Op weg naar inkomenshuren

Vestia groep

http://www.vestia.nl/

Rotterdam, 1 februari 2007

Geen goed plan. Dat is de mening van Vestia, de grootste woningcorporatie van Nederland, over de plannen van de brancheorganisatie Aedes om corporaties extra kortingen te laten geven aan de lagere inkomensgroepen bovenop de huurtoeslag. Huurders met een te hoge huurquote (het percentage van het inkomen dat opgaat aan huur) komen hiervoor in aanmerking. Dat klinkt mooi. Maar Vestia vindt dit ten principale onjuist, omdat de hoogte en de reikwijdte van de huurtoeslag een overheidsverantwoordelijkheid zijn. Daarnaast is het ongehoord dat na het echec van de marktconforme huren toch weer geprobeerd wordt de discussie over een hoger huurniveau te openen.

Uiteraard is de betaalbaarheid van het wonen een belangrijk onderwerp. De huurtoeslag is hiervoor echter een uiterst efficiënt en effectief instrument om daar waar wenselijk inkomensondersteuning te bieden. Helaas zijn er door het vorige kabinet bezuinigingen in aangebracht die nu ongedaan zouden moeten worden gemaakt. Ook zijn er een beperkt aantal groepen (ouderen met enkel AOW en grote gezinnen) waar huurtoeslag onvoldoende compensatie biedt. Aanpassing van de huurtoeslag lijkt hier dan ook op z'n plaats, hetgeen niet meer hoeft te kosten dan 100 à 200 miljoen euro. Het geeft geen pas deze overheidsverantwoordelijkheid bij corporaties te leggen.

Maar er zijn veel meer vraagtekens bij het bod van Aedes te plaatsen. Zo rept het bod dat er een einde moet komen aan de objectsubsidiëring door woningcorporaties (het laag houden van de huren). Hier wordt dus via een achterdeur weer een nieuwe discussie geïntroduceerd over marktconforme huren die vooral in rekening zullen worden gebracht bij de lagere middeninkomens. Ook wil het bod dat geregeld wordt dat 'kwaliteitsoverconsumptie' wordt tegengegaan. Moet hier gelezen worden dat de laagste inkomens dan ook maar in goedkoopste (en dus minste) woningen moeten gaan wonen en dat segregatie dan maar op de koop toe moet worden genomen? Gaan corporaties de inkomens dan toetsen en mag dat? En als mijn verhuurder nu geen korting geeft, heb ik dan pech als huurder? En als ik bij een particuliere verhuurder woon, doet die dan ook mee? En verhuurders met veel huurders met lage inkomens (bijv. in noordoost Nederland of in de grote steden) moeten die meer betalen of vindt er ook (vrijwillige) verevening plaats met corporaties met rijke huurders (regiogemeenten)? Welke corporatie wil überhaupt nog de laagste inkomensgroepen huisvesten? Het is immers een 'bedrijfsmatig' risico dat extra kosten met zich meeneemt bij een te hoge huurquote. Selectie aan de poort dus? Waar waren corporaties ook al weer voor opgericht?

Het is ook het verkeerde moment. Alle adviezen van allerlei gerenommeerde partijen (zelfs Aedes zelf) vragen het kabinet om een integrale, zorgvuldige en breedgedragen aanpak van de woningmarkt. Het draaien aan die ene knop die huurtoeslag heet, heeft allerlei (ongewenste) effecten op alle delen van de woningmarkt. Vooralsnog lijkt de hypotheekrente buiten schot te blijven in de kabinetsformatie. Het is dan naïef en opportunistisch en tegen alle adviezen in om wel de huurtoeslag aan te pakken. Beter is het de komende kabinetsperiode te komen tot een breedgedragen en integraal plan van aanpak van de problemen op de woningmarkt, waarbij huurtoeslag, huurbeleid, hypotheekrenteaftrek, eigen woningforfait en overdrachtsbelasting in hun onderlinge samenhang worden bezien.
In de kabinetsperiode daarna kan dat dan worden geïmplementeerd. In de tussentijd mag wel gerekend worden op een bijdrage van de corporaties. De echte problemen zitten in de stedelijke vernieuwing van een fors aantal achterstandswijken. Het bestaande budget daarvoor staat in de kabinetsformatie onder druk. Leg corporaties dan ook via het Centraal Fonds Volkshuisvesting gedurende vier jaar een vermogensafhankelijke heffing op om het huidige budget van 400 miljoen euro per jaar (bestemd voor gemeenten) op te hogen naar het meer gewenste 1 miljard euro per jaar. Vermogens van corporaties worden dan ingezet waarvoor ze bedoeld zijn: investeren! Tegelijkertijd geeft dit ruimte op de VROM-begroting om de beperkte tekortkomingen in de huurtoeslagregeling te repareren.