---
PERSBERICHT
Nummer: 269 HZ
Datum: 14 november 2006
Provincie Fryslân zoekt Friezen!
Debat buiten de provinciegrens over toekomst Fryslân
De provincie Fryslân organiseert op 27 en 30 november aanstaande debatten buiten de eigen provincie over de toekomst van Fryslân. Ze daagt alle Friezen die buiten Fryslân wonen uit om ideeën aan te dragen voor het Fryslân in 2030. De debatten zijn op 27 november in de Mediacentrale in Groningen en 30 november in Felix Meritis in Amsterdam. De bijeenkomsten beginnen om 20.00 uur.
Van september tot en met november 2006 is de provincie Fryslân bezig met een reeks debatten over de toekomst van de provincie. Dat gebeurt onder de noemer Fryske Fiersichten (Friese Vergezichten). Iedereen die in Fryslân woont of gewoond heeft, of zich op een andere manier met Fryslân verbonden voelt, mag ideeën en projecten aandragen voor de toekomst van Fryslân. Dat kan van alles zijn: een brug naar Terschelling, een overdekte Elfstedentocht, het zijn maar enkele voorbeelden van wat in theorie zou kunnen.
Aanleiding
Het idee om - naast de eigen inwoners - ook Friezen buiten de provincie actief te benaderen, is ingegeven door de wetenschap dat China vooral groot is geworden door de expertise die Chinezen buiten China naar hun moederland teruggebracht hebben. Prof. Wim de Ridder, de futuroloog die de provincie bij dit proces bijstaat, is er van overtuigd dat een dergelijk mechanisme ook in Nederland op gang kan worden gebracht. Tal van Friezen zijn immers in binnen- en buitenland actief op vaak hoge posities in de marksector en non-profitorganisaties.
Met het appelleren aan de eigen roots brengt de provincie een vernieuwende koppeling aan tussen twee belangrijke trends: enerzijds de toenemende globalisering en internationalisering en anderzijds de toenemende herkenning van het belang van eigen regionale identiteit. Vandaar dat niet alleen 6000 'Buitenfriezen' worden aangeschreven, maar dat ook duizenden andere Friezen via de media en persoonlijke contacten hiertoe worden benaderd. Vandaar ook dat Fryslân zich voor dit doel bijvoorbeeld waagt in wat door sommigen als 'het hol van de leeuw' (Groningen) wordt beschouwd.
Nadere achtergronden
De opzet van dit toekomstdebat is uniek voor Nederland. Waar de meeste toekomstdebatten gaan over kant en klare plannen waar burgers op mogen reageren, doet Fryske Fiersichten het precies andersom. Zonder invloed van de politiek wordt aan burgers gevraagd om plannen te ontwikkelen, waar de nieuwe Provinciale Staten in maart 2007 mee aan de slag mogen gaan.
Centraal in Fryske Fiersichten staat de website www.fryskefiersichten.nl. Hierop kunnen mensen hun ideeën en projectvoorstellen indienen. Dat heeft al geresulteerd in ruim 130 projectvoorstellen. Aan alle bijeenkomsten die al zijn gehouden wordt op de website via beeldverslagen direct aandacht geschonken. De eigentijdse wijze waarop deze website wordt ingezet is een ander voorbeeld hoe de provincie de kloof tussen burger en bestuur kleiner wil maken.
Het toekomstdebat Fryske Fiersichten wordt aangevoerd door Ed Nijpels, Commissaris van de Koningin in de provincie Fryslân, en door professor Wim de Ridder, futuroloog en directeur van Stichting Maatschappij en Onderneming.
---- --
Achtergrondinformatie Fryske Fiersichten
Doel
Fryske Fiersichten. Zo is de titel waaronder de Provincie Fryslân een grootschalig toekomstdebat wil gaan voeren met de inwoners van Fryslân. Daarin willen wij vooruit kijken naar 2030 en gezamenlijk bedenken hoe Fryslân er dan uit moet zien. Dat willen we doen door enerzijds te bepalen aan welke waardevolle dingen we vast willen houden en anderzijds na te denken welke idealen we hebben voor onszelf en voor Fryslân.
In Fryske Fiersichten gaat het om ontwikkelingen op vrijwel elk gebied. Centraal staan de doelen die we belangrijk vinden. De invalshoeken van het toekomstdebat worden gevormd door de zoektocht naar:
. de toekomst van de Friese cultuur en identiteit;
. de toekomst van de Friese economie;
. de toekomst van de Friese jeugd.
Deze zoektochten worden uitgevoerd met oog voor de ingrijpende veranderingen die zich reeds aandienen. In deze tijd van internet, mobiele telefoon en digitale televisie beleven velen hun taal, cultuur en geschiedenis opnieuw. Wij maken zichtbaar wat daarin essentieel is en zijn ook nieuwsgierig naar wat wij met anderen gemeen hebben. Zo komt er uitwisseling tot stand. Het resultaat hoeft geen smeltkroes van ideeën te zijn, maar kan ook een geslepen diamant laten zien met unieke vlakken.
Huidige en komende generaties zijn wereldwijd op zoek naar cultuur. Friezen reizen over de wereld, de wereld komt langs in Fryslân. Dat geldt met name voor de jeugd. Jongeren zwerven steeds vaker door Europa en verder. Zij zoeken ervaringen die hen emotioneel raken en onderzoeken alle mogelijkheden om hun leven in te richten zoals zij dat het liefst willen. Wij willen weten wat die mogelijkheden zijn.
Over deze onderwerpen gaat het toekomstdebat, maar het blijft niet bij brede vergezichten. Het debat wordt ook heel concreet. Toekomstbeelden worden vertaald in projecten en ideeën die tastbaar zijn, die kunnen worden beschreven en worden vertaald naar plaats of streek, naar omvang en naar tijd. Wat is mogelijk, waar en wanneer? Daar gaat het om in Fryske Fiersichten.
Het programma van Fryske Fiersichten
Fryske Fiersichten bestaat uit een reeks bijeenkomsten in verschillende plaatsen in Fryslân en zelfs daarbuiten. In die bijeenkomsten willen we met de aanwezigen op zoek gaan naar de idealen voor de toekomst van Fryslân en die ideaalbeelden vertalen in concrete ideeën en projectenvoorstellen. De bijeenkomsten vinden plaats in Leeuwarden, Drachten en Sneek. Wanneer we waar zijn, staat in onderstaand overzicht.
. Bijeenkomsten
. In Sneek
Donderdag 12 oktober 2006 om 19.30 uur
. In Leeuwarden
Dinsdag 31 oktober 2006 om 19.30 uur
. In Drachten
Maandag 7 november 2006 om 19.30 uur
Naast deze publieksbijeenkomsten organiseren we een speciale bijeenkomst voor jongeren. Zij kunnen daar hun geheel eigen, jonge, frisse visie op Fryslân geven en met ons en elkaar daarover discussiëren. Overigens zijn de jongeren ook van harte welkom op de reguliere bijeenkomsten!
. Jongerenbijeenkomst
. Deze bijeenkomst vindt plaats in de herfst van 2006
Net zo belangrijk als de inwoners van Fryslân vinden wij de Frysken om utens: de Friesen die buiten de provincie wonen maar zich nog steeds sterk verbonden voelen met Fryslân. Speciaal voor hen organiseren we bijeenkomsten in Groningen en Amsterdam.
. Bijeenkomst in Groningen
. Maandag 27 november 2006 om 19.30 uur
. Bijeenkomst in Amsterdam
. Donderdag 30 november 2006 om 19.30 uur
Eind november 2006 is het debat ten einde. Korte tijd daarna wordt het resultaat gepubliceerd. Dan is bekend wat Friezen voor de komende 25 jaar belangrijk vinden en welke concrete projecten en ideeën zij voor Fryslân in petto hebben.
Deze projecten worden opgenomen in de zogenoemde projectenportefeuille. Daarin wordt ook aangegeven op welke terreinen de realisatie van de plannen lastig is en waar samenwerking met anderen is gewenst. Ook de vraag naar medewerking van gemeenten en provincies wordt hierin aangegeven.
De projectenportefeuille wordt na de verkiezingen voorgelegd aan de nieuwe Provinciale Staten. Zij zullen in een nader debat over de voorstellen en ideeën discussiëren en bepalen welke projecten op de agenda voor de komende jaren komen te staan.
Toelichting op de projectenportefeuille van Fryslân
De projectenportefeuille wordt ingedeeld naar verschillende thema's. De thema's zijn:
. toerisme en recreatie;
. high tech water en energie;
. onderwijs en cultuur;
. wonen, ruimte en infrastructuur;
. economie.
Met deze indeling wordt vrijwel elk relevant terrein van de toekomst van Fryslân bestreken. De indeling is gekozen op basis van belangrijke toekomsttrends die op bepaalde thema's veel invloed hebben en tegelijkertijd voor andere van minder betekenis zijn. Dit wordt geïllustreerd in de beschrijving van de verschillende thema's.
toerisme en recreatie
Op het eerste gezicht is het wat onverwacht om te veronderstellen dat toerisme en recreatie in hoge mate onder invloed staan van het internet. Maar toch moeten we ook hier de invloed van het wereldwijde web niet onderschatten. Communicatie tussen mensen waar ook ter wereld wordt steeds gemakkelijker. Het gevolg hiervan is dat steeds meer mensen hun mening met elkaar delen en gezamenlijk bepalen wat interessante vakantiebestemmingen zijn. Wie zich daar goed profileert, deelt in de winst. Daarom moet Fryslân ook op internet prominent aanwezig zijn. Hoe? Dat is de uitdaging waar we voor staan.
De komende 25 jaar wordt een sterke toename van het internationale toerisme verwacht waarbij veel Chinezen, Indiërs, Russen en Brazilianen vanwege de sterke economische groei in hun land de wereld gaan verkennen. Als in 2015 100 miljoen Chinezen Europa bezoeken, dan wordt hun vakantiebestemming bepaald door hetgeen in de media over Europa bekend is gemaakt.
Maar ook dichter bij huis zal er de komende jaren veel veranderen. Toeristen zoeken naar steeds meer belevenissen. Natuurlijk speelt Fryslân hierop in. Soms gedwongen doordat de markt verandert, maar ook als pionier in deze ontwikkeling. In de komende jaren wordt de Friese samenleving geconfronteerd met thema's die controversieel kunnen zijn: massatoerisme, megafestivals, casino's, veel tweede woningen op het platteland en uitbundige meren- en waddenrecreatie. Andere thema's kunnen zijn: benutting van land waar ruimte, wind en water een geheel vormen, waar schoonheid wordt gekoesterd en sociale saamhorigheid centraal staat.
Steeds vaker zal worden gezocht naar mogelijkheden om bruggen te slaan tussen de sterk groeiende vraag naar belevenissen (liefst collectieve belevenissen) van toeristen en recreanten enerzijds en de mogelijkheden die Friezen kunnen en willen bieden anderzijds.
De uitdaging is om projecten als Korwerderzand, de toegangspoort tot Fryslân en Great
Sand Reef met Waddenventures, Oerol en dergelijke te combineren met de ambitie van Fryslân om na Amsterdam de grootste toeristentrekpleister van Nederland te worden. Hoe vul je dat in, hoe maak je dat waar? Daarover gaat het debat Fryslân 2030.
water en energie
Tot de zekerheden van de toekomst behoort de trend dat water en energie steeds schaarser worden. Overal in de wereld wordt gezocht naar nieuwe bronnen, ook in Fryslân. Maar veel is nog onzeker. Komt er een waterstofeconomie en zo ja, wanneer? Breken zon en wind als prominente energieleveranciers eindelijk door? Veel technologie is reeds beschikbaar. Fryslân heeft belangrijke onderzoeksinstellingen binnen haar grenzen. Projecten als Watercity International en Mopark, alsmede Blue Energy en Omrin dat energie uit afval opwekt, spreken tot de verbeelding. Fryslân heeft dan ook veel mogelijkheden om op deze gebieden proeftuinen voor de wereld te creëren. Het tekort aan water en energie is immers universeel. Getijdecentrales, boten op zonne-energie en windparken zijn niet typisch Fries. De omstandigheden van Fryslân zijn vaak dezelfde als die, welke ook elders in de wereld worden aangetroffen.
Uiteraard profiteert Fryslân van het energieonderzoek dat rond de gasvelden van Groningen wordt uitgevoerd. Energy Valley heeft inmiddels internationale bekendheid verworven en voert een imposant researchprogramma uit. Daarbinnen, en ook daarbuiten, zijn er voor Fryslân veel mogelijkheden. Het ziet er dan ook naar uit dat het toekomstdebat een reeks van projectideeën zal voortbrengen waarin de eigen rol van Fryslân wordt versterkt. Er is haast geboden! De waterstoffiets heeft reeds zijn intrede gedaan en de verwachtingen met betrekking tot zonne-energie worden steeds naar boven bijgesteld.
onderwijs en cultuur
Het toekomstdebat richt zich ook op onderwijs en cultuur. Natuurlijk is opleiding voor een beroep uitermate belangrijk, maar de invalshoek die in het debat is gekozen, is breder. In het debat worden onderwijs en cultuur gezien als de beste weg om tot persoonlijke ontplooiing te komen, waardoor er kansen ontstaan.
In deze tijd is het belangrijk dat mensen op sociaal gebied goed uit de voeten kunnen en daardoor in de netwerkmaatschappij kunnen meekomen. Het is in deze samenleving dat alleen zij die hierop zijn aangesloten, voortdurend met kennis, training en zelfs met het vinden van een baan het eerst en het best worden geholpen. Wie niet is aangesloten op informele netwerken, kan gemakkelijk slachtoffer van de informatiesamenleving worden.
De komende jaren zal er veel veranderen in het onderwijs. Met internet komen nieuwe leermethoden op, waardoor ook onderwijsinstellingen zelf zich moeten aanpassen. Fryslân kan hier een pioniersrol vervullen. Binnen haar grenzen zijn er veel onderwijs- en cultuurinstellingen en er zijn reeds veel initiatieven ontwikkeld. Een nieuw theater en Centrum voor de Kunsten in Sneek, Fryslân University, een internationale masteropleiding voor water, energie, toerisme en minderheidstalen in Leeuwarden; het zijn slechts voorbeelden maar er kan veel meer worden ontwikkeld. In het algemeen en in het beroepsonderwijs wordt voortdurend naar nieuwe systemen gezocht en met het onvermijdelijke vallen en opstaan ingevoerd. Ook veel ouderen willen zich scholen in voor hen onbekende vakken. Steeds meer mensen leren een kunstzinnig ambacht, ook op hoge leeftijd. Daarmee is de centrale vraag in het toekomstdebat: Wat kan en wil Fryslân bieden, wat elders niet of onvoldoende voorhanden is?
wonen, ruimte en infrastructuur
Het klinkt eentonig, maar op dit terrein is al veel in beweging. Ook in een provincie als Fryslân staat de agrarische bestemming van veel landbouwgrond onder druk. Voor voedselproductie is steeds minder grond nodig, al zal de productie van koolzaad en andere teelt ten behoeve van de energievoorziening enig soelaas bieden. Tegelijkertijd zoeken steeds meer mensen naar meer woongenot. Vaak laten zij hun oog vallen op het platteland van Fryslân. Er wordt dan ook gezocht naar zodanige bebouwing dat het landelijke karakter bewaard blijft en ontvolking wordt gestopt.
Op dit terrein blijkt veel mogelijk. Geïntegreerde systemen van kassen, woningen, energie en afvalverwerking doen hun intrede. Er zijn plannen voor proeflocaties waar duurzaamheid tot in een zeer ver stadium wordt gerealiseerd. Dergelijke plannen misstaan niet in Fryslân en zullen internationaal aandacht trekken. Tekeningen liggen klaar, het wachten is op ondernemers en overheden die deze van de plank halen.
De bereikbaarheid van Fryslân is een ander heet hangijzer. Initiatieven als superbus, snelvervoer op aanvraag en waterstofmobiliteit dienen zich aan. De komende jaren komt bereikbaarheid op een nieuwe manier aan de orde. Veel toeristen bijvoorbeeld hebben haast, zij willen intensieve vakanties en zien het reizen als een noodzakelijk kwaad. Als bereikbaarheid de waarde van woningen en gebouwen in hoge mate bepaalt, dan kunnen de bouwers van het onroerend goed ook voor eigen rekening en risico de treinen en de bussen laten rijden. Wonen, ruimte en infrastructuur wordt steeds meer een terrein waar het particuliere bedrijfsleven en de overheden elkaar ontmoeten en samen tot grootse prestaties kunnen komen.
economie
Zelfs de wijze waarop geld wordt verdiend, verandert. De komende 25 jaar zullen steeds meer mensen werken zonder vast arbeidscontract. Voor hen is de tijd van werken tegen een vast salaris en goede ontslagbescherming voorbij. Machines, robots en ondernemingen in andere landen nemen veel vast werk over. Wat in Fryslân blijft, is een kleinschalige economie waarin veel zelfstandigen werkzaam zijn en waar veel werk parttime en vaak voor een beperkte tijd wordt verricht. Werk wordt vaak gevonden door middel van contacten die mensen met elkaar onderhouden.
Een gelukkige omstandigheid is dat de vraag naar werk de komende jaren toeneemt. Door de vergrijzing is er in toenemende mate behoefte aan mensen die in de gezondheidszorg willen werken. Wie op dit terrein met plannen komt om ook senioren van elders op een bijzondere wijze de zorg te bieden die zij wensen, creëert een nieuwe sterke sector in de Friese economie.
Ook op andere terreinen staan nieuwe ontwikkelingen voor de deur. Er zijn voortekenen dat met behulp van nieuwe technologie het ambacht kan terugkeren. Dit zou aansluiten bij de historie die laat zien dat in veel Friese steden van oudsher de industrie een prominente plaats heeft ingenomen. De komende tijd zal het mogelijk zijn om met schone technologie kleding en meubels te maken die naadloos aansluiten bij individuele voorkeuren van de consument. De productie vindt plaats in een tijd en tegen een prijs die alleen in verre landen voor mogelijk worden gehouden.
Het centrale begrip is: open innovatie. Zelfs de grootste bedrijven komen steeds vaker tot de conclusie dat zij niet meer alleen tot vernieuwing kunnen komen. Zij werken samen tijdens alle fasen van het ontwikkelings- en productieproces. Hierdoor is het wenselijk om netwerken van bedrijven in Fryslân te versterken en gezamenlijk de mogelijkheden te inventariseren die de Friese economie op dit terrein biedt. Het toekomstdebat biedt daarvoor het kader en is tevens versneller van het vernieuwingsproces in de Friese economie.
Informatie over Fryske Fiersichten
Fryske Fiersichten leidt tot de publicatie van de nieuwe projectenportefeuille van Fryslân. Deze portefeuille kan worden gezien als centrale gegevensbank waaruit onder meer ondernemers, docenten, ambtenaren, jongeren en senioren kunnen putten om met elkaar de projecten te realiseren die op uitvoering wachten. Waar verschillende mensen met geld, ervaring en kennis van afzetmarkten bij elkaar komen, blijkt vaak veel mogelijk te zijn. De projectenportefeuille is dan ook met name bedoeld voor plannen die voor samenwerking openstaan.
De projecten dienen bij voorkeur te worden aangemeld via de website www.fryskefiersichten.nl. Op deze website is een invulformulier aanwezig dat behulpzaam is bij het indienen van het project. Door het gebruik van deze invulassistent is de beschrijving van het project zodanig dat toegankelijkheid van de projectenportefeuille beter is gegarandeerd. Waar gewenst kunnen projectindieners ondersteuning krijgen van de Stichting Maatschappij en Onderneming (SMO) te Den Haag.
Alle aanmeldingen worden op de site opgenomen in de vorm waarin zij worden ingezonden. Van iedere inzending wordt aangegeven of deze een plaats heeft gekregen in de projectenportefeuille. Als het ingediende voorstel niet geschikt is bevonden, wordt dit aangegeven. De indiener kan dan besluiten het voorstel zodanig aan te passen dat het wel aan de minimale specificaties voldoet. Hij kan ook aan anderen overlaten het voorstel nader te concretiseren.
Toelating van een voorstel tot de projectenportefeuille houdt geen oordeel in met betrekking tot de relevantie, de kwaliteit of de haalbaarheid van het voorstel. Het secretariaat van het toekomstdebat stelt slechts administratieve eisen. Tegen beslissingen van het secretariaat is beroep mogelijk.
Projecten en ideeën die tijdens de debatavonden aan de orde komen maar door de betrokkenen niet worden ingediend, zullen niettemin op de website worden vermeld. Deze voorstellen maken deel uit van de verslagen van de bijeenkomsten die op de website worden gepubliceerd. In een aantal gevallen zal de debatorganisatie het initiatief nemen om zodanige informatie te verzamelen dat deze plannen en ideeën alsnog in de projectenportefeuille kunnen worden opgenomen.
Zoals gebruikelijk op internetsites worden berichten die kennelijk onbetamelijk zijn, zonder berichtgeving verwijderd.
Organisatie Fryske Fiersichten
Opdrachtgever : Provincie Fryslân
Uitvoering : Projectgroep Toekomstdebat Fryslân 2030
Inhoudelijke
ondersteuning : Stichting Maatschappij en Onderneming
Contact : Afdeling Communicatie Provincie Fryslân tel. 058-292 55 24
Website: : www.fryskefiersichten.nl
September 2006
---- --
Provincie Friesland