Beslissingen over legselgrootte bij koolmezen
Datum: 10 november 2006
Het aantal eieren dat vogels leggen per broedpoging varieert. De ene
vogel legt slechts één ei, de andere wel tien. Ecologen zijn
gefascineerd door deze variatie en willen begrijpen wat het
legselgrootte bepaalt. Een idee is dat het aantal eieren overeenstemt
met het aantal jongen dat ouders kunnen voeren. Dit is onderzocht door
het aantal jongen te manipuleren dat ouders grootbrengen. Een studie
aan koolmezen in de Lauwersmeer laat zien dat ouders meer jongen
kunnen grootbrengen als ze de extra jongen van de onderzoekers
krijgen. Dit heeft geleid tot de vraag waarom deze ouders niet meer
eieren leggen. Promovendus De Heij onderzocht of de kosten van het
bebroeden van eieren beslissingen over de grootte van het legsel kan
beïnvloeden.
In een experiment, uitgevoerd in het vrije veld, gaf De Heij koolmezen
gedurende de broedperiode een kleiner, een groter of hun zelfgekozen
legselgrootte. Vervolgens bepaalde ze het broedsucces (het aantal
overlevende nakomelingen). Zij voerde dit experiment in drie
verschillende jaren uit. Het bleek dat koolmezen die een experimenteel
vergroot legsel kregen, een lagere overleving hadden in twee van de
drie jaar. De kosten van het bebroeden van eieren kunnen dus invloed
hebben op legselgroottebeslissingen.
De Heij mat eveneens de energie-uitgaven van koolmeesvrouwtjes
gedurende de nacht en gedurende een etmaal. Ze ontdekte dat broedende
vogels gedurende de nacht meer energie uitgaven als ze een vergroot
legsel bebroedden. Over 24 uur gaven koolmeesvrouwtjes die een
vergroot legsel bebroedden echter evenveel energie uit als vrouwtjes
met een zelf gekozen aantal eieren. Waar de kosten in overleving
vandaan komen is dus niet opgehelderd. Mogelijk veranderen de vogels
hun bestedingspatroon gedurende 24 uur en investeren ze minder in hun
eigen gezondheid en dus overleving.
Maaike de Heij (Harderwijk, 1977) studeerde biologie aan de RUG. Zij
verrichtte haar promotieonderzoek bij de afdeling Dierecologie,
Centrum voor Ecologische en Evolutionaire Studies, van de Faculteit
der Wiskunde en Natuurwetenschappen. /GG
Datum en tijd
10 november 2006, 14.45 uur
Promovendus
mw. M.E. de Heij
Proefschrift
Costs of avian incubation: how fitness, energetics and behaviour
impinge on the evolution of clutch size
Promotores
prof.dr. J.M. Tinbergen en prof.dr. R.H. Drent
Faculteit
wiskunde en natuurwetenschappen
Plaats
Aula Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen
Informatie
Maaike de Heij, tel. (050)363 34 08, e-mail: m.e.de.heij@rug.nl (werk)
Rijksuniversiteit Groningen