Vrije Universiteit Amsterdam

Ouderen met een Posttraumatische Stress Stoornis hebben levenslang

Een procent van de ouderen (zestig-plussers) lijdt in ernstige mate aan een Posttraumatische Stress Stoornis (PTSS), meer dan 10% van alle ouderen hebben PTSS- klachten. In geval van een PTSS hebben mensen ergens in hun leven een groot trauma -bijvoorbeeld seksueel geweld, een dodelijk ongeluk van naasten, of de oorlog- meegemaakt en hebben daar in het laatste half jaar nog klachten van. Het oorspronkelijke trauma kan vele tientallen jaren eerder hebben plaatsgevonden. De stoornis is bovendien hardnekkig, na drie jaar heeft 77% nog steeds klachten. De gevolgen van PTSS zijn ernstig en van invloed op het functioneren van ouderen. Hun gevoel van welbevinden wordt erdoor beïnvloed, ze zijn minder tevreden met hun leven. PTSS gaat in 40% van de gevallen gepaard met angststoornissen en depressie, maar wordt vaak onvoldoende herkend waardoor de patiënt niet de juiste behandeling krijgt. Dit concludeert psychiater Willeke van Zelst. Zij promoveert op 18 januari aan VU medisch centrum.

Het onderzoek van Van Zelst was een onderdeel van de Longitudinal Aging Study Amsterdam en maakt ook duidelijk wat mensen extra gevoelig maakt voor PTSS. De mate van neuroticisme en nare ervaringen voor het zesde levensjaar (ouders ziek of overleden, zelf ernstig ziek, mishandeling of misbruik) zijn risicofactoren.

PTSS heeft voor de patiënt dagelijks aantoonbare gevolgen: men ligt vaker een dag in bed en ervaart vaak dagen met beperkingen, men denkt slechter over de eigen gezondheid en voelt zich vaker eenzaam. Verder wordt vaker een medisch specialist geraadpleegd, maar men ziet zelden een psychiater. Ook slikken mensen met PTSS vaker kalmeringsmiddelen.

De promovendus denkt dat PTSS in veel gevallen niet herkend wordt omdat ouderen niet snel over psychische klachten praten, maar ook omdat het ziektebeeld weinig bekend is en er vaak naar een lichamelijke verklaring van klachten wordt gezocht. Patiënten ontberen hierdoor gerichte behandeling zoals psychotherapie.

PTSS is een psychische aandoening die mensen kunnen krijgen als ze iets bijzonder schokkends hebben meegemaakt waarbij die schokkende gebeurtenis eindeloos in hun dromen of herinnering terugkomt zonder dat ze dat kunnen stoppen. Het zorgt voor slaapproblemen en maakt overmatig schrikachtig en prikkelbaar, waarbij allerlei zaken die aan die schok kunnen herinneren worden vermeden. Ook een gevoel van verminderde interesse, onthechting, niet meer bij deze wereld horen, geen toekomst meer hebben, niet meer kunnen liefhebben, kan daarbij komen. Het moet zeker al een maand bestaan wil je van een echte PTSS spreken en de klachten moeten het dagelijkse functioneren hinder.