Radicalisme gelokaliseerd
SGBO heeft onderzoek gedaan naar een effectieve rol voor gemeenten in de aanpak van
radicalisme en radicalisering. In het onderzoek staat de visie van gemeenten centraal.
Enerzijds is onderzocht welke rol in de aanpak van radicalisering gemeenten voor zichzelf
zien en hoe zich dat verhoudt tot het rijksbeleid. Dat er verschillen zijn is op zich
geen probleem, de lokale situatie kan afwijken van het landelijke beeld. Er zijn echter
ook verschillen die een effectieve lokale aanpak in de weg staan. De koppeling met
terrorisme is daarvan het belangrijkste. Voor de rijksoverheid zijn de incidenten die
zich wereldwijd en in Nederland hebben voorgedaan reden geweest om een aanpak te
ontwikkelen. Gemeenten zien dit anders. Zij hebben het over radicalisering en zien wel
een ontwikkeling waarop zij alert moeten zijn, maar leggen niet de relatie met terreur.
Ook is voor gemeenten van belang dat radicalisme in brede zin wordt gedefinieerd, dus
zowel rechts-extremisme als radicale islam en dierenrechtenactivisme. In de aanpak
richten gemeenten zich dan voornamelijk op de zogenaamde 'zachte' aanpak, waarin aandacht
voor integratie, welzijn, waarden en normen. Signaleren is volgens gemeenten (en ook de
rijksoverheid) een belangrijke element uit de aanpak. De combinatie van kennis en
expertise van diverse professionals tezamen, draagt ertoe bij dat signalen van
radicalisering tijdig worden opgepakt. Met signaleren voorkom je niets, daarvan zijn ook
gemeenten zich bewust. Een effectieve vorm van ingrijpen is steeds afhankelijk van de
fase in het radicaliseringsproces.
Anderzijds zijn de mogelijkheden van de regierol voor gemeente 'vertaald' naar de lokale
aanpak van radicalisme. Gemeenten kunnen op verschillende wijze invulling geven aan die
regierol, dat heeft te maken met het kunnen en willen inzetten van de gemeentelijke
doorzettingsmacht en de mate waarin gemeenten in staat zijn het beleid inhoudelijk vast
te stellen. Ook op dit terrein zijn verschillen tussen gemeenten waarneembaar. Het
grootste deel van de gemeenten vervult de regierol van 'facilitator'. In de aanpak van
radicalisering geen onbelangrijke taak, maar het kan effectiever. Voor een goede
invulling van de regierol is van belang dat gemeenten de balans vinden tussen inhoud en
proces, tussen kennis en relaties. Naast traditionele sturingsinstrumenten maken dan ook
procesmanagement en netwerkmanagement onderdeel uit van de (aan)sturing door gemeenten.
Als beheersingsgerichte regisseur is de gemeenten in staat om op het lokale terrein haar
verantwoordelijkheid te nemen in de aanpak van radicalisering.
Den Haag, 29 september 2006
Voor nadere informatie kunt u contact opnemen met Mirte de Vries, tel 070 373 8705 of 06
11374020.
SGBO
Postbus 30435
2500 GK Den Haag