Nederlanders hebben het steeds drukker
De tijd als spiegel. Hoe Nederlanders hun tijd besteden.
· Het wekelijks aantal uren verplichtingen steeg voor
20-65-jarigen van 47,4 uur in 2000 tot 48,6 uur in 2005.
· In 2005 combineerden bijna vier van de tien Nederlanders van
20-65 jaar twaalf uur of meer aan betaald werk met twaalf uur of meer
aan zorgtaken.
· De tijd die ouders wekelijks aan kinderverzorging besteden
nam tussen 2000 en 2005 toe met ruim een uur tot 8,7 uur per week.
· In het tijdspatroon van de Nederlanders - werken, slapen,
eten - verandert weinig.
· Tussen 2000 en 2005 daalde het televisiekijken per week met
anderhalf uur tot 10,8 uur.
· In diezelfde periode verdubbelde het computergebruik tot
vier uur per week.
· Tieners besteden in hun vrije tijd evenveel tijd aan
computergebruik als aan televisie kijken (beide 8,5 uur per week).
· Nederlanders gaan in 2005 minder vaak bij elkaar op visite
dan in 2000
· Tussen 2000 en 2005 steeg vooral de mobiliteit in de vrije
tijd met een half uur per week.
· De deelname aan vrijwilligerswerk was in 2005 gelijk aan die
in 2000.
Dit zijn enkele conclusies uit de SCP-publicatie De tijd als spiegel.
Hoe Nederlanders hun tijd besteden, die op 18 oktober jl. is
aangeboden aan minister mr. A.J. de Geus van SZW. Meer informatie en
conclusies zijn overigens te vinden op www.tijdsbesteding.nl. In het
rapport geven de onderzoekers
dr. Koen Breedveld, dr. Andries van den Broek, prof.dr. Jos de Haan,
drs. Lucas Harms,
prof.dr. Frank Huysmans en drs. Erik van Ingen een beeld van de
tijdsbesteding van de Nederlandse bevolking. De nadruk ligt op een
vergelijking tussen de jaren 2005 en 2000, maar de gepresenteerde
cijfers gaan terug tot 1975. Aandacht wordt onder meer besteed aan de
vraag hoe lang mensen werken, hoe lang ze met de zorg voor huishouden
en kinderen in de weer zijn, en hoe ze hun vrije tijd besteden. De
drie belangrijkste thema's zijn de combinatie van werk en zorg, de
ordening van de tijd en het gebruik van media.
Meer verplichtingen, meer taakcombinatie
Nederlanders hebben het sinds 1985 steeds drukker gekregen. Dit geldt
vooral voor mensen van 20 tot 65 jaar, die veel verplichtingen hebben
in de sfeer van betaald werk en zorg voor het gezin. Voor de groep
20-65-jarigen steeg het wekelijks aantal uren verplichtingen (werk,
zorg, opleiding) van gemiddeld 43,6 uur in 1985 via 47,4 in 2000 tot
gemiddeld 48,6 uur in 2005. De toename werd vooral veroorzaakt door de
groei van het aantal uren betaald werk, van gemiddeld 19 uur in 1985
via 25 uur in 2000 tot gemiddeld 26 uur in 2005.
De werkweek van mensen met werk is niet langer geworden. In plaats
daarvan is het aandeel mensen met betaald werk gegroeid. Dat betreft
vooral een groei van het aandeel werkende vrouwen.
Vrouwen zijn meer gaan werken, mannen zijn niet in gelijke mate meer
in het huishouden gaan doen.
Ouders zijn er opnieuw in geslaagd om meer tijd voor de verzorging van
hun kinderen vrij te maken. Tussen 2000 en 2005 steeg de tijd voor
kinderverzorging onder ouders van thuiswonende kinderen ruim een uur
tot 8,7 uur per week.
Steeds meer mensen moeten betaald werk zien te combineren met
zorgtaken thuis. Inmiddels combineert bijna 4 op de 10 Nederlanders
van 20 tot 65 jaar betaald werk (12 uur of meer per week) met
zorgtaken (12 uur of meer per week). Onder vrouwen bedraagt dat
aandeel bijna 45%, onder mannen ruim 30%. Er is geen stijging van de
mate waarin mensen zich gejaagd zeggen te voelen.
Tijdsordening stabiel
In het tijdspatroon van reizen, eten, slapen, werken en boodschappen
doen van de Nederlanders is weinig tot niets veranderd. Weekenddagen
verschillen van weekdagen en in de loop van de dag zijn er vaste
tijden voor vaste activiteiten. Het slaappatroon is nagenoeg
onveranderd. Nog altijd zijn het middaguur en zes uur 's avonds
duidelijke piektijden in het eten. Klokslag zes uur 's avonds zitten
geleidelijk iets minder Nederlanders te eten, omdat wat meer mensen
wat later op de avond eten.
Veranderend mediagebruik: minder tv, meer internet
Mediagebruik is al jaren met 19 uur per week de belangrijkste
vrijetijdsbesteding. Daarbinnen is echter veel veranderd. Televisie
kijken (incl. video/dvd) was met ruim 12 uur per week de meest
voorkomende vorm van mediagebruik. Televisie kijken is nog altijd de
grootste post binnen de mediatijd, maar heeft sinds 2000 terrein
verloren. Dat is nooit eerder gebeurd. In 2005 bedroeg de kijktijd
10,8 uur per week, anderhalf uur minder dan in 2000. Ruim een uur van
die bezuiniging op televisie kijken ging ten koste van publieke
omroep. Die neergang betreft alle leeftijden en in alle
leeftijdsgroepen werd in 2005 meer naar commerciële dan naar publieke
zenders gekeken.
Nederlanders zitten in hun vrije tijd wekelijks bijna vier uur achter
de computer, dat is twee uur meer dan in 2000. Die twee uur extra
computertijd is twee uur extra internettijd. Tieners besteden
wekelijks achtenhalf uur vrije tijd (waarvan zes uur voor internet)
achter de computer, dat is net zo lang als voor de tv. Zij kijken
wekelijks een klein uur naar de publieke omroep en ruim 5 uur naar
commerciële zenders.
Minder bij elkaar over de vloer, vrijwilligerswerk stabiel, langer onderweg
Nederlanders hebben in de loop der jaren steeds minder van hun (vrije)
tijd ingeruimd voor het onderhouden van sociale contacten. In 1975
besteedde men hier een kleine 13 uur per week aan. In 2000 was dat nog
10 uur, in 2005 was dat negen uur per week. Die teruggang ging ten
koste van visites: mensen komen minder bij elkaar over de vloer.
In 2000 waren Nederlanders gemiddeld 8,4 uur per week onderweg; in
2005 was dit 9,1 uur per week. Tweevijfde van de reistijd hield
verband met de vrije tijd en het is vooral deze vorm van mobiliteit
die sinds 2000 toegenomen met een half uur per week. Grofweg de helft
van de reistijd gaat per auto, ruim een derde betreft lopen of
fietsen.
De deelname aan vrijwilligerswerk was in 2005 gelijk aan die in 2000.
Een boek en een site
De uitkomsten van het tijdsbestedingsonderzoek worden dit keer zowel
in boekvorm gepresenteerd als op een speciale website. Op
www.tijdsbesteding.nl is nu al meer informatie beschikbaar dan in de
bescheiden publicatie. In de loop van de tijd zal op deze site steeds
meer informatie te vinden zijn.
SCP-special, De tijd als spiegel. Hoe Nederlanders hun tijd besteden,
Koen Breedveld, Andries van den Broek, Jos de Haan, Lucas Harms, Frank
Huysmans en Erik van Ingen, Den Haag, Sociaal en Cultureel Planbureau,
okotber 2006, ISBN 90 377 0283 x, prijs EUR 11,50.
De publicatie is verkrijgbaar bij de boekhandel of te bestellen bij
het SCP via fax 070 - 340 7044,
e-mail: bestel@scp.nl of via de web-site: www.scp.nl
Sociaal en Cultureel Planbureau