Op weg naar inkomenshuren
Vestia groep
http://www.vestia.nl/
Rotterdam, 1 februari 2007
Geen goed plan. Dat is de mening van Vestia, de grootste woningcorporatie van Nederland,
over de plannen van de brancheorganisatie Aedes om corporaties extra kortingen te laten
geven aan de lagere inkomensgroepen bovenop de huurtoeslag. Huurders met een te hoge
huurquote (het percentage van het inkomen dat opgaat aan huur) komen hiervoor in
aanmerking. Dat klinkt mooi. Maar Vestia vindt dit ten principale onjuist, omdat de
hoogte en de reikwijdte van de huurtoeslag een overheidsverantwoordelijkheid zijn.
Daarnaast is het ongehoord dat na het echec van de marktconforme huren toch weer
geprobeerd wordt de discussie over een hoger huurniveau te openen.
Uiteraard is de betaalbaarheid van het wonen een belangrijk onderwerp. De huurtoeslag is
hiervoor echter een uiterst efficiënt en effectief instrument om daar waar wenselijk
inkomensondersteuning te bieden. Helaas zijn er door het vorige kabinet bezuinigingen in
aangebracht die nu ongedaan zouden moeten worden gemaakt. Ook zijn er een beperkt aantal
groepen (ouderen met enkel AOW en grote gezinnen) waar huurtoeslag onvoldoende
compensatie biedt. Aanpassing van de huurtoeslag lijkt hier dan ook op z'n plaats,
hetgeen niet meer hoeft te kosten dan 100 à 200 miljoen euro. Het geeft geen pas
deze overheidsverantwoordelijkheid bij corporaties te leggen.
Maar er zijn veel meer vraagtekens bij het bod van Aedes te plaatsen. Zo rept het bod dat
er een einde moet komen aan de objectsubsidiëring door woningcorporaties (het laag
houden van de huren). Hier wordt dus via een achterdeur weer een nieuwe discussie
geïntroduceerd over marktconforme huren die vooral in rekening zullen worden
gebracht bij de lagere middeninkomens. Ook wil het bod dat geregeld wordt dat
'kwaliteitsoverconsumptie' wordt tegengegaan. Moet hier gelezen worden dat de laagste
inkomens dan ook maar in goedkoopste (en dus minste) woningen moeten gaan wonen en dat
segregatie dan maar op de koop toe moet worden genomen? Gaan corporaties de inkomens dan
toetsen en mag dat? En als mijn verhuurder nu geen korting geeft, heb ik dan pech als
huurder? En als ik bij een particuliere verhuurder woon, doet die dan ook mee? En
verhuurders met veel huurders met lage inkomens (bijv. in noordoost Nederland of in de
grote steden) moeten die meer betalen of vindt er ook (vrijwillige) verevening plaats met
corporaties met rijke huurders (regiogemeenten)? Welke corporatie wil überhaupt nog
de laagste inkomensgroepen huisvesten? Het is immers een 'bedrijfsmatig' risico dat extra
kosten met zich meeneemt bij een te hoge huurquote. Selectie aan de poort dus? Waar waren
corporaties ook al weer voor opgericht?
Het is ook het verkeerde moment. Alle adviezen van allerlei gerenommeerde partijen (zelfs
Aedes zelf) vragen het kabinet om een integrale, zorgvuldige en breedgedragen aanpak van
de woningmarkt. Het draaien aan die ene knop die huurtoeslag heet, heeft allerlei
(ongewenste) effecten op alle delen van de woningmarkt. Vooralsnog lijkt de
hypotheekrente buiten schot te blijven in de kabinetsformatie. Het is dan naïef en
opportunistisch en tegen alle adviezen in om wel de huurtoeslag aan te pakken. Beter is
het de komende kabinetsperiode te komen tot een breedgedragen en integraal plan van
aanpak van de problemen op de woningmarkt, waarbij huurtoeslag, huurbeleid,
hypotheekrenteaftrek, eigen woningforfait en overdrachtsbelasting in hun onderlinge
samenhang worden bezien.
In de kabinetsperiode daarna kan dat dan worden geïmplementeerd. In de tussentijd mag
wel gerekend worden op een bijdrage van de corporaties. De echte problemen zitten in de
stedelijke vernieuwing van een fors aantal achterstandswijken. Het bestaande budget
daarvoor staat in de kabinetsformatie onder druk. Leg corporaties dan ook via het
Centraal Fonds Volkshuisvesting gedurende vier jaar een vermogensafhankelijke heffing op
om het huidige budget van 400 miljoen euro per jaar (bestemd voor gemeenten) op te hogen
naar het meer gewenste 1 miljard euro per jaar. Vermogens van corporaties worden dan
ingezet waarvoor ze bedoeld zijn: investeren! Tegelijkertijd geeft dit ruimte op de
VROM-begroting om de beperkte tekortkomingen in de huurtoeslagregeling te repareren.