29 september 2006
EMBARGO TOT VRIJDAG 29 SEPTEMBER 2006 16.15 UUR
Modern bestuur luistert naar de professionals
Oratie hoogleraar maatschappelijke bestuurskunde Gabriël van den Brink
Het streven naar bedrijfsmatig werken botst met de inzet en betrokkenheid waarmee artsen, agenten, maatschappelijk werkers en onderwijzers hun werk willen doen, stelt cultuursocioloog Gabriël van den Brink. Bestuurders in de publieke sector moeten leren regels, protocollen en getallen los te laten en te vertrouwen op professionals. Van den Brink oreert op vrijdag 29 september 2006.
Volgens cultuursocioloog Van den Brink is er een fundamenteel conflict in de publieke dienstverlening. Modernisering heeft geresulteerd in een hoge mate van betrokkenheid en zelfwerkzaamheid bij dienstverleners, schrijft hij. Zij willen zich richten op de specifieke behoeften van de cliënt en leggen hoge normen aan. Tegelijkertijd echter brengt moderniteit rationalisering en uniformering mee. Er worden steeds preciezere richtlijnen uitgevaardigd en efficiëntie is een heilig huisje. Het resultaat zijn vele burn-outs, een afname van de kwaliteit van de dienstverlening en het slecht functioneren van het bestuur. Van den Brink pleit daarom voor een nieuwe bestuursfilosofie. "Een filosofie die minder strak aan regulatie hecht en de professional de ruimte biedt het werk volgens beste inzicht te kunnen verrichten, zodat ook recht wordt gedaan aan de complexiteit van de taak." Een baan als onderwijzer, arts of maatschappelijk werker is in Van den Brinks ogen geen gewone betrekking, maar een vorm van beroepsuitoefening die nog het meest lijkt op 'kunst'. Een vak waarvoor talent, kennis, een juiste mentaliteit en ervaring nodig is. Als voorbeeld noemt Van den Brink de agent die repressieve, normatieve, responsieve en communicatieve vaardigheden nodig heeft en die zelf zal moeten oordelen welke methode(n) het meest verstandig is (zijn) in de gegeven situatie. Minder regels dus en meer vertrouwen in professionals ook als het om beleid gaat. De publieke sector dient niet te worden aangestuurd als een bedrijf, ook al heeft dat in het verleden zeker winst opgeleverd in termen van kosten en baten. Via kaderwetten en kwaliteitsmaatstaven kunnen zich rijkere en meer flexibele vormen van dienstverlening ontwikkelen die beter bij de situatie van cliënten en professionals aansluiten, aldus de nieuwe hoogleraar. Ook de vraag waarom managers zo nadrukkelijk op controle inzetten, wil hij onderzoeken. Uit angst de zaak niet langer onder controle hebben, klampen managers zich vast aan regels, protocollen en getallen. In de maatschappelijke bovenlaag lijkt zich een nieuw veiligheidsregime te nestelen omdat het aan innerlijke zekerheden ontbreekt.
Dubbeloratie
Vrijdagochtend 29 september spreekt Gabriël van den Brink nog een rede uit: 'Orde en wanorde'. Hiermee aanvaardt hij officieel het ambt van lector aan de Politieacademie. In deze rede pleit hij juist voor meer orde. Niet in het professionele domein, maar in het publieke. Modernisering heeft geleid tot een assertieve levensstijl die het voor burgers moeilijk maakt om zich aan collectieve regels of normen te onderwerpen. Ook al gaat het om verschillende domeinen, Van den Brink vindt het onbevredigend te suggereren dat het gebrek aan orde en de overmaat en regelgeving niets met elkaar te doen hebben en wil als hoogleraar en lector beide fenomenen bestuderen.
Prof.dr. G.J.M. (Gabriël) van den Brink (1950) is sinds februari 2006 hoogleraar Maatschappelijke bestuurskunde in Tilburg. Hij is tevens lector Gemeenschappelijke Veiligheidskunde aan de Politieacademie. Van den Brink studeerde filosofie in Nijmegen (cum laude). Van 1980 tot 1986 werkte hij bij het politiek-culturele tijdschrift Te Elfder Ure. In 1995 promoveerde hij in Amsterdam cum laude op onderzoek naar moderniteit aan de hand van de geschiedenis van het Brabantse dorp Woensel. In 1997 trad hij in dienst van het Nederlands Instituut voor Zorg en Welzijn (NIZW). Van den Brink heeft veel bekende studies over moderne problemen op zijn naam staan, o.a. Onbehagen in de politiek (1996), Geweld als uitdaging (2001), Mondiger of moeilijker? (2002) en Schets van een beschavingsoffensief (2004). Dit jaar publiceerde hij Culturele contrasten. Het verhaal van de migranten in Rotterdam.
Noot voor de pers
De oratie van Gabriel van de Brink vindt plaats op vrijdag 29 september 2006 in de Aula (Cobbenhagen building) van de Universiteit van Tilburg, Warandelaan 2 te Tilburg. De oratie start om 16.00 uur. Zijn oratie getiteld 'Dynamiek, complexiteit en ordening. Uitgangspunten voor een moderne bestuurskunde' is na afloop verkrijgbaar via de Afdeling Voorlichting & Externe Betrekkingen, tel: 013 466 2000, e-mail:
UvT Persbericht