Geestelijke (on)gezondheid bedreigt Nederlandse kenniseconomie
Comm. voor overleg sectorraden
Investeren in mentaal kapitaal kan jaarlijks miljarden euro's opleveren
Geestelijke (on)gezondheid bedreigt Nederlandse kenniseconomie
De Nederlandse kenniseconomie pleegt roofbouw op haar belangrijkste grondstof (de
geestelijke gezondheid van werknemers)en hakt daarmee in de wortels van haar eigen
succes. Dat is de belangrijkste conclusie van het rapport Mental Capital (Mentaal
Kapitaal) dat de Commissie van Overleg Sectorraden (COS) morgen publiceert. Meer inzicht
in de psychologische aspecten van economische ontwikkeling moet volgens het rapport
leiden tot effectiever beleid. Een volgende regering moet niet alleen investeren in
onderwijs en innovatie, maar vooral in 'mentale duurzaamheid'.
Het economisch beleid in Nederland is primair gericht op groei. Die groei heeft een
kostbare keerzijde: stress en geestelijke gezondheidsproblemen bij werknemers. Juist in
een kenniseconomie is het cruciaal om het hoofd gezond te houden. Dit gebeurt nu
onvoldoende. De kenniseconomie put zo haar belangrijkste grondstof uit, en ondermijnt
daarmee haar eigen succes. Dit roept de nodige vragen op met betrekking tot het huidige
groeibeleid, aldus het rapport.
Stress en werkdruk zijn nu al goed voor 29% van het ziekteverzuim, en een derde van de
arbeidsongeschiktheid. Ongeveer 30% van alle zorgkosten is direct of indirect het gevolg
van geestelijke problemen. De kosten van geestelijke gezondheidsproblemen bedragen in
Nederland volgens de World Health Organization (WHO) naar schatting 4% van het bruto
nationaal product (bnp). Inclusief indirecte kosten, zoals productiviteitsverlies, liggen
de kosten nog veel hoger.
De overheid moet meer investeren in preventie en behandeling. Jaarlijks zijn daarmee vele
miljarden euro's te verdienen. Uit onderzoek blijkt dat iedere behandelings-euro 20 tot
30 euro bespaart op latere kosten. Preventie levert nog meer op. Toch ontvangt volgens de
WHO 45 tot 70% van de mensen met geestelijke gezondheidsproblemen geen behandeling. Ook
rust er nog altijd een taboe op psychische problemen. Betere voorlichting is broodnodig.
Ouders en onderwijs moeten alerter zijn op psychische problemen. Daarbij moeten de
zogenoemde coping skills van jongeren worden vergroot. Meer zelf-inzicht en betere
cognitieve, sociale en emotionele vaardigheden zijn essentieel om in de huidige
kenniseconomie goed te kunnen functioneren. Er wordt immers niet met machines gewerkt
maar met mensen en kennis. Ongeveer 80% van de beroepsbevolking werkt tegenwoordig in de
dienstensector.
Verder blijkt uit het rapport dat bedrijven hun P&O-beleid meer dan nu moeten richten
op het voorkomen van geestelijke gezondheidsproblemen, in plaats van het blussen van
branden nadat ze zijn uitgebroken. De geestelijke veerkracht van werknemers is een van de
belangrijkste succesfactoren van een organisatie.
Ten slotte is het nodig om niet langer alleen de groei van het bruto nationaal product als
maat der vooruitgang te zien. Geestelijke (on)gezondheid moet worden aangemerkt als de
kostenpost die het is. De aanpak hiervan is een van de belangrijkste uitdagingen van de
komende decennia voor overheid, onderwijs, werkgevers én werknemers.
EINDE BERICHT
Noot voor de reactie
De Nederlandse samenvatting van het boek Mental Capital is te vinden op de web-site van de
COS onder 'nieuws'(www.cos-toekomstverkenningen.nl). Voor meer informatie over het
onderzoek kunt u contact opnemen met:
29)- Rifka Weehuizen, auteur van de studie, UNU-MERIT, 043 3260053
30)- Bernard Verlaan, senior adviseur bureau COS, 070 412 4907
31)- Pierre Morin, secretaris Commissie van Overleg Sectorraden (COS),
32)070 4122871
Over Commissie van Overleg Sectorraden (COS)
De Commissie van Overleg Sectorraden (COS) is het samenwerkingsplatform van sectorraden en
andere verkenningsorganisaties. Sectorraden zijn onafhankelijke colleges bestaande uit
vertegenwoordigers uit de wetenschap, de maatschappij, het bedrijfsleven en de overheid.
Op basis van lange-termijnverkenningen en andere studies naar maatschappelijke en
technologische ontwikkelingen formuleren de colleges prioriteiten voor het door de
overheid gefinancierde onderzoek. De COS richt zich vooral op sectoroverschrijdende
thema's.
www.cos-toekomstverkenningen.nl
Over de Raad voor Gezondheidsonderzoek (RGO)
De Raad voor Gezondheidsonderzoek (RGO) heeft tot taak de ministers van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport (VWS), van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) en van Economische
Zaken (EZ) te adviseren over prioriteiten in het gezondheidsonderzoek, in het
zorgonderzoek en de technologieontwikkeling in deze sector. Uitgangspunt daarbij is
altijd het maatschappelijk perspectief.
www.rgo.nl
Over het rapport
Voor het rapport 'Mentaal Kapitaal: een verkennende studie naar de psychologische dimensie
van economische ontwikkeling' is onderzoek gedaan naar 21 beleidsrapporten, 23 boeken en
300 artikelen. Ook interviewde onderzoekster Rifka Weehuizen 37 wetenschappers,
beleidsmakers en mensen uit het bedrijfsleven over de relatie tussen mental health en
economische ontwikkeling. Geestelijke gezondheid is volgens het rapport een van de
belangrijkste, maar tegelijkertijd ook een van de meest onderschatte,
concurrentiefactoren in de competitie met andere kenniseconomieën.