Nr. 245
14 december 2006
Stadshavens-project gaat nieuwe fase in
Gemeente en Havenbedrijf maken tempo met herontwikkeling stadshavens
De gemeente Rotterdam en het Havenbedrijf hebben nieuwe afspraken gemaakt over de toekomstige ontwikkelingen in het havengebied binnen de ruit van Rotterdam, oftewel het stadshavengebied. De doelstelling blijft hetzelfde, maar de verantwoordelijkheden komen bij de gemeente en het Havenbedrijf te liggen en niet meer bij de Ontwikkelingsmaatschappij Stadshavens Rotterdam N.V. Ook zijn er afspraken gemaakt over de momenten waarop gebieden door het Havenbedrijf worden overgedragen aan de gemeente.
Stadshavens Rotterdam is drie jaar geleden opgezet om de economische functie van het gebied te intensiveren en op specifieke locaties stedelijke ontwikkelingen in gang te zetten. De ontwikkelingsmaatschappij heeft daartoe de ontwikkeling van het RDM-terrein opgepakt en in 2005 voor het totale stadshavengebied een visie opgesteld. Daaruit bleek dat de verschillende deelgebieden ieder hun eigen karakteristiek, ontwikkelingsmogelijkheden en uitvoeringstermijnen hebben. Tegelijkertijd stelde de gemeente haar behoefte aan binnenstedelijke woningbouwlocaties naar boven bij en bleek de toename van de containeroverslag een stuk groter dan verwacht, vooral in de short sea sector. Daarmee werd duidelijk dat een groter deel van het stadshavengebied voor langere tijd een havenfunctie zal houden dan zo'n drie jaar geleden werd ingeschat.
Deze inzichten zijn vertaald in de stadsvisie 'Gateway to Europe'. Voor elk gebied is nu een eigen ontwikkelingsrichting aangegeven:
- Waal- en Eemhaven: intensivering van short sea, vernieuwing van havenfuncties en aantrekken van havengerelateerde kennis en dienstverlening;
- Merwehaven en Vierhavens: transformatie van havengebied naar stedelijk gebied met woningen en woonvriendelijke bedrijven;
- RDM-terrein: industrieel erfgoed, onderwijs en kenniseconomie, energie en creatieve economie, (lichte) maritieme en stukgoed bedrijven;
- Rijn- en Maashaven: intensivering van het stedelijk gebied met woningen, bedrijven en attractieve voorzieningen.
Voor het stadshavensgebied is daarmee scherp in beeld wat er per deelgebied en per fase moet gebeuren. Maar Havenbedrijf en gemeente zien Stadshavens als een integraal project. Het concept is als zodanig veel meer dan alleen de som der delen. Thema's zoals bereikbaarheid, veiligheid, milieu en functiecombinaties vragen om een overkoepelende aanpak. Het Havenbedrijf en de gemeente hebben hierover afspraken gemaakt. ,,Nu we de ontwikkelingsopgaven en fasering scherper in beeld hebben, komt het project in een volgende fase'', aldus burgemeester Opstelten. ,,Havenbedrijf en gemeente doen het samen en gaan door op de goede weg die we hebben ingeslagen.''
Overdracht van gebieden
Havenbedrijf en gemeente hebben concrete afspraken gemaakt over de momenten waarop verschillende delen van het stadshavengebied worden overgedragen aan de stad voor herontwikkeling. In 2007 gaat de Rijnhaven over naar de stad, evenals enkele terreinen aan de zuidkant van de Maashaven. Op de noordoever gaan deelgebieden in de Merwehaven en Vierhavens vanaf de middellange termijn in verschillende fases over naar de stad. De Waalhaven en de Eemhaven blijven, inclusief het RDM-terrein, ook op de lange termijn primair havengebieden en als zodanig in handen van het Havenbedrijf.
Bij de overdracht van Havenbedrijf naar gemeente worden bestaande, contractuele afspraken tussen Havenbedrijf en de in het gebied gevestigde bedrijven, voor zover deze over de afgesproken data heenlopen, uiteraard overgenomen door de gemeente.
Rijn- en Maashaven
De Rijnhaven gaat steeds meer deel uitmaken van de ontwikkeling van de Kop van Zuid en van Katendrecht. De ligplaatsen voor binnenvaartschepen in de Rijnhaven zullen verdwijnen, maar dit gebeurt pas als er elders vervangende ligplaatsen gecreëerd zijn. Het water van de Maashaven blijft in beheer bij het Havenbedrijf. De ligplaatsen voor de binnenvaart vervallen hier dus niet. Sterker nog: het Havenbedrijf investeert er enkele miljoenen in voorzieningen voor walstroom voor de binnenvaart. De komende twee jaar zullen gemeente en Havenbedrijf het samengaan van binnenvaart en verstedelijking verder onderzoeken. Het College van B&W heeft in het Investeringsprogramma ca. E 20 miljoen gereserveerd voor de ontwikkeling van de Rijn- en Maashaven.
RDM-terrein
De in gang gezette herontwikkeling van het RDM-terrein wordt onverminderd voortgezet. In het historische RDM-complex is een bundeling van denken en doen voorzien. 'RDM' krijgt een nieuwe betekenis met 'Research, Design & Manufacturing'. Onderwijs, innovatieve onderwijsgerelateerde bedrijvigheid, creatieve economie en bedrijvigheid op het vlak van duurzame energie worden hier gebundeld. Daartoe zijn inmiddels afspraken gemaakt met de Hogeschool Rotterdam, het Albeda College en Woonbron. Het College van B&W heeft in zijn programma reeds E 5 miljoen uitgetrokken voor herontwikkeling van RDM-West. Gelet op het bijzondere karakter van het RDM-terrein is het Havenbedrijf bereid hier een lager rendement op zijn investeringen te accepteren dan gebruikelijk. Elders op het RDM-terrein blijft ruimte voor (lichte) maritieme en stukgoed bedrijven.
Organisatie
Precies drie jaar geleden werd Stadshavens Rotterdam opgericht met als doel de kansen en mogelijkheden voor het stadshavengebied in kaart te brengen. Gemeente en Havenbedrijf hebben beide 50 procent van de aandelen van de ontwikkelingsmaatschappij. Van meet af aan was het doel economische vernieuwing te bereiken en transformatieprocessen, ook naar andere functies, te regisseren. Na deze jaren waarin veel (pioniers)werk is verzet door Stadshavens Rotterdam, zijn gemeente en Havenbedrijf tot de conclusie gekomen dat door de zeer uiteenlopende doelen en tijdplanning van de ontwikkeling en exploitatie van het uitgestrekte gebied, het beter is deze activiteiten niet door één specifieke ontwikkelingsmaatschappij te laten uitvoeren, maar het logischer is dat dit door de eigen organisaties wordt gedaan. Uiteraard blijft samenwerking tussen Havenbedrijf en gemeente, met name het OntwikkelingsBedrijf Rotterdam (OBR), wezenlijk voor de succesvolle doorontwikkeling van het gebied.
Gemeente en Havenbedrijf hebben daarom afgesproken de drie jaar geleden ingezette ambities met betrekking tot het gebied zelf te gaan realiseren en hebben zich voorgenomen Stadshavens Rotterdam als aparte N.V. op te heffen. Tegelijkertijd wordt voor de coördinatie van alle ontwikkelingen een projectbureau in het leven geroepen: het Projectbureau Stadshavens. Dit projectbureau pakt ook de overkoepelende vraagstukken op, zoals de bereikbaarheid en de status van het gebied als 'sleutelproject' waardoor subsidiegelden van het Rijk beschikbaar kunnen komen.
De nu gemaakte afspraken worden door het College van B&W nog ter goedkeuring aan de gemeenteraad voorgelegd. De Raad van Commissarissen van het Havenbedrijf heeft inmiddels ingestemd met de afspraken.
Gemeente Rotterdam
Gemeente Rotterdam