzoek naar een mogelijke besmettingsbron. Bij de besmettingen die plaatsvonden in de regio zijn onder meer de thuissituatie van de patiënten en openbare vijvers en fonteinen onderzocht. Een besmettingsbron kon daar echter niet worden aangetoond. De GGD houdt serieus rekening met toeval als factor. Er zijn zowel in Nederland als internationaal de laatste weken meer legionellagevallen gemeld dan in dezelfde periode in voorgaande jaren. Deze toename wordt toegeschreven aan de afgelopen warme zomerperiode.

De GGD Rotterdam heeft de huisartsen in de regio geïnformeerd, om extra alert te zijn. De GGD adviseert mensen om bij mogelijke symptomen van legionella contact op te nemen met de huisarts. Legionella is een ernstige ziekte, die veroorzaakt wordt door het inademen van kleine waterdruppels die met de legionellabacterie zijn besmet. Deze waterdruppeltjes kunnen afkomstig zijn uit allerlei verschillende bronnen zoals een koeltoren, een sauna of een douche. Legionella is bij tijdige behandeling met antibiotica goed te genezen. De ziekte begint met snel opkomende hoofdpijn, spierpijn en een ziektegevoel, gevolgd door longontsteking met koorts boven de 39°C. De patiënt hoest en is soms kortademig. De tijd tussen besmetting en het optreden van de eerste ziekteverschijnselen is tussen de twee tot twintig dagen en ligt gemiddeld rond vijf à zes dagen.

Voor nadere informatie kunnen mensen de website van de GGD Rotterdam e.o. raadplegen (www.ggd.rotterdam.nl) of contact opnemen met de GGD Gezondheidslijn, tel. 010 433 99 66.

Vragen en antwoorden

Wat is er aan de hand?
De GGD Rotterdam e.o. kreeg een aantal meldingen van legionella in de maanden bij augustus en september. Na onderzoek is bij de koeltoren van het IJssellandziekenhuis in Capelle aan den IJssel is een hoge concentratie van de legionellabacterie aangetroffen. Meteen na deze constatering is de koeltoren afgesloten en chemisch gereinigd.

Wat is de aanleiding van het onderzoek door de GGD Rotterdam e.o.? Op 6 september werden drie meldingen van legionella gedaan en bleek dat er mogelijk een verband was met drie eerdere meldingen. Dit doordat alle zieken woonachtig zijn in de deelgemeente Prins Alexander, de gemeente Capelle aan den IJssel of de gemeente Krimpen aan den IJssel. Aangezien contact met de zieken uitwees dat mensen niet in het buitenland waren geweest en ook andere bronnen onwaarschijnlijk waren is onderzoek uitgevoerd bij een tweetal koeltorens en de stadsverwarming. Bij de koeltoren van E-on in Alexanderpolder is ook legionella gemeten maar is de concentratie zo laag dat afsluiting niet nodig was. In de stadsverwarming is geen legionella aangetroffen.

Hoe gaat het met de patiënten?
Alle patiënten, op één na, zijn uit het ziekenhuis ontslagen.

Is er nu nog gevaar van besmetting door de koeltoren? Nee, de koeltoren is onmiddellijk nadat de uitslagen binnenkwamen op 19 september stilgelegd en chemisch gereinigd.

Welke maatregelen worden genomen?
De eigenaren van de koeltorens zijn door de GGD ingelicht. Beiden hebben direct maatregelen getroffen, de koeltorens zijn direct (dinsdag 19 september) stilgelegd en gereinigd. Hierdoor is de legionellabacterie gedood.

* De koeltoren op het IJsselland ziekenhuis wordt één week na het chemisch reinigen nogmaals gecontroleerd om te bezien of de bacterie uitgeroeid is.

* De GGD heeft alle huisartsen in de omgeving geïnformeerd zodat zij alert zijn op de ziekteverschijnselen bij hun patiënten.
* Persoonlijk informeren van betrokken personen die legionellose hadden

* Informeren van inwoners in omgeving via de media
* Door de informatie kunnen dergelijke gezondheidsklachten vroegtijdig worden gesignaleerd, zodat behandeling op tijd ingezet kan worden.

Hoe gaat een besmetting door een koeltoren in zijn werk? Bij een koeltoren vindt verneveling van water plaats. In deze nevel kunnen legionellabacteriën aanwezig zijn die via de wind verspreid worden.

Wie hebben er precies risico gelopen? Omwonenden en in welke straal? Landelijk zijn er op dit moment meer gevallen van legionella. Er zijn een aantal groepen mensen die gevoelig zijn voor besmetting met legionella. Omdat legionella van nature voorkomt in water, moet iedereen altijd alert zijn om bij verschijnselen van legionella de (huis)arts te bezoeken.

Omdat het niet zeker is dat de koeltoren de besmettingen heeft veroorzaakt is ook moeilijk aan te geven wie op dit moment een groter risico loopt.

Hebben bezoekers en patiënten van het IJssellandziekenhuis risico gelopen?
In principe hebben ook de bezoekers van het IJsselland ziekenhuis een risico gelopen.

Net als iedereen, is het voor bezoekers en patiënten van het ziekenhuis belangrijk om de gezondheid in de gaten te houden .Als de symptomen van legionella zich manifesteren moeten mensen contact opnemen met de (huis)arts en melden dat ze wellicht in aanraking zijn geweest met legionellabacteriën. Huisartsen in de regio Rotterdam zijn hierover geïnformeerd.

Wat zijn de symptomen van legionella?
Legionella begint met snel opkomende hoofdpijn, spierpijn en een ziektegevoel, gevolgd door longontsteking met koorts boven de 39°C. De patiënt hoest en is soms kortademig. De tijd tussen besmetting en het optreden van de eerste ziekteverschijnselen is tussen de twee en twintig dagen (gemiddeld vijf à zes dagen). De ziekte is met de juiste antibiotica goed te behandelen.

Er lijkt de laatste tijd wel een toename te zijn van het aantal legionellabesmettingen in Nederland. Klopt dat? En hoe komt dat? Op dit moment is namelijk in geheel Nederland en een aantal andere landen, waaronder het Verenigd Koninkrijk, sprake van een stijging van het aantal meldingen. Onderzocht wordt welke mogelijke factoren, bijvoorbeeld weersomslag en de invloed die dat heeft op de temperatuur van water in leidingen, hierbij een rol zouden kunnen spelen.

Bij mij in de buurt staat ook een koeltoren, loop ik ook risico? Alle eigenaren van koeltorens hebben een beheersplan om de groei van legionella te voorkomen. Zo wordt er regelmatig gekweekt op legionella. Als blijkt dat er teveel legionella in een monster zit, neemt de eigenaar de voorgeschreven maatregelen om de legionella te doden. Daarnaast neemt de GGD jaarlijks steekproeven om na te gaan of de beheersplannen juist worden uitgevoerd.