Opinie 36: 'Nederlandse politiek is te provinciaals'
Terugkijkend op de verkiezingsstrijd constateert econoom Steven
Brakman, hoogleraar mondialisering aan de Rijksuniversiteit Groningen,
dat de politiek niet over de landsgrenzen heen kijkt. Onderwerpen als
de internationale economie, migratie op Europees niveau en het milieu
zijn niet aan bod gekomen. Een verkeerde zaak, vindt Brakman, want
door de toenemende mondialisering is het van groot belang in te spelen
op internationale ontwikkelingen. 'Anders krijgen we de rekening over
een paar jaar gepresenteerd.'
Het viel Brakman op dat er in de verkiezingsstrijd geen enkele
aandacht was voor internationale vraagstukken. 'Men lijkt niet te
beseffen dat er buiten Nederland ook nog een wereld is.' Dat was goed
te merken tijdens de vele verkiezingsdebatten. 'Die waren van een
bedroevend niveau. Er werd wel oeverloos gepraat over de zorgpremie
die wel of niet een procentje omhoog gaat, maar over de echt
belangrijke internationale onderwerpen heeft men het niet gehad. Ik
heb bijvoorbeeld niets gehoord over migratie op Europees niveau, het
milieu, de internationale economie en de opkomst van de
lagelonenlanden als India en China.'
Migratie
Zelfs bij de discussies rond migratie - bij uitstek een internationaal
thema - wordt er niet over de grenzen heen gekeken. 'Want men praat
alleen maar over wel of niet een generaal pardon. Dat is echt een
marginale kwestie, want het gaat maar over een hele kleine groep
mensen. Migratie is vooral een economisch vraagstuk en er moet daarom
een economische oplossing voor komen.' En de oplossing is niet een
generaal pardon of, aan de andere kant van het politieke spectrum,
mensen diskwalificeren als 'gelukszoekers'. 'Dat vind ik een erg
denigrerende term. Terwijl het gewoon mensen zijn die verhuizen omdat
ze hun leven willen verbeteren. Dat heb ik ook gedaan toen ik van
Groningen naar Amsterdam vertrok om daar te gaan werken - alleen liep
er tussen die twee steden geen landsgrens.' Brakman stelt dan ook voor
een selectief toelatingsbeleid in te voeren. 'Europa heeft een groot
gebrek aan arbeidskrachten en de zogenaamde 'gelukszoekers' willen
hier graag werken. Speel daarop in. Landen als Amerika en Canada doen
dat al lang.'
Europa
Ook over Europa bleef het opvallend stil. 'De Europese grondwet, een
logische en rationele stap in het eenwordingsproces, is weggestemd op
emotionele gronden, omdat de term verkeerd gekozen is. Maar er zijn
veel zaken die we het beste vanuit Brussel kunnen regelen.
Bijvoorbeeld migratie en internationale en economische verhoudingen.
Je zou daar dus enige discussie over verwachten, maar ik heb er
allemaal niets over gehoord.'
Provincialisme
Volgens Brakman spelen we, door ons provincialisme, te weinig in op de
veranderingen in de wereldeconomie. 'Door de opkomst van de
lagelonenlanden zullen we onze economie moeten aanpassen.
Bedrijfstakken met veel laaggeschoolde arbeid zullen naar landen
verhuizen waar de lonen lager liggen. Momenteel gebeurt dat nog
relatief weinig, maar de groei is hoog. Daar moeten we op reageren
door meer te investeren in het onderwijs, zodat het opleidingsniveau
omhoog gaat. De economie moet meer kennisintensief worden. Alleen D66
heb ik daarover gehoord. Maar ja, dat schiet ook niet echt op.'
Schamper voegt hij daar aan toe: 'Wat wil je ook als politici in
spelletjesprogramma's en RTL-Boulevard gaan zitten. Dan komen
belangrijke onderwerpen natuurlijk niet aan de orde. Maar als we niet
ingrijpen, krijgen we de rekening over een aantal jaar op ons bord.'
Formatie
Brakman is somber over de behandeling van internationale onderwerpen
bij de huidige formatie en het toekomstige kabinet. 'Bij de
verkiezingen gaat het om het winnen van stemmen. Dat werkt ook door na
de verkiezingen. De SP heeft bijvoorbeeld van zorg een belangrijk
onderwerp gemaakt. Die gaan niet bij de formatie zeggen: laat de zorg
maar zitten, we willen nu over de Europese grondwet praten.'
Curriculum vitae
Steven Brakman (1957) studeerde economie aan de Rijksuniversiteit
Groningen. Na gewerkt te hebben bij de Nederlandsche Bank in Amsterdam
ging hij terug naar Groningen om te promoveren. Sinds 2002 is hij
hoogleraar mondialisering aan de Faculteit der Economische
Wetenschappen. /EvL
Informatie
prof.dr. Steven Brakman, tel. (050)363 3746 (werk), e-mail:
s.brakman@rug.nl
Rijksuniversiteit Groningen