Nationale Ombudsman
Den Haag, 24 oktober 2006
Mensen wachten te lang op beslissing over zorg
Geschillen over de toekenning van zorg duren vaak te lang. Veel mensen
verkeren daardoor lange tijd in onzekerheid over hun recht op
thuiszorg of een persoonsgebonden budget. Soms komt de definitieve
beslissing zo laat, dat mensen niet meer kunnen krijgen waar zij recht
op hebben. Zorg in natura bijvoorbeeld, is niet met terugwerkende
kracht te geven. Dit constateert de Nationale ombudsman, Alex
Brenninkmeijer, in een vandaag verschenen rapport. De ombudsman
beveelt aan om de voortgang van de behandeling van de bezwaren te
controleren. Hij pleit voor een financiële tegemoetkoming in
schrijnende gevallen.
Mensen die ouder worden of te maken krijgen met een ziekte of een
handicap, hebben soms professionele zorg of voorzieningen nodig. Wie
hiervoor in aanmerking wil komen, moet een aanvraag indienen bij het
Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ). Het CIZ beoordeelt de aanvragen.
Met een indicatiebesluit van het CIZ kunnen mensen vervolgens terecht
bij een zorgverlener, bijvoorbeeld om thuiszorg te krijgen. Wie het
niet eens is met het indicatiebesluit kan bezwaar maken bij het CIZ.
Structurele overschrijding
Volgens de wet moet het CIZ binnen 6 weken beslissen op een
bezwaarschrift. Als het CIZ van plan is het bezwaar af te wijzen,
wordt het College voor Zorgverzekeringen (CVZ) om een advies gevraagd.
Zo'n advies moet binnen 10 weken worden uitgebracht. De hele
bezwaarprocedure, inclusief advies van het CVZ, mag niet langer duren
dan 21 weken. En juist bij deze termijn is sprake van structurele
overschrijdingen, constateert de Nationale ombudsman in zijn
onderzoek. Mensen wachten soms meer dan een jaar op een definitieve
beslissing.
De achterstanden bij het CVZ in de advisering bij indicatiegeschillen
vormen het grootste knelpunt. In 2005 duurde het gemiddeld 23 weken
voordat het CVZ advies uitbracht. Een belangrijke oorzaak voor de
achterstanden is dat het CIZ de laatste jaren veel meer adviezen bij
het CVZ heeft gevraagd dan werd verwacht. In 2005 ging het
bijvoorbeeld om 1.700 adviesaanvragen, terwijl er 800 waren geraamd.
Het CIZ kreeg zelf ook te maken met twee keer zoveel bezwaarschriften
als verwacht (zo'n 6.000 in 2005).
Het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) heeft geen
prioriteit gegeven aan de problemen. In het maandelijks overleg tussen
het CIZ en het ministerie zijn de achterstanden niet uitgebreid aan de
orde gesteld. Op een verzoek van het CVZ om aandacht te besteden aan
de uitvoeringspraktijk van indicatiestellingen is pas na drie jaar
inhoudelijk gereageerd. De ombudsman beveelt aan dat er meer controle
op de voortgang komt.
Kwetsbare positie burgers
Volgens de ombudsman is er te weinig aandacht geweest voor de
kwetsbare positie van mensen die zorg aanvragen. De overschrijding van
de termijn betekent voor velen van hen een lange tijd van onzekerheid.
Gaan ze zorg krijgen? Op hoeveel zorg kunnen ze rekenen? Als ze in het
gelijk worden gesteld, kunnen ze dan nog over de achterliggende
periode zorg krijgen?
Een deel van de mensen wordt in het gelijk gesteld op hun bezwaar.
Maar de bezwaarprocedure kan soms zolang duren, dat de periode
waarvoor de indicatiestelling gold al is verstreken. Een aantal
bezwaarmakers krijgt hierdoor uiteindelijk niet waar zij recht op
hadden. Zorg in natura, zoals huishoudelijke hulp, hulp bij het
opstaan of bij steunkousen aantrekken, kan niet met terugwerkende
kracht worden verleend. De Nationale ombudsman beveelt aan dat de
minister van VWS, het CIZ en het CVZ in schrijnende gevallen
financieel compenseren.
Genomen maatregelen
In juni hebben het CIZ, het CVZ en het ministerie besloten om de
achterstanden in indicatiegeschillen weg te werken. In adviesaanvragen
van vóór 1 januari 2006 brengt het CVZ geen advies meer uit en beslist
het CIZ na een eigen beoordeling. De Nationale ombudsman betreurt het,
dat sommige bezwaarmakers voor niets hebben gewacht op een advies. De
toekomst moet uitwijzen of de maatregel de problemen ook oplost. De
ombudsman heeft gevraagd om per kwartaal geïnformeerd te worden over
de beslistermijnen.
Noot voor de redactie,