Ouderen met een Posttraumatische Stress Stoornis hebben levenslang
Een procent van de ouderen (zestig-plussers) lijdt in ernstige mate
aan een Posttraumatische Stress Stoornis (PTSS), meer dan 10% van alle
ouderen hebben PTSS- klachten. In geval van een PTSS hebben mensen
ergens in hun leven een groot trauma -bijvoorbeeld seksueel geweld,
een dodelijk ongeluk van naasten, of de oorlog- meegemaakt en hebben
daar in het laatste half jaar nog klachten van. Het oorspronkelijke
trauma kan vele tientallen jaren eerder hebben plaatsgevonden. De
stoornis is bovendien hardnekkig, na drie jaar heeft 77% nog steeds
klachten. De gevolgen van PTSS zijn ernstig en van invloed op het
functioneren van ouderen. Hun gevoel van welbevinden wordt erdoor
beïnvloed, ze zijn minder tevreden met hun leven. PTSS gaat in 40% van
de gevallen gepaard met angststoornissen en depressie, maar wordt vaak
onvoldoende herkend waardoor de patiënt niet de juiste behandeling
krijgt. Dit concludeert psychiater Willeke van Zelst. Zij promoveert
op 18 januari aan VU medisch centrum.
Het onderzoek van Van Zelst was een onderdeel van de Longitudinal
Aging Study Amsterdam en maakt ook duidelijk wat mensen extra gevoelig
maakt voor PTSS. De mate van neuroticisme en nare ervaringen voor het
zesde levensjaar (ouders ziek of overleden, zelf ernstig ziek,
mishandeling of misbruik) zijn risicofactoren.
PTSS heeft voor de patiënt dagelijks aantoonbare gevolgen: men ligt
vaker een dag in bed en ervaart vaak dagen met beperkingen, men denkt
slechter over de eigen gezondheid en voelt zich vaker eenzaam. Verder
wordt vaker een medisch specialist geraadpleegd, maar men ziet zelden
een psychiater. Ook slikken mensen met PTSS vaker kalmeringsmiddelen.
De promovendus denkt dat PTSS in veel gevallen niet herkend wordt
omdat ouderen niet snel over psychische klachten praten, maar ook
omdat het ziektebeeld weinig bekend is en er vaak naar een
lichamelijke verklaring van klachten wordt gezocht. Patiënten ontberen
hierdoor gerichte behandeling zoals psychotherapie.
PTSS is een psychische aandoening die mensen kunnen krijgen als ze
iets bijzonder schokkends hebben meegemaakt waarbij die schokkende
gebeurtenis eindeloos in hun dromen of herinnering terugkomt zonder
dat ze dat kunnen stoppen. Het zorgt voor slaapproblemen en maakt
overmatig schrikachtig en prikkelbaar, waarbij allerlei zaken die aan
die schok kunnen herinneren worden vermeden. Ook een gevoel van
verminderde interesse, onthechting, niet meer bij deze wereld horen,
geen toekomst meer hebben, niet meer kunnen liefhebben, kan daarbij
komen. Het moet zeker al een maand bestaan wil je van een echte PTSS
spreken en de klachten moeten het dagelijkse functioneren hinder.
Vrije Universiteit Amsterdam