Nieuw stuk van de Romeinse Limesweg ontdekt in Kromme Rijngebied
donderdag 4 januari 2007 - Bron: Prorail
In de gemeente Houten zijn onlangs bij een verkennend archeologisch
onderzoek in opdracht van ProRail naast de spoorlijn
Utrecht-Geldermalsen resten gevonden van een verharde weg die
waarschijnlijk stamt uit de Romeinse tijd. Het lijkt erop dat het hier
gaat om de militaire weg die onderdeel uitmaakte van de Romeinse
rijksgrens (de Limes). Deze grens vormde vanaf de 1e eeuw na Christus
de scheiding tussen het Romeinse rijk en het Vrije Germanië.
De Limes
Langs de Rijn werden in ons land vanaf de eerste helft van de 1e eeuw
na Christus door de Romeinen op strategische plaatsen
verdedigingsforten gebouwd. Die forten werden met elkaar verbonden
door een doorgaande weg. Van oude Romeinse wegenkaarten weten we
ongeveer waar die grensweg gelegen moet hebben. De Limes loopt
evenwijdig aan de Oude en Kromme Rijn, van Katwijk naar Wijk bij
Duurstede en vervolgens langs de Beneden Rijn via Arnhem naar Keulen.
De militaire weg was van grote strategische betekenis om snel troepen
te kunnen verplaatsen of berichten over grote afstanden te versturen.
In Nederland en een aantal andere Europese landen staat de Limes op
dit moment sterk in de belangstelling. Er is sprake van talloze
initiatieven om de resten van deze duizenden kilometers lange
verdedigingslinie beter zichtbaar en beleefbaar te maken. Ook staat de
Limes op de nominatie om door Unesco te worden aangewezen als
Werelderfgoedmonument.
De Limesweg in Nederland
Tastbare overblijfselen van de weg zelf zijn buiten de forten in ons
land maar op enkele plaatsen teruggevonden: in Valkenburg (ZH), bij
Alphen aan de Rijn en in de wijk Leidsche Rijn ten westen van Utrecht.
Elders zijn veel wegstukken in de loop der tijd verspoeld, afgegraven
of anderszins opgeruimd. Ten zuiden van Utrecht raakten de archeologen
tot nu toe dan ook het spoor bijster. Het nu aangetroffen tracé,
vormde de verbinding tussen fort Fectio (Vechten) en het fort
Traiectum (Utrecht). Fectio was een van de oudste en grootste Romeinse
forten in ons land en werd waarschijnlijk al rond 9 na Chr. gebouwd
toen de rest van de Limes nog niet bestond. Deze Romeinse versterking
kent een groot aantal bouwfasen en ligt verborgen in de boomgaard pal
ten westen van het fort van de Hollandse Waterlinie uit 1867-1870
(gemeente Bunnik).
Hoe ziet de weg eruit
Uit opgravingen en booronderzoeken weten archeologen dat de Limesweg
in ons land meestal is aangelegd op een talud van zand en klei en
verhard met verschillende lagen grind of schelpen. Het weglichaam
wordt geflankeerd door greppels en is soms versterkt met houten palen.
Zo troffen ook de archeologen in hun proefsleuven de grensweg aan. In
de greppels naast de weg en in het zandlichaam is aardewerk uit de
tijd van de aanleg van de weg gevonden.
Aanleiding
Tussen Vleuten De Meern en Houten zuid is ProRail op dit moment bezig
met uitbreiding van het aantal sporen van twee naar vier (project
VleuGel/Randstadspoor). Archeologische monumentenzorg is één van de
aspecten waaraan bij de aanleg van deze spoorverbreding aandacht wordt
besteed. ProRail gaat zorgvuldig om met de archeologische en
cultuurhistorische elementen die aanwezig zijn in het toekomstige
tracé. Door archeologische vindplaatsen tijdig op te sporen en
vervolgens zoveel mogelijk te ontzien, wordt aantasting van het
bodemarchief tot een minimum beperkt. Bovendien kan ProRail, door
archeologie vanaf de start van grote infrastructurele projecten in de
projectplanning op te nemen, zichzelf goed voorbereiden op eventuele
archeologische vondsten en de plantechnische en financiële
consequenties. Op die manier neemt ProRail haar eigen
verantwoordelijkheid in het kader van de invoering van de nieuwe
Monumentenwet. Daarin staat dat de verstoorder van de bodem zorg moet
dragen voor het daarin (eventueel) aanwezige archeologisch erfgoed.
Hoe nu verder?
In overleg tussen ProRail, Vestigia en de RACM (Rijksdienst voor
Archeologie,Cultuurlandschap en Monumenten) is besloten het huidige
verkennende onderzoek, begin 2007 voort te zetten en af te ronden.
Deze opgraving, die ongeveer twee tot drie weken in beslag zal nemen,
zal zich richten op het verzamelen van meer detailinformatie over de
constructie van de Romeinse Limesweg ter plaatse en de verdere loop
van het traject.
Copyright © Stichting Digitale Gemeente Houten 1996 - 2007
Deze website is een particulier initiatief en wordt derhalve NIET
beheerd door de overheid (gemeente Houten).
Digitale Gemeente Houten