Universiteit van Tilburg 1 februari 2007
Allochtonen ervaren twee keer zo vaak ongelijke behandeling dan
autochtonen
Evaluatie Algemene wet gelijke behandeling
De Algemene wet gelijke behandeling biedt voor de burger onvoldoende
houvast voor het vernemen en het realiseren van zijn rechten en
plichten. Professionals, zoals medewerkers van
antidiscriminatiebureaus en advocaten, kunnen in de praktijk echter
slecht uit de voeten met sommige onderdelen van de wet en hebben
moeite met de uitspraken van de Commissie gelijke behandeling. Dat
blijkt uit de studie Gelijke behandeling: principes en praktijken,
waarin de Algemene wet gelijke behandeling wordt geëvalueerd.
De Commissie gelijke behandeling (Cgb), die de wet uitvoert en
handhaaft, oordeelt nog steeds het meest over onderscheid naar
geslacht, maar die oordelen nemen af. Oordelen over etnische
verschillen (ras en godsdienst) nemen toe. De studie Gelijke
behandeling: principes en praktijken is de neerslag van de evaluatie
van de Algemene wet gelijke behandeling (Awgb). Deze wet moet om de
vijf jaar worden geëvalueerd. De eerste keer gebeurde dat in 1999, in
2004 werd de tweede vijfjaarsperiode van de wet afgesloten. Aan de
tweede evaluatie werkte een groot aantal wetenschappers, onder leiding
van Paul Zoontjens en Marc Hertogh. Zoontjens is hoogleraar
onderwijsrecht aan de Universiteit van Tilburg, Hertogh is hoogleraar
rechtssociologie aan de Rijksuniversiteit Groningen.
Commissie zou niet moeten oordelen over overheidshandelen
De Awgb verbiedt het maken van onderscheid. Nederland wijkt met deze
terminologie af van taalgebruik dat in het buitenland gangbaar is:
elders wordt gesproken van discriminatie. Toch kan onze terminologie
worden gehandhaafd, concluderen de onderzoekers. Ook concluderen zij
dat het handelen van de overheid niet in zijn geheel door de Awgb kan
worden bestreken, zonder geweld te doen aan de opzet en het systeem
van de wet. De overheid neemt een andere positie in dan de burger.
Daarmee lijkt de wens dat de Cgb in het algemeen ook gaat oordelen
over overheidshandelen toch wel lastig te verwezenlijken. Uit het
onderzoek blijkt dat 22 procent van geïnterviewden (ruim duizend
burgers) wel eens een geval van ongelijke behandeling heeft
meegemaakt. 45 Procent van de allochtonen heeft discriminatie
meegemaakt, en 38 procent van de ondervraagde homoseksuelen.
Allochtonen ervaren dus twee keer zo vaak een vorm van ongelijke
behandeling dan autochtonen. De wet zelf is redelijk bekend. Driekwart
had wel eens iets gelezen over de Awgb. In het algemeen weet men dat
onderscheid maken op grond van ras, geslacht, seksuele gerichtheid,
godsdienst en nationaliteit niet is toegestaan. Dat ook politieke
gezindheid en burgerlijke staat in dit rijtje horen, weten veel
Nederlanders niet. De Cgb is bij 57 procent van de Nederlanders
bekend. Maar wat hun taken en bevoegdheden zijn, weten maar weinigen.
Wet niet goed bekend
Volgens de onderzoekers biedt de gelijkebehandelingswetgeving voor de
burger onvoldoende houvast voor het vernemen en het realiseren van
zijn rechten en plichten. De kenbaarheid van de wet bij burger kan
worden verbeterd door meer voorlichting op tv en meer aandacht voor
gelijke behandeling op scholen. Allochtonen hebben in het algemeen
meer behoefte aan informatie over Awgb dan autochtonen. Voor
professionals, zoals medewerkers van antidiscriminatiebureaus en
advocaten, biedt de gelijkebehandelingswetgeving een redelijke goede
houvast voor een effectieve uitvoering en handhaving van de wet. Zij
kunnen in de praktijk echter slecht uit de voeten met de toepassing
van de begrippen direct en indirect onderscheid, en hebben meer moeite
met de oordelen van de Cgb dan met de wet zelf. Veel professionals
vinden de interpretatie van de wet door de Cgb problematisch: oordelen
van de commissie zijn niet altijd helder en zijn bovendien te
casuïstisch, en de Cgb houdt te weinig rekening met omstandigheden die
de professionals belangrijk vinden. Daarnaast duurt het soms te lang
voordat de Cgb met haar oordeel komt, vinden de professionals. Als de
Cgb sneller zou reageren, dan zullen mensen ook eerder klagen over
ongelijke behandeling, verwachten de onderzoekers.
Noot voor de pers
Het boek Gelijke behandeling: principes en praktijken.
Evaluatieonderzoek Algemene wet gelijke behandeling wordt uitgegeven
door Wolf Legal Publishers (ISBN 978-90-5850-244-5). Prof. Paul
Zoontjens is te bereiken op tel. 013 466 8379, e-mail:
p.j.j.zoontjens@uvt.nl. Prof.dr. Marc Hertogh is te bereiken op tel.
050 363 8604, e-mail m.l.m.hertogh@rug.nl.
UvT Persbericht