Ingezonden persbericht
Amersfoort, 3 december 2006
Op zaterdag 2 december heeft het televisieprogramma Nova aandacht besteed aan separeren in de psychiatrie. Door de programmamakers werd tijdens de uitzending beweerd dat instellingen op grote schaal de wet overtreden. GGZ Nederland, de brancheorganisatie voor de geestelijke gezondheidszorg (ggz) en verslavingszorg, is het met deze bewering oneens. Daarnaast voelt zij de behoefte om enkele ontwikkelingen op het gebied van separaties nader toe te lichten.
In de Nederlandse psychiatrie wordt, in vergelijking met andere Europese landen, relatief veel gesepareerd. Uitgangspunt is in alle gevallen dat separaties alleen plaatsvinden, als er gevaar dreigt voor medepatiënten, personeel of de patiënt zelf. Een behandelwet - een wet waar GGZ Nederland al enige tijd voor pleit -zou veel separaties kunnen voorkomen. Extreem moeilijke situaties, soms met agressie en dreiging, kunnen dan door vroegtijdige behandeling meer voorkomen worden.
Met de Inspectie voor de Gezondheidszorg is voortdurend overleg over separaties. Uit het contact met de inspectie is de instellingen niet gebleken dat zij in overtreding zouden zijn.
In de uitzending van Nova werden ook getallen genoemd, zoals 10.000 separaties per jaar, waarvan de onderbouwing ontbrak en die GGZ Nederland in twijfel trekt.
Projecten
De ggz-sector is zelf overigens ook niet blij met het hoge aantal separaties en vindt het noodzakelijk om dit te veranderen. De sector heeft zich sinds 2005 de ambitie gesteld om het aantal separaties met 10% per jaar terug te brengen. In eerdere kleine projecten zijn alternatieven voor separatie gebruikt, alternatieven die ook een oplossing kunnen bieden voor separaties. Mede door de goede resultaten in kleine projecten is GGZ Nederland in 2005 gestart met het organiseren van projecten op grotere schaal die separaties moeten verminderen.
Sinds 2006 zijn 15 instellingen actief aan het werk en in 2007 zullen dit zelfs 35 instellingen zijn. Ieder heeft zijn eigen projectdoelen afgesproken, doelen die uiteindelijk moeten leiden tot de gewenste afname van separaties in Nederland. In alle projecten zijn patiënten, zorgverleners en managers betrokken.
GGZ Nederland ondersteunt deze organisaties in het bevorderen van de samenhang, de communicatie over de ervaringen in deze projecten en het signaleren en oplossen van knelpunten. Eind 2008 moeten alle projectresultaten bekend zijn.
Uit de eerste resultaten blijkt dat het een enorme inspanning zal vragen om de doelen te kunnen bereiken. Het gaat om een cultuuromslag waarbij het voorkomen van separaties centraal staat. Is een separatie ondanks alle inspanningen toch noodzakelijk, dan moet het gaan om een vorm van 'high-care', waarbij de patiënt niet alleen gelaten mag worden. Ook vraagt het om een betere en eenduidige registratie van dwangtoepassingen. GGZ Nederland heeft ook hierin, naast de Inspectie voor de Gezondheidszorg, een rol.
Cultuurverandering
Behalve het begeleiden, monitoren en evalueren van de landelijke projecten wil GGZ Nederland ook haar leden, die nog niet met eigen projecten bezig zijn, motiveren om mede vorm te geven aan een cultuurverandering rond separatie in de ggz. Een cultuurverandering die de kans zal bieden anders om te gaan met situaties die kunnen leiden tot het toepassen van dwang en drang. Een cultuurverandering, waarbij de veiligheid van cliënten, personeel en burgers niet in het geding mag komen.
De sector staat kortom voor een grote uitdaging, waarbij GGZ Nederland er alles aan wil doen om die te verwezenlijken. Beschuldigingen als zou de sector op grote schaal de wet overtreden, ziet GGZ Nederland daarbij allerminst als een stimulerende factor.
---