IP/06/1719
Brussel, 11 december 2006
Staatssteun: Verschuiving naar horizontale doelstellingen zet volgens
recentste editie Scorebord door
In 2005 hebben de vijfentwintig lidstaten naar raming zo'n 64 miljard EUR
staatssteun (0,59% van het BBP in de EU) toegekend, zo blijkt uit de
recentste editie van het EU-Scorebord Staatssteun van de Europese Commissie.
(In 2004 was dat zo'n 65 miljard EUR of 0,61% van het BBP in de EU.) In de
hele EU is dus behoedzaam gereageerd op de oproep van de Europese Raad voor
minder staatssteun. Op de tweede doelstelling van de Raad - "beter gerichte
steun" - hebben de lidstaten wel positief gereageerd: meer dan de helft van
de lidstaten heeft nu ruim 90% van zijn staatssteun omgebogen naar
horizontale doelstellingen van gemeenschappelijk belang, zoals milieu of
O&O. Een diepgaande analyse van reddings- en herstructureringssteun laat
zien dat dit soort steun, die potentieel de mededinging het meest kan
verstoren, in de periode 2000-2005 zo'n 15,5 miljoen EUR bedroeg in de
EU-15-lidstaten. In die periode heeft een aantal lidstaten dit soort steun
geregeld toegekend, terwijl dat in de meeste lidstaten duidelijk niet
gebeurde. Meer dan 95% van het totale steunvolume werd toegekend door de
vijf grootste lidstaten (Duitsland, Frankrijk, Italië, het Verenigd
Koninkrijk en Spanje).
In een reactie verklaarde Neelie Kroes, Commissaris voor
concurrentiebeleid: "Ik ben opgetogen dat de steun meer op horizontale
doelstellingen is toegespitst, maar tegelijk ontgoocheld dat er amper
enige beweging komt in het totale volume steun. Ik zal mij blijven
inzetten om door een strikte toepassing van de kaderregeling reddings-
en herstructureringssteun voor een gelijk speelveld te zorgen en om
onrechtmatige steun met alle beschikbare middelen aan te pakken."
Minder en beter gerichte staatssteun
In absolute cijfers verstrekte Duitsland de meeste steun (20 miljard
EUR), gevolgd door Frankrijk (10 miljard EUR), het Verenigd Koninkrijk
(5 miljard EUR) en Spanje (4 miljard EUR). In relatieve cijfers zijn
de vijf grootste steunverleners Malta (3,16% van het BBP), Hongarije
(1,83%), Finland (1,75%), Cyprus (1,43%) en Zweden (1,08%) (zie
tabel).
Er is een duidelijke trend naar "beter gerichte steun", nu in meer dan
de helft van de lidstaten meer dan 90% van de steun naar horizontale
doelstellingen gaat. De EU-10-lidstaten hebben belangrijke vooruitgang
geboekt. Een deel van de toename in horizontale steun valt toe te
schrijven aan een daling van steun voor de kolenindustrie,
gecombineerd met een toename van de belastingvrijstellingen voor
milieubescherming en energiebesparing (zie tabel).
Reddings- en herstructureringssteun
In de periode 2000-2005 bedroegen in de EU-15 de uitgaven aan
adhocsteun voor redding en herstructurering 15,5 miljard EUR. Vijf
lidstaten zijn samen goed voor meer dan 95% van dit bedrag: Duitsland,
Frankrijk, Spanje, het Verenigd Koninkrijk en Italië. Ook België en
Griekenland hebben relatief hoge bedragen uitgegeven. Nederland,
Oostenrijk en Portugal hebben relatief geringe bedragen voor dit soort
steun uitgegeven, terwijl in vijf lidstaten (Denemarken, Ierland,
Luxemburg, Finland en Zweden) dit soort steun niet werd verleend.
Het totale volume reddings- en herstructureringssteun wordt beïnvloed
door een beperkt aantal grote zaken zoals Bankgesellschaft Berlin AG
in Duitsland, Alstom en Bull in Frankrijk, British Energy in het
Verenigd Koninkrijk, Alitalia in Italië en de zaak van de Spaanse
scheepswerven.
Bij meer dan helft van de beschikkingen over ad-hoc reddings- en
herstructureringssteun in de periode 2000-2005 ging het om nieuwe
steun die ten uitvoer was gelegd vóór de Commissie toestemming had
gegeven. Dergelijke steun is onrechtmatig en de toekenning ervan is
een inbreuk op de staatssteunregels van het EG-Verdrag. Onrechtmatige
steun betreft met name de grootste zaken in de grotere lidstaten en
komt vaker voor bij herstructureringen dan bij redding van
ondernemingen.
De jongste editie van Scorebord is te vinden op de Europa-website
onder:
http://ec.europa.eu/comm/competition/state_aid/studies_reports/studies
_reports.html
In de voorjaarseditie 2007 van het Scorebord zal bijzondere aandacht
gaan naar onrechtmatige steun.
Staatssteun in de EU-25 (2005)
Totale staatssteun (excl. spoorwegen)
in miljard EUR
Totale staatssteun (excl. landbouw, visserij en vervoer)
in miljard EUR
Totale steun (excl. spoorwegen) als % van het BBP
Totale steun (excl. landbouw, visserij en vervoer) als % van het BBP
EU-25
63,8
45,1
0,59
0,42
EU-15
58,7
42,2
0,57
0,41
EU-10
5,1
2,9
0,93
0,52
België
1,2
0,7
0,4
0,23
Tsjechische Republiek
0,5
0,4
0,54
0,39
Denemarken
1,3
1,1
0,64
0,52
Duitsland
20,3
15,2
0,9
0,68
Estland
0,0
0,0
0,46
0,13
Griekenland
0,4
0,3
0,2
0,14
Spanje
3,8
3,3
0,41
0,36
Frankrijk
9,7
6,5
0,56
0,38
Ierland
1,0
0,4
0,63
0,26
Italië
6,4
5,3
0,45
0,37
Cyprus
0,2
0,1
1,43
---
Letland
0,1
0,0
0,84
0,23
Litouwen
0,1
0,0
0,58
0,12
Luxemburg
0,0
0,0
0,15
0,15
Hongarije
1,6
0,9
1,83
1,08
Malta
0,1
0,1
3,16
2,61
Nederland
2,0
1,2
0,4
0,24
Oostenrijk
1,4
0,6
0,56
0,24
Polen
1,9
0,9
0,82
0,37
Portugal
1,0
1,0
0,67
0,65
Slovenië
0,2
0,1
0,64
0,36
Slovakije
0,3
0,2
0,66
0,64
Finland
2,7
0,6
1,75
0,38
Zweden
3,1
2,6
1,08
0,91
Verenigd Koninkrijk
4,5
3,5
0,26
0,2
Staatssteun in de zin van artikel 87, lid 1, van het EG-Verdrag zoals
die door de EU-25 is toegekend in alle sectoren (behalve het
spoorvervoer) en door de Commissie werd onderzocht. Volledige cijfers
over het vervoer zijn voor de EU-10 nog niet beschikbaar. Alle
gegevens zijn vermeld in constante prijzen. Bron: DG Concurrentie.
Ontwikkeling van het volume staatssteun in de EU-lidstaten (1995-2005)
EU-25
EU-15
Totale staatssteun (excl. spoorwegen)
in miljard EUR
als % van het BBP
Totale staatssteun (excl. landbouw, visserij en vervoer)
in miljard EUR
als % van het BBP
Totale staatssteun (excl. spoorwegen)
in miljard EUR
als % van het BBP
Totale staatssteun (excl. landbouw, visserij en vervoer)
in miljard EUR
als % van het BBP
1995
78,1
0,98
57,9
0,72
1996
76,7
0,94
57,5
0,70
1997
97,2
1,13
77,6
0,90
1998
65,1
0,73
49,5
0,56
1999
56,4
0,61
39,9
0,43
2000
49,1
0,48
60,2
0,62
43,9
0,45
2001
49,9
0,48
61,5
0,63
45,4
0,46
2002
56,5
0,54
68,0
0,68
50,5
0,51
2003
50,4
0,49
56,6
0,57
40,4
0,41
2004
64,7
0,61
46,0
0,43
59,1
0,58
42,4
0,42
2005
63,8
0,59
45,1
0,42
58,7
0,57
42,2
0,41
Jaargemiddelde 2001-03
52,3
0,50
62,0
0,63
45,4
0,46
Jaargemiddelde 2003-05
47,2
0,45
58,1
0,58
41,7
0,41
Horizontale steun en sectorale steun als percentage van het totale
steunvolume (2005)
Horizontale doelstellingen
Sectorale steun (2)
Totale staatssteun (excl. landbouw, visserij en vervoer)
in miljard EUR
Totaal horizontale steun
Werkgelegenheidssteun
Regionale ontwikkeling n.e.g. (1)
Onderzoek en ontwikkeling
MKB
Opleiding
Milieu en energiebesparing
Horizontale steun - overig
Totaal sectorale steun (2)
Be- en verwerkende industrie
Steenkool
Be- en verwerkende industrie - overig
Diensten
EU-25
84
---
19
12
10
---
28
---
16
---
---
---
---
45094
België
100
---
16
20
39
---
10
---
---
---
---
---
---
700
Tsjechische Republiek
100
---
52
26
18
---
---
---
---
---
---
---
---
387
Denemarken
97
42
---
---
---
---
47
---
---
---
---
---
---
1074
Duitsland
81
---
18
10
---
---
47
---
19
---
18
---
---
15172
Estland
100
---
18
21
24
---
---
28
---
---
---
---
---
14
Griekenland
97
19
56
---
---
---
10
---
---
---
---
---
---
257
Spanje
---
---
32
---
10
---
---
---
34
---
---
---
---
3284
Frankrijk
---
18
16
21
21
---
---
10
12
---
---
---
---
6486
Ierland
74
12
25
12
10
---
---
---
26
14
---
---
12
424
Italië
96
20
27
14
20
---
---
---
---
---
---
---
---
5328
Cyprus
45
---
---
---
---
---
---
31
---
38
---
15
---
135
Letland
97
---
78
---
19
---
---
---
---
---
---
---
---
29
Litouwen
81
---
42
---
14
---
10
---
19
---
---
15
---
26
Luxemburg
100
---
28
27
---
---
---
15
---
---
---
---
---
43
Hongarije
48
---
28
---
---
---
---
---
52
48
---
---
---
949
Malta
---
---
---
---
---
---
---
---
97
97
---
---
---
117
Nederland
97
---
---
---
---
---
65
---
---
---
---
---
---
1183
Oostenrijk
95
---
14
26
30
---
15
---
---
---
---
---
---
597
Polen
70
34
21
---
---
---
---
---
30
---
24
---
---
908
Portugal
26
---
---
---
---
---
---
---
74
---
---
---
74
957
Slovenië
86
15
15
24
---
---
15
---
14
---
14
---
---
100
Slovakije
61
---
---
---
---
---
---
---
39
39
---
---
---
245
Finland
97
---
12
26
---
---
40
---
---
---
---
---
---
559
Zweden
100
---
---
---
---
---
---
---
---
---
---
---
---
2613
Verenigd Koninkrijk
91
---
18
17
16
---
28
---
---
---
---
---
---
3509
(1) Steun voor algemene regionale ontwikkeling niet elders gemeld. (2)
Steun voor specifieke sectoren die is verleend in het kader van
maatregelen zonder horizontale doelstelling, alsmede reddings- en
herstructureringssteun.
Bron: DG Concurrentie.
European Union