European Union



IP/06/1719

Brussel, 11 december 2006

Staatssteun: Verschuiving naar horizontale doelstellingen zet volgens recentste editie Scorebord door

In 2005 hebben de vijfentwintig lidstaten naar raming zo'n 64 miljard EUR staatssteun (0,59% van het BBP in de EU) toegekend, zo blijkt uit de recentste editie van het EU-Scorebord Staatssteun van de Europese Commissie. (In 2004 was dat zo'n 65 miljard EUR of 0,61% van het BBP in de EU.) In de hele EU is dus behoedzaam gereageerd op de oproep van de Europese Raad voor minder staatssteun. Op de tweede doelstelling van de Raad - "beter gerichte steun" - hebben de lidstaten wel positief gereageerd: meer dan de helft van de lidstaten heeft nu ruim 90% van zijn staatssteun omgebogen naar horizontale doelstellingen van gemeenschappelijk belang, zoals milieu of O&O. Een diepgaande analyse van reddings- en herstructureringssteun laat zien dat dit soort steun, die potentieel de mededinging het meest kan verstoren, in de periode 2000-2005 zo'n 15,5 miljoen EUR bedroeg in de EU-15-lidstaten. In die periode heeft een aantal lidstaten dit soort steun geregeld toegekend, terwijl dat in de meeste lidstaten duidelijk niet gebeurde. Meer dan 95% van het totale steunvolume werd toegekend door de vijf grootste lidstaten (Duitsland, Frankrijk, Italië, het Verenigd Koninkrijk en Spanje).

In een reactie verklaarde Neelie Kroes, Commissaris voor concurrentiebeleid: "Ik ben opgetogen dat de steun meer op horizontale doelstellingen is toegespitst, maar tegelijk ontgoocheld dat er amper enige beweging komt in het totale volume steun. Ik zal mij blijven inzetten om door een strikte toepassing van de kaderregeling reddings- en herstructureringssteun voor een gelijk speelveld te zorgen en om onrechtmatige steun met alle beschikbare middelen aan te pakken."

Minder en beter gerichte staatssteun

In absolute cijfers verstrekte Duitsland de meeste steun (20 miljard EUR), gevolgd door Frankrijk (10 miljard EUR), het Verenigd Koninkrijk (5 miljard EUR) en Spanje (4 miljard EUR). In relatieve cijfers zijn de vijf grootste steunverleners Malta (3,16% van het BBP), Hongarije (1,83%), Finland (1,75%), Cyprus (1,43%) en Zweden (1,08%) (zie tabel).

Er is een duidelijke trend naar "beter gerichte steun", nu in meer dan de helft van de lidstaten meer dan 90% van de steun naar horizontale doelstellingen gaat. De EU-10-lidstaten hebben belangrijke vooruitgang geboekt. Een deel van de toename in horizontale steun valt toe te schrijven aan een daling van steun voor de kolenindustrie, gecombineerd met een toename van de belastingvrijstellingen voor milieubescherming en energiebesparing (zie tabel).

Reddings- en herstructureringssteun

In de periode 2000-2005 bedroegen in de EU-15 de uitgaven aan adhocsteun voor redding en herstructurering 15,5 miljard EUR. Vijf lidstaten zijn samen goed voor meer dan 95% van dit bedrag: Duitsland, Frankrijk, Spanje, het Verenigd Koninkrijk en Italië. Ook België en Griekenland hebben relatief hoge bedragen uitgegeven. Nederland, Oostenrijk en Portugal hebben relatief geringe bedragen voor dit soort steun uitgegeven, terwijl in vijf lidstaten (Denemarken, Ierland, Luxemburg, Finland en Zweden) dit soort steun niet werd verleend.

Het totale volume reddings- en herstructureringssteun wordt beïnvloed door een beperkt aantal grote zaken zoals Bankgesellschaft Berlin AG in Duitsland, Alstom en Bull in Frankrijk, British Energy in het Verenigd Koninkrijk, Alitalia in Italië en de zaak van de Spaanse scheepswerven.

Bij meer dan helft van de beschikkingen over ad-hoc reddings- en herstructureringssteun in de periode 2000-2005 ging het om nieuwe steun die ten uitvoer was gelegd vóór de Commissie toestemming had gegeven. Dergelijke steun is onrechtmatig en de toekenning ervan is een inbreuk op de staatssteunregels van het EG-Verdrag. Onrechtmatige steun betreft met name de grootste zaken in de grotere lidstaten en komt vaker voor bij herstructureringen dan bij redding van ondernemingen.
De jongste editie van Scorebord is te vinden op de Europa-website onder:

http://ec.europa.eu/comm/competition/state_aid/studies_reports/studies
_reports.html

In de voorjaarseditie 2007 van het Scorebord zal bijzondere aandacht gaan naar onrechtmatige steun.

Staatssteun in de EU-25 (2005)

Totale staatssteun (excl. spoorwegen) in miljard EUR

Totale staatssteun (excl. landbouw, visserij en vervoer) in miljard EUR

Totale steun (excl. spoorwegen) als % van het BBP

Totale steun (excl. landbouw, visserij en vervoer) als % van het BBP

EU-25

63,8

45,1

0,59

0,42

EU-15

58,7

42,2

0,57

0,41

EU-10

5,1


2,9

0,93

0,52

België


1,2

0,7

0,4

0,23

Tsjechische Republiek

0,5

0,4

0,54

0,39

Denemarken


1,3


1,1

0,64

0,52

Duitsland


20,3


15,2

0,9

0,68

Estland

0,0

0,0

0,46

0,13

Griekenland

0,4

0,3

0,2

0,14

Spanje


3,8


3,3

0,41

0,36

Frankrijk


9,7


6,5

0,56

0,38

Ierland


1,0

0,4

0,63

0,26

Italië


6,4


5,3

0,45

0,37

Cyprus

0,2

0,1


1,43


---

Letland

0,1

0,0

0,84

0,23

Litouwen

0,1

0,0

0,58

0,12

Luxemburg

0,0

0,0

0,15

0,15

Hongarije


1,6

0,9


1,83


1,08

Malta

0,1

0,1


3,16


2,61

Nederland


2,0


1,2

0,4

0,24

Oostenrijk


1,4

0,6

0,56

0,24

Polen


1,9

0,9

0,82

0,37

Portugal


1,0


1,0

0,67

0,65

Slovenië

0,2

0,1

0,64

0,36

Slovakije

0,3

0,2

0,66

0,64

Finland


2,7

0,6


1,75

0,38

Zweden


3,1


2,6


1,08

0,91

Verenigd Koninkrijk


4,5

3,5

0,26

0,2

Staatssteun in de zin van artikel 87, lid 1, van het EG-Verdrag zoals die door de EU-25 is toegekend in alle sectoren (behalve het spoorvervoer) en door de Commissie werd onderzocht. Volledige cijfers over het vervoer zijn voor de EU-10 nog niet beschikbaar. Alle gegevens zijn vermeld in constante prijzen. Bron: DG Concurrentie.

Ontwikkeling van het volume staatssteun in de EU-lidstaten (1995-2005)

EU-25

EU-15

Totale staatssteun (excl. spoorwegen) in miljard EUR

als % van het BBP

Totale staatssteun (excl. landbouw, visserij en vervoer) in miljard EUR

als % van het BBP

Totale staatssteun (excl. spoorwegen) in miljard EUR

als % van het BBP

Totale staatssteun (excl. landbouw, visserij en vervoer) in miljard EUR

als % van het BBP

1995

78,1

0,98

57,9

0,72

1996

76,7

0,94

57,5

0,70

1997

97,2


1,13


77,6

0,90


1998


65,1

0,73


49,5

0,56


1999


56,4

0,61


39,9

0,43


2000


49,1

0,48


60,2

0,62


43,9

0,45


2001


49,9

0,48


61,5

0,63


45,4

0,46


2002


56,5

0,54


68,0

0,68


50,5

0,51


2003


50,4

0,49


56,6

0,57


40,4

0,41


2004


64,7

0,61


46,0

0,43


59,1

0,58


42,4

0,42


2005


63,8

0,59


45,1

0,42


58,7

0,57


42,2

0,41

Jaargemiddelde 2001-03


52,3

0,50


62,0

0,63


45,4

0,46

Jaargemiddelde 2003-05


47,2

0,45


58,1

0,58


41,7

0,41

Horizontale steun en sectorale steun als percentage van het totale steunvolume (2005)

Horizontale doelstellingen

Sectorale steun (2)

Totale staatssteun (excl. landbouw, visserij en vervoer) in miljard EUR

Totaal horizontale steun

Werkgelegenheidssteun

Regionale ontwikkeling n.e.g. (1)

Onderzoek en ontwikkeling

MKB

Opleiding

Milieu en energiebesparing

Horizontale steun - overig

Totaal sectorale steun (2)

Be- en verwerkende industrie

Steenkool

Be- en verwerkende industrie - overig

Diensten

EU-25


84


---


19


12


10


---


28


---


16


---


---


---


---


45094

België


100


---

16

20

39


---

10


---


---


---


---


---


---

700

Tsjechische Republiek

100


---


52


26


18


---


---


---


---


---


---


---


---


387

Denemarken


97


42


---


---


---


---


47


---


---


---


---


---


---


1074

Duitsland


81


---


18


10


---


---


47


---


19


---


18


---


---


15172

Estland


100


---


18


21


24


---


---


28


---


---


---


---


---


14

Griekenland


97


19


56


---


---


---


10


---


---


---


---


---


---


257

Spanje


---


---


32


---


10


---


---


---


34


---


---


---


---


3284

Frankrijk


---


18


16


21


21


---


---


10


12


---


---


---


---


6486

Ierland


74


12


25


12


10


---


---


---


26


14


---


---


12


424

Italië


96


20


27


14


20


---


---


---


---


---


---


---


---


5328

Cyprus


45


---


---


---


---


---


---


31


---


38


---


15


---


135

Letland


97


---


78


---


19


---


---


---


---


---


---


---


---


29

Litouwen


81


---


42


---


14


---


10


---


19


---


---


15


---


26

Luxemburg


100


---


28


27


---


---


---


15


---


---


---


---


---


43

Hongarije


48


---


28


---


---


---


---


---


52


48


---


---


---


949

Malta


---


---


---


---


---


---


---


---


97


97


---


---


---


117

Nederland


97


---


---


---


---


---


65


---


---


---


---


---


---


1183

Oostenrijk


95


---


14


26


30


---


15


---


---


---


---


---


---


597

Polen


70


34


21


---


---


---


---


---


30


---


24


---


---


908

Portugal


26


---


---


---


---


---


---


---


74


---


---


---


74


957

Slovenië


86


15


15


24


---


---


15


---

14


---

14


---


---

100

Slovakije

61


---


---


---


---


---


---


---


39


39


---


---


---


245

Finland


97


---


12


26


---


---


40


---


---


---


---


---


---


559

Zweden


100


---


---


---


---


---


---


---


---


---


---


---


---


2613

Verenigd Koninkrijk


91


---


18


17


16


---


28


---


---


---


---


---


---

3509

(1) Steun voor algemene regionale ontwikkeling niet elders gemeld. (2) Steun voor specifieke sectoren die is verleend in het kader van maatregelen zonder horizontale doelstelling, alsmede reddings- en herstructureringssteun.

Bron: DG Concurrentie.