Universiteit Maastricht
Persbericht
18 oktober 2006
Embargo tot 20 oktober 2006, 16.30 uur
Oratie prof. mr. dr. Raymond Luja, hoogleraar Comparative Tax Law
Staatssteun VS en EU met elkaar vergeleken
Bij de aanvaardig van het ambt van hoogleraar Comparative Tax Law aan de Universiteit Maastricht spreekt prof. mr. dr. Raymond Luja op vrijdag 20 oktober zijn oratie 'Stimulerende belastingheffing' uit. Luja staat stil bij de wijze waarop Amerikaanse staten met elkaar concurreren door ondernemingen belastingvoordelen te bieden die in sommige gevallen tot in de miljarden lopen. Ook is hij kritisch over Europese plannen voor een facultatieve gemeenschappelijke belastinggrondslag (de 'Common Consolidated Corporation Tax Base').
In zijn opening gaat prof. Luja in op de positie van het belastingrecht in de juridische opleidingen. 'Hoezeer de fiscale finesses ook voor de latere werkomgeving van belang zijn, een academische studie zal zich tevens moeten richten op de achterliggende keuzes en rechtsbeginselen', aldus Luja.
Over de wijze waarop Amerikaanse staten met elkaar concurreren door ondernemingen belastingvoordelen te bieden: 'Waarom wordt in Amerika harde fiscale concurrentie niet geschuwd tussen staten terwijl in Europa de zaak delicater en zo nu en dan binnenskamers wordt aangepakt? Het antwoord op deze vraag gaat verder dan een enkele verwijzing naar de federale structuur van de VS en het wijzen op het karakter van de EU. Ook cultuurverschillen spelen een nadrukkelijke rol.'
In de komende jaren wil Raymond Luja zijn rechtsvergelijkende onderzoek naar de regelgeving over fiscale subsidies (staatssteun) voor het Europese bedrijfsleven verder uitbouwen, waarbij hij waar mogelijk parallellen zal trekken met de Amerikaanse ontwikkelingen. Hij wijst daarbij op een recente beschikking van de Europese Commissie waardoor de staatssteunpositie van sommige fiscale regimes voor investeringsfondsen op zijn minst onhelder is; een nadere EU-breed onderzoek sluit hij niet uit.
Voor de Europese plannen voor een facultatieve gemeenschappelijke belastinggrondslag ligt de grootste uitdaging volgens Luja in de tot nu toe onderbelichte, formele sfeer. 'Zijn lidstaten bereid om elkaar te vertrouwen als het aankomt op een verdeling van de belastinggrondslag als zij zelf maar beperkte controlemogelijkheden hebben? En zijn lidstaten bereid Europese wetgevingsinstrumenten te benutten als daarvan het gevolg is dat het Hof van Justitie het laatste woord krijgt over een uniforme interpretatie van de belastinggrondslag?'
Hij sluit af met een verwijzing naar de specialisatie Internationaal en Europees belastingrecht die aan de Universiteit Maastricht al vijftien jaar bestaat, waarmee de UM liet blijken zijn tijd vooruit te zijn geweest. Sinds kort wordt dit als Engelstalig programma aangeboden als variant van de Master Fiscaal Recht.
Noot voor de pers:
Op de inhoud van dit persbericht en het attachment rust een embargo tot 20 oktober 2006, 16.30 uur. In het attachment treft u een samenvatting aan van de oratie van prof. mr. dr. Raymond Luja. Als u interesse heeft in de tekst van de volledige oratie, kunt u contact opnemen met Femke Kools, pers- en wetenschapscommunicatie UM, tel. 043-3885230, e-mail:
Universiteit Maastricht - 30 years of international quality
Maastricht University is a Dutch university with a strong European and international outlook. Cherishing and stimulating talented people and creating opportunities for innovative education and research relevant to society's needs are core values of Maastricht University.
Samenvatting oratie `Stimulerende belastingheffing'
Rede uitgesproken bij de aanvaarding van het ambt van hoogleraar Comparative Tax Law aan
de Faculteit der Rechtsgeleerdheid van de Universiteit Maastricht op vrijdag 20 oktober 2006
door mr. dr. R.H.C. (Raymond) Luja
Belastingrecht als studie
In zijn opening gaat prof. Luja in op de positie van het belastingrecht in de juridische
opleidingen. Hij wijst op de noodzaak voor fiscale studenten om kennis te nemen van
andere rechtsgebieden, evenals het nut voor studenten Nederlands recht om aandacht te
hebben voor fiscale aspecten die met enige regelmaat van invloed zullen zijn op beslissingen
van hun toekomstige cliënten. Verder signaleert hij dat fiscale studenten in toenemende
mate geconfronteerd worden met zeer gedetailleerde wet- en regelgeving, waardoor de
systematiek van belastingheffing tijdens de studie enigszins uit het oog dreigt te worden
verloren. Hoe zeer de fiscale finesses ook voor de latere werkomgeving van belang moeten
zijn, een academische studie zal zich tevens moeten richten op de achterliggende keuzes en
rechtsbeginselen.
Belastingrecht als instrument: belastingvoordelen
Het fiscale recht heeft zeker in de laatste 40 jaren meer en meer een sturende functie
gekregen. Zeker als het aankomt op het stimuleren van ondernemingen wordt voor het
belastingrecht als instrument een belangrijke rol weggelegd. Het belang van het fiscale
klimaat moet daarbij wel in perspectief gezien worden. Lage vennootschapsbelasting-
tarieven mogen geen doel op zich worden, ook al trekken zij de aandacht.
Luja staat uitgebreid stil bij de wijze waarop Amerikaanse staten met elkaar concurreren
door ondernemingen belastingvoordelen te bieden die in een enkel geval zelfs tot in de
miljarden lopen. Dit wordt in de politiek breed geaccepteerd, hoewel belastingplichtigen
zich steeds vaker proberen te verzetten tegen het geven van forse fiscale subsidies aan
bedrijven. Daar waar in de Europese Unie getracht wordt door middel van staatssteunregels
een rem te zetten op belastingvoordelen voor specifieke bedrijven lijkt het Amerikaanse
congres voornemens een eventuele beperking van dien aard door de federale rechters door
middel van wetgeving zo veel als mogelijk te omzeilen, juist om fiscale concurrentie tussen
staten zo min als mogelijk in de weg te leggen.
Luja constateert dat met name accountants bij het opmaken van jaarrekeningen en due
dilligence rapporten steeds vaker aandacht vragen voor de mogelijke aanwezigheid van
fiscale staatssteun, juist omdat in de EU het risico van terugvordering dreigt als
belastingvoordelen zijn verleend in strijd met het verbod op staatssteun. Ook
belastingadviseurs zullen bij tax planning rekenschap moeten geven van eventuele
staatssteunrisico's; als er meerdere structuren mogelijk zijn is het voor cliënten van belang
om bij het maken van hun keuze voldoende geïnformeerd te zijn. Zo niet, dan biedt recente
rechtspraak van het Hof aanknopingspunten voor het aansprakelijk stellen van de adviseur.
Recentelijk heeft de Europese Commissie een beschikking in een Italiaanse zaak vrijgegeven
waaruit blijkt dat bijzondere belastingregimes voor investeringsfondsen eerder onder het
staatssteunverbod kunnen vallen dan tot nu toe is aangenomen. Luja sluit niet uit dat de
Commissie een breder onderzoek zal starten naar deze regimes.
Belastingrecht in Europa
Luja is kritisch ten opzichte van Europese plannen voor een facultatieve gemeenschappelijke
belastinggrondslag (de `Common Consolidated Corporation Tax Base'). Ook al slagen de
lidstaten erin overeenstemming te bereiken over het bepalen van de belastbare winst,
hetgeen op zich al de nodige energie zal kosten, de grootste uitdagingen liggen in de tot nu
toe onderbelichte formele sfeer. Zijn lidstaten bereid om elkaar te vertrouwen als het
aankomt op een verdeling van de belastinggrondslag als zij zelf maar beperkte
controlemogelijkheden hebben? En zijn lidstaten bereid Europese wetgevingsinstrumenten
te benutten als daarvan het gevolg is dat het Hof van Justitie het laatste woord krijgt over
een uniforme interpretatie van de belastinggrondslag? Als dat al het geval is zal het Hof
zeker in de eerste jaren overladen worden met fiscale rechtszaken, indien voldoende
lidstaten en ondernemingen bereid zijn de keuze voor dit systeem te maken. Juist deze
formele kanten verdienen meer aandacht dan tot nu toe het geval is.
Hij sluit af met een verwijzing naar de specialisatie Internationaal en Europees
belastingrecht die aan de Universiteit Maastricht al 15 jaar bestaat, waarmee de UM liet
blijken zijn tijd vooruit te zijn geweest. Sinds kort wordt dit als Engelstalig programma
aangeboden als variant van de Master Fiscaal Recht.
Noot voor de pers
Embargo tot 20 oktober, 16.30 uur.
Raymond Luja (30) is per 1 april 2006 benoemd tot hoogleraar Comparative Tax Law (Rechtsvergelijkend
belastingrecht) aan de Universiteit Maastricht. Hij is tevens part-time verbonden als belastingadviseur aan
Loyens & Loeff te Amsterdam waar hij lid is van de kennisgroep Europees belastingrecht.
Trefwoorden:
belastingrecht, staatssteun, Verenigde Staten, Europese Unie, geconsolideerde belastinggrondslag
---- --
Universiteit Maastricht