Rijksuniversiteit Groningen

Inhoud van de pagina:
nederlands

De filosofie van Cusanus en `geestelijke beweging'

Datum: 28 september 2006

De Duitse kardinaal Nicolaus Cusanus (1401-1464) reisde als gezant van de Paus door heel Europa. Tijdens dit kerkpolitieke werk schreef hij filosofische werken. Deze vertonen aan de ene kant grote verwantschap met het denken van Meester Eckhart en verkondigen aan de andere kant het nieuwe mensbeeld van de Renaissance. Een rode draad in zijn oeuvre is de vraag naar de relatie tussen God en de wereld. Een fundamentele gedachte daarbij is dat de mens de dingen en hun relatie tot God alleen kan leren begrijpen, wanneer hij zich er rekenschap van geeft dat hij deel uitmaakt van wat hij wil begrijpen. Hij kan niet vanuit een objectief standpunt de ware aard van de dingen zien. In zijn studie toont promovendus Van der Meer aan dat de menselijke geest volgens Cusanus niet een statisch gegeven is, maar iets wat zich voortdurend beweegt en zich aan elke definitie onttrekt. In dat opzicht lijkt hij de Geest van God, die evenmin in begrippen kan worden gevat. Toch zijn mens en God oneindig verschillend van elkaar. De afstand die de mens wil overbruggen kan alleen overbrugd worden door God zelf. Deze houdt de tegenstellingen tussen Hem en de wereld en tussen identiteit en differentie bijeen in de niet aflatende beweging van zijn geest. Van der Meer laat hiermee zien dat `geestelijke beweging' (motus intellectualis) een centraal begrip is in Cusanus' beroemde leerstuk van de coincidentia oppositorum. Verder vormt ze zowel voor de kenleer als voor de kosmologie, de metafysiek en de ethiek de sleutel om Cusanus' denken te begrijpen.

Matthieu van der Meer (Haarlem, 1973) studeerde godgeleerdheid aan de Universiteit van Amsterdam en filosofie aan de Katholieke Universiteit Nijmegen (nu Radboud Universiteit). Hij verrichtte zijn promotieonderzoek bij de Onderzoeksschool Mediëvistiek aan de Rijksuniversiteit Groningen. Van der Meer is docent klassieke talen aan het Gymnasium Bernrode te Heeswijk-Dinther. /GG

Datum en tijd

28 september 2006, 16.15 uur

Promovendus

M.H. van der Meer

Proefschrift

De beweging van de geest. Een studie naar het begrip motus intellectualis in de filosofie van Nicolaus Cusanus (1401-1464)

Promotores

prof.dr. A.J. Vanderjagt en prof.dr. D. Pätzold

Faculteit

wijsbegeerte

Plaats

Aula Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen

Informatie

M.H. van der Meer, tel. (020)494 04 47, e-mail: mhvdmeer@yahoo.com (privé)