Referendum Leeuwarden: uitslag beïnvloed door vraagstelling
Universiteit twente
De vraagstelling bij het referendum dat op 24 mei in Leeuwarden werd gehouden was niet
goed en dat heeft de uitslag beïnvloed. Dat is de belangrijkste conclusie uit een
evaluatieonderzoek dat de Universiteit Twente in opdracht van de gemeente heeft
uitgevoerd. De Leeuwarder gemeenteraad buigt zich op 18 oktober over het rapport, dat
deze week verscheen.
Het referendum ging over de herinrichting van het Zaailand, een groot plein in het
centrum. Het plan van de gemeente voorzag onder meer in de bouw van een nieuw Fries
Museum. Een ruime meerderheid van de kiezers bleek tegen het plan (62 procent), maar er
waren te weinig tegenstemmers om het plan tegen te houden: de drempel van dertig procent
van alle kiesgerechtigden werd niet gehaald.
Uit het evaluatierapport van de Universiteit Twente, opgesteld door universitair docent
politicologie Martin Rosema van de Faculteit Bedrijf, Bestuur en Technologie, blijkt dat
sommige kiezers die het met het plan oneens waren toch 'voor' hebben gestemd, als gevolg
van een slechte formulering van de referendumvraag. Als de vraagstelling beter was
geformuleerd, was de drempel mogelijk wel gehaald. Bovendien was dan gebleken dat een
alternatief plan op meer steun kon rekenen dan het plan van de gemeente.
Volgens onderzoeker Martin Rosema moet de gemeente haar regels aanpassen. 'Het was een
vreemde gang van zaken. Eerst besloot de gemeenteraad zelf om de bevolking om advies te
vragen via een referendum. En daarna concludeerde dezelfde raad dat volgens zijn eigen
regels met de uitslag geen rekening mocht worden gehouden. Zo creëer je geen
vertrouwen in het gemeentebestuur.'
De Twentse politicoloog constateert verder een hardnekkig misverstand. 'Er werd door velen
gedacht dat vooral tegenstanders hadden gestemd en dat voorstanders waren thuisgebleven.
Dat bleek niet zo te zijn. Ook niet-stemmers oordeelden negatief over het plan van de
gemeente.'
Het rapport bevat ook goed nieuws voor de gemeente: klachten over gebrek aan neutraliteit
in de gemeentelijke campagne bleken ongegrond.
Noot voor de pers:
Het volledige rapport is beschikbaar via de website: www.bbt.utwente.nl/polmt/news. Meer
informatie is verkrijgbaar bij de opsteller van het rapport, dr. Martin Rosema, faculteit
BBT van de Universiteit Twente, 053 489 3270, m.rosema@utwente.nl, of via Bureau
Communicatie van de Universiteit Twente, drs. Menno van Duuren, 053 489 2210,
m.vanduuren@utwente.nl