Het Koninklijk Huis
---
Toespraak van H.M. de Koningin, 26 september 2006
tijdens het diner ter gelegenheid van het officiële bezoek van de
Gouverneur-Generaal van het Gemenebest Australië
Mijnheer de Gouverneur-Generaal,
Het is mij een groot genoegen U en Mevrouw Jeffery vanavond te
begroeten en in ons land welkom te heten. Uw bezoek vindt plaats in
het jubileumjaar `Nederland-Australië l606-2006`, dat wordt gevierd
met een groot aantal evenementen en uitwisselingen op het gebied van
politiek, economie, cultuur en sport. In november zullen ook mijn zoon
Prins Alexander en Prinses Máxima in dit kader een bezoek aan Uw land
brengen.
De aanleiding tot dit jubileum is dat vierhonderd jaar geleden de
`Duyfken' werd uitgezonden door de Verenigde Oost-Indische Compagnie
om het toen nog `onbekende Zuidland' te verkennen - en als eerste
Europese schip Australië bereikte. Ter herinnering aan dit historische
moment vaart thans een replica van de `Duyfken' langs de Australische
kust en zien wij het schip ook vereeuwigd op de `Duyfken coin' die
enige maanden geleden in Australië is geslagen.
Tien jaar later sloeg schipper Dirk Hartog een tinnen bord aan een
paal, als bewijs van zijn aanwezigheid in Australië. Andere
Nederlandse schepen volgden. Hun bezoeken waren niet altijd de
bedoeling, maar eerder het gevolg van navigatiefouten op weg naar
Batavia, die dikwijls leidden tot schipbreuk op de Australische
westkust. In 1629 overkwam dit de `Batavia', waarbij door muiterij en
moord velen om het leven kwamen. Ook andere Nederlandse schepen
vergingen op deze verre kust. Het feit dat onze gemeenschappelijke
geschiedenis voornamelijk met scheepswrakken is begonnen, heeft
gelukkig geen enkele voorspellende waarde gehad voor de vier eeuwen
die daarop zijn gevolgd.
In de Australisch-Nederlandse betrekkingen vormt de Tweede
Wereldoorlog onmiskenbaar een keerpunt. Nederlands-Indië werd onder de
voet gelopen en ook Australië werd bedreigd . In de Slag in de Javazee
vochten Australische en Nederlandse marineschepen zij aan zij. Een
deel van de Nederlandse strijdkrachten en van het Koninklijk
Nederlands-Indische Leger, het KNIL, week uit naar Australië om van
daar de strijd voort te zetten. Een van onze schepen wist op
verrassende wijze te ontkomen, doordat de bemanning het gecamoufleerd
had als drijvend eiland! De bijdrage van onze strijdkrachten was
aanvankelijk zeer bescheiden. De belangrijkste rol was weggelegd voor
de Nederlandse koopvaardij, die transport- en hospitaalschepen leverde
voor de geallieerden. Zo werd Nederland, naast de Verenigde Staten,
het Verenigd Koninkrijk en Australië, de vierde bondgenoot in de
Pacific.
Australische strijdkrachten namen ook deel aan de strijd in Europa. Ze
zetten daarmee de traditie voort die tijdens de Eerste Wereldoorlog
was begonnen, toen Australië zijn solidariteit met het Britse
moederland toonde. Zestigduizend Australiërs gaven hun leven in die
afschuwelijke oorlog in het verre Europa. Tijdens de Tweede
Wereldoorlog droeg Uw land wederom aanzienlijk bij aan de strijd in
Europa. Vierhonderd Australische militairen, voornamelijk
oorlogsvliegers, zijn in ons land gesneuveld.
Na de oorlog begon met de emigratie een nieuw hoofdstuk in de
Australisch-Nederlandse betrekkingen. Talrijke Nederlanders die
tijdens de oorlog in Australië waren gestationeerd, hebben zich daar
gevestigd, evenals landgenoten die in het voormalig Nederlands-Indië
hadden gewoond, waaronder veel oorlogsveteranen. Vanaf 1950 volgde een
stroom emigranten uit Nederland, die in Australië de kans kregen een
nieuw bestaan op te bouwen. Zij maken nu ruim één procent van de
bevolking van Uw land uit en hebben zich aangepast aan de geest van
ondernemen, aanpakken en hard werken die daar nog altijd aanwezig is
en waaraan Australië zijn grote vooruitgang en huidige voorspoed
dankt.
Australië is thans een land met een welvarende bevolking, een
bloeiende cultuur en een hoog niveau van wetenschapsbeoefening. Het is
bovendien een land waarmee wij dezelfde waarden delen. In de
internationale politiek trekken onze beide landen dan ook vaak
gezamenlijk op. Zij zetten zich in voor de handhaving van de
internationale rechtsorde en leveren een actieve bijdrage aan
conflictpreventie, conflictbestrijding en vredeshandhaving.
Australiërs en Nederlanders zijn in vredesoperaties actief geweest in
Irak en zijn dat nu weer in Afghanistan. Gezamenlijk zetten zij zich
in voor het herstel van de vrede.
Een van de kenmerken van de Australiërs is hun passie voor de sport en
hun sterke gevoel voor sportiviteit. Deze eigenschappen komen niet
alleen tot uiting in uitzonderlijke prestaties op tal van gebieden,
maar ook in het enthousiasme waarmee de sport wordt beoefend. Tijdens
de succesvolle Olympische Spelen van 2000 en de niet minder geslaagde
Paralympics, waarvoor duizenden Australiërs zich spontaan hebben
ingezet, trad de nationale trots, maar ook de wezenlijke sportiviteit
en solidariteit van Uw bevolking, overtuigend naar buiten.
De afstand tussen Australië en Nederland is groot, maar dat geldt niet
voor de inwoners van onze beide landen. Jaarlijks bezoeken
tienduizenden Nederlanders Uw land en doen bijna evenveel Australiërs
het onze aan. Vooral jongeren trekken van hieruit naar dat verre
continent, zoals veel jonge Australiërs het oude Europa komen
bezoeken. Dit jubileumjaar biedt goede gelegenheden de uitwisselingen
tussen onze beide volken, op cultureel, wetenschappelijk en
sportgebied, nog verder te versterken.
Mijnheer de Gouverneur-Generaal,
Australiërs en Nederlanders liggen elkaar. Dat is een uitstekende
basis voor samenwerking in de vólgende 400 jaar. Voor vele
Nederlanders is hun sympathie voor Uw land bovendien verbonden met de
rol die Australië in de Tweede Wereldoorlog - en in de bevrijding van
Nederland - heeft gespeeld. De herinnering daaraan is nog niet
vervlogen.
Gaarne nodig ik alle aanwezigen uit met mij het glas te heffen op Uw
gezondheid, Mijnheer de Gouverneur-Generaal, op die van Mevrouw
Jeffery en op een voorspoedige toekomst voor het Australische volk.
© RVD