Universiteit van Tilburg
vrijdag 8 december 2006, 14.15 uur, UvT Aula
Promotie drs. Leon Derckx over wrok en begeerte
De moderne geïndividualiseerde mens moet op eigen kracht iets of iemand worden. De maatschappelijke mogelijkheden hiertoe zijn enorm, maar niet iedereen is bij machte de gestelde levensdoelen te realiseren. Des te pijnlijker is het te ontdekken dat anderen beter en succesvoller zijn. De eigen grenzen komen scherp in beeld en leiden bij (publieke) openbaring tot gevoelens van schaamte en tekort. Om hieraan te ontsnappen, nemen mensen vaak een houding aan van ingebeelde importantie (narcisme). Uit het onderzoek van Leon Derckx blijkt dat zelfs bij geslaagde mensen kenmerken van narcisme en dimensies van hoofdzonden sterk samenhangen. De zonden die deze mensen het meest bij zichzelf herkennen (hoogmoed en afgunst) zijn tevens de zonden die meer door narcisme dan door welzijn worden verklaard. Zondig gedrag geeft daarmee op indirecte wijze uitdrukking aan een bestaan waarin gevoelens van nietswaardigheid, persoonlijk onvermogen en zinloosheid overheersen, stelt Derckx. Dit impliceert dat adequate geestelijke verzorging enig inzicht moet hebben in de psychologie van de zonde. Alleen een omgeving die oog heeft voor het onvervuld verlangen naar aandacht en erkenning, kan tot een doorbraak leiden. Een pastoraat dat de zonde vooral in verband brengt met schuldigheid, heeft onvoldoende oog voor het beschamende besef van velen eigenlijk niemand te zijn.
Promotores: prof.dr. M.P.J. van Knippenberg en prof.dr. R. Nauta.
Titel proefschrift: Wrok en begeerte. Een pastoraal-psychologisch onderzoek naar de praktijk van hoofdzonden in een cultuur van narcisme