Wageningen Universiteit

Persbericht Wageningen Universiteit, 075wu, 5 oktober 2006

WAGENINGSE ONDERZOEKERS WINNEN IG-NOBEL PRIJS 2006

Entomoloog dr.ir. Bart Knols van Wageningen Universiteit en zijn collega dr. Ruurd de Jong hebben donderdag 5 oktober de Ig-Nobelprijs gekregen in de categorie 'Biologie'. Deze prijs, toegekend in tien categorieën, bekroont wetenschap die 'je eerst doet lachen, en dan doet nadenken'. Zij worden jaarlijks uitgereikt op Harvard University in Boston (VS), voorafgaand aan de uitreiking van de echte Nobelprijzen. Knols en De Jong krijgen hun prijs voor onderzoek dat zij in 1996 publiceerden waarbij zij aantoonden dat Afrikaanse malariamuggen worden aangetrokken door Limburgse kaas.

Knols en De Jong experimenteerden begin negentiger jaren op ludieke wijze met muggen. Ze plaatsten een naakte proefpersoon onder een klamboe waarin ze muggen loslieten om te bepalen of deze een voorkeur hebben voor het steken op bepaalde plekken van het lichaam. Zo vonden ze dat malariamug die in Nederland voorkomt bij voorkeur op het gelaat steekt, terwijl een Afrikaanse tegenhanger juist de voeten en enkels verkiest. Door het geurprofiel van de proefpersonen te veranderen bevestigden ze dat de Afrikaanse soort zich laat leiden door voetengeur.

Daarna zetten zij de nogal bizarre stappen van voetengeur naar 'tenenkaas' en vandaar naar echte kaas en bestudeerden de entomologen hoe muggen reageerden op de geuren van Limburgse kaas. De geur van Limburgse kaas lijkt sterk op voetengeur. Limburgse kaas werd het eerst bereid door Belgische monniken, en men denkt dat ze de kaas bewerkte met hun voeten en wellicht zo bacterien hebben overgedragen. Nadien werd inderdaad gevonden dat de bacterien die Limburgse kaas het specifieke aroma geven ook op de menselijke voet voorkomen.

PARODIE
De Ig-Nobelprijzen zijn een parodie op de Nobelprijzen. De term is een woordgrapje op het Engelse woord ignoble. De prijzen worden toegekend door de organisatie Improbable Research, en uitgereikt door (echte) Nobelprijswinnaars in een galaceremonie in het Sanders Theatre van de Universiteit van Harvard. Tijdens de plechtigheid bestookt het publiek het podium meestal met papieren vliegtuigjes. Voor het laatst in 2003 won een Nederlander een Ig-Nobelpprijs: C.W. Moeliker, van het Natuurmuseum Rotterdam, voor het documenteren van de eerste wetenschappelijke observatie van homoseksuele necrofilie bij de wilde eend. (Bron: Wikipedia).

KNOLS EN DE JONG
Bart Knols werkt op dit moment op het Laboratorium voor Entomologie aan onderzoek naar de (biologische) bestrijding van malariamuggen, waarvoor vorig jaar de Bill & Melinda Gates Foundation aan een consortium onder leiding van Wageningen Universiteit en de Vanderbilt Universiteit in de VS een bedrag van 8 miljoen dollar heeeft toegekend. Ruurd de Jong is niet meer in de wetenschap werkzaam en woont en werkt in Italië.