Opinie 27: `Het Noorden ontbeert een duidelijke visie op de ruimtelijke
inrichting'
Afgelopen maandag is het boek `LILA en de Planologie van de Contramal'
gepresenteerd aan Relus ter Beek en Balkenende's Innovatieplatform. In
het boek wordt voorgesteld het Noorden LILA te maken: Living in
Leisure-rich Areas. Groningen, Friesland en Drenthe moeten hun
kernkwaliteiten - landschap, wonen en leisure (ontspanning) -
uitbouwen en leisure-provincies worden. Zo'n visie op de ruimtelijke
inrichting van het Noorden is hard nodig, zegt Gert de Roo, een van de
auteurs en hoogleraar planologie aan de Rijksuniversiteit Groningen.
De Roo vindt dat het Noorden lange tijd achter de Randstad probeerde
aan te hollen. `We wilden hier net zo'n economie als in het westen.
Maar zo'n grootschalige economie werkt hier niet en daardoor beklijft
het niet. Het blijft armetierig. Kijk maar naar projecten als de
Eemshaven.' Het Noorden moet daarom niet de Randstad na-apen, maar een
heel ander soort economie ontwikkelen. `We moeten juist inspelen op de
kwaliteiten van het Noorden: landschap, wonen en leisure.' Kortom, het
Noorden moet LILA worden en een belangrijke woon- en recreatie-functie
krijgen. `Mensen hebben meer geld en meer behoefte aan leisure. Daar
moet het Noorden, met al haar rust en ruimte, gebruik van maken. Niet
op een oubollige manier, hoor. Het moet hier geen openluchtmuseum
worden.' Toerisme zou bijvoorbeeld een belangrijke rol kunnen gaan
spelen. `Het Noorden heeft internationale allure. Neem het
terpenlandschap en de waddeneilanden. Dat zou verder uitgebouwd kunnen
worden.'
Mal/contramal
LILA vormt een planologisch concept dat bekend staat als de
mal/contramal. De Roo: `De Randstad is de mal, en het Noorden de
contramal. Samen vullen ze elkaar aan. Net zoals een huis een
woonkamer heeft en een tuin. Het Noorden moet niet gaan concurreren
met de Randstad, maar een welkome en noodzakelijke aanvulling zijn.'
Het LILA-concept voor het Noorden - uitgewerkt in het boek - is hard
nodig, zegt de Roo. `Er is nu maar een ontwikkelingsconcept en dat is
de randstadeconomie. Wij willen met dit boek een alternatief bieden.'
Want een echte visie op de ruimtelijke inrichting van het Noorden
ontbreekt nu nog in de regionale politiek. `Projecten als de Blauwe
Stad en de Meerstad zijn fantastisch, maar toch ook `incidenten', er
is nog geen samenhang, geen gezamenlijke visie. En er wordt nog te
weinig over gepraat.' En dat moet wel gebeuren, want sinds de Nota
Ruimte uit 2004 moeten regio's (onder bepaalde voorwaarden van de
overheid) zelf bepalen hoe ze hun gebied inrichten.
Samenwerking
Daarom moeten de noordelijke provincies en gemeentes intensief met
elkaar gaan samenwerken en een visie voor het Noorden ontwikkelen. `Ik
hoop dat de noordelijke politiek de durf heeft om deze stap te
zetten.' De Roo is positief gestemd. `Er wordt nu al prima
samengewerkt, bijvoorbeeld via het Samenwerkingsverband
Noord-Nederland.' Hij hoopt dat het boek - voortgekomen uit een
congres dat twee jaar geleden gehouden is - de discussie initieert
over de ruimtelijke toekomst van het Noorden. `Het boek heeft een hoge
aaibaarheidsfactor, dus ik denk dat het veel gelezen gaat worden. De
eerste reacties van bestuurders zijn zeer positief.'
Waddeneiland erbij bouwen
Kan LILA ervoor zorgen dat de economie in het Noorden net zo sterk
gaat worden als in de Randstad? De Roo: `Dat valt nu nog moeilijk te
zeggen. Het moet allemaal nog verder onderzocht worden en hangt af van
een heleboel factoren: de wijze van samenwerken en de wens om te
investeren bijvoorbeeld. Maar ik weet wel dat LILA beter is voor de
economie dan niets doen. Ik bestrijd in ieder geval het idee -
populair onder sommige beleidsmakers in Den Haag - dat het Noorden een
armlastige regio is zonder toekomst.' In het boek worden ook enkele
gedurfde plannen gepresenteerd, zoals een waddeneiland erbij bouwen.
De Roo: `Ja, waarom niet? Het landschap is toch al lang niet meer
natuurlijk. Het zou een geweldige bijdrage leveren aan de
leisure-economie.'
Curriculum Vitae
Gert de Roo is sinds 1991 is verbonden aan de aan de Faculteit der
Ruimtelijke Wetenschappen. Hij adviseert onder andere de EU, de
landelijke overheid en de regio's over decentralisatie en
regionalisering. Daarnaast schreef hij in de afgelopen tien jaar meer
dan tien boeken en ruim honderd andere publicaties met name over
planologie, ruimtelijke ontwikkeling en leefkwaliteit.
Rijksuniversiteit Groningen