De Voorzitter van de Tweede Kamer Postbus 90801
der Staten-Generaal 2509 LV Den Haag
Anna van Hannoverstraat 4
Binnenhof 1 A Telefoon (070) 333 44 44
2513 AA S GRAVENHAGE Fax (070) 333 40 33
www.szw.nl
2513AA22XA
Uw brief Van 26 januari 2007
Ons kenmerk AM/AMI/07/3877
Datum 15 februari 2007
Onderwerp Kamervragen van het lid Van Gent
Hierbij zend ik u de antwoorden op de Kamervragen van het lid Van Gent (Groen Links) over
`Champignonslaven in Limburg'.
De Staatssecretaris van Sociale Zaken
en Werkgelegenheid,
(H.A.L. van Hoof)
Ons kenmerk AM/AMI/07/3877
2060706350
Vragen van het lid Van Gent (GroenLinks) aan de staatssecretaris van Sociale Zaken en
Werkgelegenheid over `Champignonslaven in Limburg' (Ingezonden 25 januari 2007)
Vraag 1
Heeft u het artikel "Champignonslaven in Limburg" 1) gelezen?
Antwoord:
Ja
Vraag 2
Wat is uw oordeel over de melding van FNV Bondgenoten dat champignonkweker Prime
Champ Poolse arbeiders zeven dagen per week, vijftien uur per dag laat werken?
Vraag 3
Wat is uw reactie op de stelling van de FNV dat, gezien de lange werkdagen en de slechte
beloning, dit `dicht tegen slavenarbeid aan zit'?
Antwoord 2 en 3:
De Wet Minimumloon (WML) en de Arbeidstijdenwet (ATW) bevatten minimumnormen voor
beloning en maximum arbeidstijden. Wanneer de arbeidskrachten zeven dagen per week,
vijftien uur per dag werken, betekent dit inderdaad een schending van de ATW. Het is daarom
goed dat de Arbeidsinspectie een onderzoek instelt.
Als de AI het vermoeden heeft dat er sprake is van slavernij-achtige uitbuiting, meldt de AI dit
aan de Sociale Inlichtingen en Opsporingsdienst (SIOD). Deze stelt dan een strafrechtelijk
onderzoek in. Met ingang van 1 januari 2005 is mensenhandel c.q. uitbuiting van arbeiders ook
strafbaar gesteld buiten de prostitutiesector. Dit is gebeurd vanuit internationaal perspectief en
op basis van internationale verdragen. Onderzoeken naar uitbuiting richten zich op verdachten
die inbreuk maken op de geestelijke en lichamelijke integriteit van arbeiders door deze
bijvoorbeeld onder (extreem) slechte arbeidsomstandigheden, met slechte arbeidstijden en
tegen lage beloning tewerk te stellen. In 2006 heeft SIOD vier van dergelijke onderzoeken
afgerond. Momenteel lopen vijf strafrechtelijke onderzoeken naar uitbuiting van arbeiders.
Vraag 4
Wat vindt u van het feit dat de Poolse arbeiders met z'n achten worden gehuisvest in een oude
stacaravan? Deelt u de mening dat dit in strijd is met de afspraken die zijn gemaakt tussen
werkgevers en werknemers over de huisvesting van werknemers uit Midden- en Oost-Europa?
---
Ons kenmerk AM/AMI/07/3877
Antwoord:
Op 31 januari jl. is het Handhavingskader vastgesteld, waarin afspraken tussen het Ministerie
van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) en de sociale partners zijn vastgelegd ten
behoeve van handhaving van regelingen bij grensoverschrijdend verkeer. Het handhavings-
kader treed in werking gelijktijdig met het vrij verkeer van werknemers uit de lidstaten, die in
2004 zijn toegetreden tot de EU. In dit kader is over de huisvesting van werknemers die niet
permanent in Nederland woonachtig zijn, aangegeven dat de zorg voor adequate huisvesting
van tijdelijk in Nederland verblijvende werknemers in de eerste plaats een taak en
verantwoordelijkheid is van de werkgever die deze werknemers tewerkstelt. Gesteld wordt dat
de werkgever verplicht is zich in te spannen teneinde de hier tijdelijk verblijvende werknemers
tegen redelijke kosten te (doen) huisvesten overeenkomstig de wettelijke voorschriften terzake.
Handhaving op het terrein van de huisvesting ligt in eerste instantie bij de betreffende
gemeente en als tweedelijns toezicht bij de VROM-Inspectie. In december 2006 is door de
VROM-Inspectie ten behoeve van werkgevers een brochure verspreid over de mogelijkheden
om buitenlandse werknemers onderdak te bieden en de regels die daarbij gelden. In hoeverre
de huisvesting van de betreffende Poolse arbeiders voldoet aan de geldende normen en regels
is ter beoordeling aan de gemeente.
Vraag 5
Is het waar dat de Arbeidsinspectie een onderzoek is gestart, maar dat dit onderzoek `nog wat
tijd in beslag zal nemen'?
Antwoord:
De Arbeidsinspectie heeft onmiddellijk een onderzoek ingesteld naar eventuele misstanden bij
de genoemde champignonkweker. De betrokkenen worden gehoord en daarnaast wordt een
administratief onderzoek ingesteld. Het streven is het onderzoek zo snel mogelijk af te ronden,
maar gelet op het grote aantal betrokken werknemers zal dit nog enige tijd in beslag nemen.
Onderzocht wordt of en in welke mate er sprake is geweest van illegale tewerkstelling (Wet
arbeid vreemdelingen), onderbetaling (WML) en/of overtreding van de Arbeidstijdenwet
(ATW).
Vraag 6
Waarom gebruikt de Arbeidsinspectie niet haar bevoegdheden om, gezien de duidelijke
schending van de Arbeidstijdenwet en de Wet op het minimumloon, de bedrijfsvoering met
onmiddellijke ingang stil te leggen?
Antwoord:
Of de ATW en de WML zijn overtreden is vooralsnog onderwerp van het onderzoek door de
Arbeidsinspectie. Bij een onderzoek naar de naleving van de WAV, ATW en WML is het, in
tegenstelling tot de Arbo-wet, juridisch niet mogelijk om over te gaan tot een stillegging. Wel
kan in het kader van de ATW een bevel tot staken van arbeid worden gegeven indien de
---
Ons kenmerk AM/AMI/07/3877
normering van de ATW in ernstige mate is overtreden. Of deze bevoegdheid in dit geval zal
worden toegepast is afhankelijk van de uitkomsten van het onderzoek. Daarnaast kunnen
allerlei andere bevoegdheden worden ingezet, zoals het betreden van plaatsen, het vorderen
van inlichtingen en van gegevens en bescheiden en kunnen bij overtredingen van WAV en
ATW bestuurlijke boetes worden opgelegd.
Vraag 7
Bent u bereid om de Arbeidsinspectie opdracht te geven om, in nauw overleg met FNV
Bondgenoten, de malafide werkgevers in de agrarische sector aan een nauwkeurige inspectie te
onderwerpen waarbij de betaling, arbeidstijden en huisvesting van buitenlandse werknemers
worden gecontroleerd? Zo neen, waarom niet?
Antwoord:
De zaak van Champignonkweker Prime Champ is een goed voorbeeld van de samenwerking
tussen de Arbeidsinspectie en FNV Bondgenoten. Direct na ontvangst van de melding van
FNV Bondgenoten over deze zaak heeft de Arbeidsinspectie een onderzoek gestart.
Deze werkwijze past binnen de afspraken die de Arbeidsinspectie recentelijk heeft gemaakt
met de sociale partners in een aantal sectoren, waaronder de agrarische sector. Kern van de
afspraken is dat de Arbeidsinspectie bij meldingen van sociale partners over het ontduiken van
onder andere de WAV en de WML zo spoedig mogelijk een onderzoek start. Deze afspraken
vormen een onderdeel van het flankerend beleid in het kader van het vrij verkeer van
werknemers uit de Midden en Oost-Europese landen (MOE-landen). Met uitzondering van al
bestaande mogelijkheden, zoals het reageren van de AI op meldingen, treden deze afspraken in
werking op het moment dat het vrij werknemersverkeer ingaat. Onderzoek naar de
huisvestingssituatie wordt níet door de Arbeidsinspectie uitgevoerd. Indien de AI signalen
heeft over tekortschietende huisvesting dan worden deze doorgegeven aan het CWI als er
sprake is van een verleende tewerkstellingsvergunning, of aan de betrokken gemeente
respectievelijk de VROM-inspectie.
Overigens verricht de AI ook projectmatige inspecties in de land- en tuinbouw naar illegale
tewerkstelling en daarmee gepaard gaande misstanden. In 2006 ging het om ca. 1300
inspecties, waarbij ruim 300 boeterapporten wegens illegale tewerkstelling zijn opgemaakt.
1) De Telegraaf, woensdag 24 januari 2007
---
Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid