21 sep 2006
Onderdeel: LEI
Afschaffing melkquotering biedt kansen voor de Nederlandse zuivelsector
Door afschaffing van de Europese melkquotering kan de melkproductie in
Nederland met meer dan 20% toenemen. Vooral grotere melkveebedrijven
zullen de melkproductie dan uitbreiden. Melkveebedrijven die willen
groeien, hebben voordeel bij een vervroegde afschaffing van de
melkquotering, maar vooral kleinere bedrijven zullen door de lagere
melkprijs eerder gedwongen zijn te stoppen. Ook grotere bedrijven met
hoge financieringslasten zijn kwetsbaar. Dit zijn enkele conclusies
van het onderzoek van het LEI naar de mogelijke ontwikkeling van de
melk- en zuivelsector in Nederland tot 2015 onder uiteenlopend beleid.
Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van het Ministerie van LNV en
vloeit voort uit de in september 2005 door de minister uitgebrachte
visie 'Kiezen voor landbouw'.
Â
Hoge kosten vragen om heroverweging
Â
Volgens de besluiten van de Europese landbouwministers in 2003 zal het
zuivelbeleid in 2008 worden geëvalueerd. Het gaat dan in de eerste
plaats om een bespreking van de gevolgen van de beperkte
quotumuitbreiding (1,5%) van de afgelopen jaren. Omdat het verdwijnen
van de Europese exportsubsidies voor de landbouw over een aantal jaren
aannemelijk is, kan deze evaluatie worden aangegrepen om het
zuivelbeleid als geheel en dus ook de melkquotering ter discussie te
stellen. De hoge kosten van het quotum bij schaalvergroting geven daar
ook aanleiding toe. Schaalvergroting is nodig om een redelijk inkomen
uit de melkveehouderij te kunnen blijven halen en om de structuur van
de melkveehouderij in Nederland aan te laten sluiten bij de
ontwikkeling in de EU. Door de huidige hoge quotumkosten zijn de
'blijvers' in Nederland minder bestand tegen lagere opbrengstprijzen.
Â
Meer kansen voor blijvers
Â
Door de afschaffing van het melkquotum zal de melkprijs voor de
veehouder sterker dalen dan bij handhaving van de quotering. In een
scenario dat uitgaat van handhaving van de quotering is als gevolg van
de WTO-ronde al sprake van een prijsdaling van 5%. Het LEI gaat ervan
uit dat wanneer de quotering wordt losgelaten hier nog een extra
prijsdaling van 10% bovenop komt. Volgens de uitkomsten van
modelberekeningen kunnen bedrijven die de melkproductie uitbreiden het
negatieve inkomenseffect van de prijsdaling opvangen. Voor de
Nederlandse melkveehouderij als geheel zal het negatieve
inkomenseffect van de combinatie van prijsdaling en quotumafschaffing
waarschijnlijk zeer beperkt zijn. Wel zullen er ongeveer 10% minder
bedrijven met melkvee zijn dan wanneer de melkquotering wordt
gehandhaafd. Door de uitbreiding van de melkproductie in Nederland
ontstaan er ook nieuwe kansen voor de zuivelindustrie, zeker wanneer
in andere EU-landen de melkproductie daalt door de lagere prijs. De
toename van de melkproductie in Nederland gaat gepaard met een daling
van de productie van de akkerbouw en van andere veehouderijsectoren,
behalve van de vleeskalverhouderij. Deze kan groeien door de
uitbreiding van de melkveestapel. Hierdoor nemen overigens ook de
mestproductie en de kosten van mestafzet in Nederland toe.
Â
Begeleidende maatregelen
Â
Om het schokeffect van een directe afschaffing van het quotumsysteem
te voorkomen, is tijdige aankondiging van de afschaffing belangrijk,
naast maatregelen die een geleidelijke overgang naar een situatie
zonder melkquotering mogelijk maken. Het LEI noemt hiervoor een aantal
mogelijkheden, zoals een geleidelijker aanpassing van de melkprijs,
een verandering van het melkquotabeleid met mogelijkheden van Europese
verevening en overdraagbaarheid, en een opkoop van melkquota door de
EU. Dit laatste naar het voorbeeld van de besluiten over suiker,
waardoor nu in enkele EU-landen suikerquota worden opgekocht.
Â
Rapport 6.06.12 Europees zuivelbeleid in de komende jaren; Wegen
naar afschaffing van de melkquotering
LEI