Tien jaar na eerste BSE-geval
Woensdag 21 maart is het 10 jaar geleden dat het eerste BSE-geval in Nederland werd ontdekt. In Nederland en de Europese Gemeenschap zijn in de afgelopen jaren steeds strengere maatregelen genomen tegen BSE. De maatregelen van de afgelopen tien jaar waren succesvol. In 2002 is het hoogtepunt van de epidemie geweest. Het laatste geval van BSE in Nederland werd op 23 februari 2006 vastgesteld, meer dan een jaar geleden, bij een negen jaar oude koe. De Europese Unie is vorig jaar tot de conclusie gekomen dat de BSE epidemie op zijn retour is.
Van 1997 tot en met 2000 werden jaarlijks twee gevallen van BSE ontdekt op basis van klinische symptomen (een snelle test was toen nog niet beschikbaar). Sinds 2001 worden alle gezonde geslachte runderen ouder dan 30 maanden en alle gestorven runderen ouder dan 24 maanden getest op BSE. Deze actieve monitoring geeft een vrij exacte vaststelling van het aantal dieren dat besmet is met BSE. Door de monitoring worden meer BSE-gevallen ontdekt en door het totaalverbod op het voeren van vleesbeendermeel aan koeien, schapen en geiten daalt het aantal BSE-gevallen.
Zodra er een BSE-geval is vastgesteld, worden diverse maatregelen genomen. Aanvankelijk werden alle dieren op het desbetreffende bedrijf geruimd. In 2003 heeft de toenmalige minister Veerman van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) besloten om alleen nog risicodieren te ruimen. Dus alleen die dieren die in dezelfde tijd als het besmette rund op hetzelfde bedrijf zijn geboren of hetzelfde voer hebben gegeten. Dit geldt ook voor nakomelingen van het besmette vrouwelijke rund die de laatste twee jaar zijn geboren. Hiermee is een einde gekomen aan het doden en vernietigen van hele veestapels.
De strenge en uitgebreide Europese regelgeving om de verspreiding van BSE onder runderen te voorkomen is in 1994 gestart. Sinds 1994 is er een verbod op vleesbeendermeel van zoogdieren in veevoer van herkauwers (runderen, geiten en schapen). In januari 2001 werd dit aangescherpt tot een totaalverbod op het voeren van vleesbeendermeel aan landbouwhuisdieren, omdat het vermoeden bestaat dat BSE zich langs deze weg verspreidde. Bij de slacht van koeien, geiten en schapen worden organen waarin de BSE-verwekker zich kan bevinden zoals milt, schedel, amandelen, ruggenmerg en een deel van de dunne darm sinds oktober 2000 verwijderd en vernietigd.
De Unie bekijkt nu welke eerste stappen zij kunnen zetten in de richting van versoepeling van het kostbare maatregelenpakket. Daarvoor is ruimte maar het uitgangspunt blijft dat BSE verder teruggedrongen moet worden en dat het beschermingsniveau van de volksgezondheid onverkort gehandhaafd blijft.
Achtergrondgegevens BSE:
Bovine spongiforme encephalopathie (BSE) is een ziekte die bij vee het centrale zenuwstelsel aantast. Het woord 'spongiform' (= sponsvormig) geeft één van de symptomen van de ziekte aan: de ziekte veroorzaakt microscopisch kleine holten in de hersenen van besmet vee. De gevolgen hiervan zijn gedragsveranderingen (schrikreacties, overgevoeligheid voor licht) en bewegingsstoornissen. Uiteindelijk sterft het dier aan de ziekte.
BSE wordt veroorzaakt door 'prionen'. Dit zijn afwijkende eiwitten die 'gewone' eiwitten kunnen vervormen. De hersencellen waarin prionen zich ophopen, gaan dood. Dit heeft de sponsachtige veranderingen tot gevolg. Het is zo goed als zeker dat er een verband bestaat tussen BSE en een variant van de voor mensen dodelijke hersenziekte, de ziekte van Creutzfeldt-Jakob. Daarom wordt een groot aantal maatregelen genomen om risico's van BSE voor de mens te beperken.
Kosten BSE monitoring: in Nederland ca 20 miljoen euro per jaar
In totaal zijn er 7186 dieren geruimd sinds 1997.
Aantal geteste dieren per jaar: gemiddeld 500.000 per jaar
BSE-gevallen in Nederland
Jaar AantalGeboortedatum koe
1997 2 1991, 1992
1998 2 1991, 1992
1999 2 1993, 1994
2000 2 1993, 1994
2001 20 1988- 1997
2002 24 1992- 1998
2003 19 1991- 1999
2004 6 1991- 1997
2005 3 2000, 2001
2006 2 1997, 1998
BSE-gevallen per provincie
Province
1997*
1998*
1999*
2000*
2001
2002
2003
2004
2005
2006
Total
Groningen
1
2
1
4
Friesland
1
1
2
1
5
Drenthe
Overijssel
1
1
1
6(2)
6(2)
5(1)
2
1
1
24
Flevoland
1
Gelderland
1
1
8(1)
7
6
1
1
25
Utrecht
1
1
1(1)
1
4
Noord Holland
Zuid Holland
1
3
2
2
8
Zeeland
Noord Brabant
3
4
2
1
10
Limburg
1
1
TOTAAL
2
2
2
2
20
24
19
6
3
2
82
* Van 1997 tot en met 2000: klinische gevallen. Vanaf 2001 werden alle runderen ouder dan 30 maanden getest
Noot voor redacties (