1red17957
23-03-2007, NOS, Gesprek met de minister-president, Radio 1, 23.07 uur
MINISTER PRESIDENT BALKENENDE, NA AFLOOP VAN DE WEKELIJKSE MINISTERRAAD,
OVER DE POLITIEKE STEUN AAN DE OORLOG IN IRAK NAV DE UITZENDING VAN
REPORTER VAN ZONDAG 25 MAART
SLOTBOOM:
Wat vond u van het nieuws rond Irak?
BALKENENDE:
Het leek vandaag wel een beetje een geregisseerde KRO-actie geweest te
zijn.
SLOTBOOM:
Want?
BALKENENDE:
Ik zag vanochtend de heer Kockelmans met een redacteur van Reporter. Daar
begint het mee. Vervolgens krijg je dan een persconferentie en heel kort
daarvoor toevallig komt er een ANP-bericht waarin er stukken zijn gelekt
van deze uitzending. Ik kom in café Dudok en ik zie de heer Kockelmans
opnieuw met de reporters van Reporter zitten. Dus het is een bepaalde lijn
die vandaag is uitgezet. Dat alles als opmaat naar publiciteit op zondag.
SLOTBOOM:
En waarom zou de KRO dat doen?
BALKENENDE:
Dat weten we niet. Het is wel toevallig dat zo wordt gesproken over dit
onderwerp. We hebben nota bene morgen en zondag een belangrijke bijeenkomst
in Berlijn waarin we stil staan bij 50 jaar verdrag van Rome. Wat heeft
Europa ons gebracht, en hoe kijken we aan tegen de toekomst van Europa?
Ontzettend belangrijk voor mensen. Maar goed, vandaag is het nieuws door
iets anders bepaald.
SLOTBOOM:
U klinkt geagiteerd.
BALKENENDE:
Wat ik een beetje typisch vind. Normaal gesproken is het zo dat je een
uitzending voorbereidt en die wordt uitgezonden en dan kan je gewoon daar
commentaar op leveren. Alleen wat je nu vandaag een beetje ziet is dat er
al zo wordt gepreludeerd op een uitzending, en met een hoog suggestief
gehalte.
SLOTBOOM:
Suggestief?
BALKENENDE:
Ja.
SLOTBOOM:
Want?
BALKENENDE:
Het hele beeld is of de Kamer goed is geïnformeerd en dat soort dingen. Wat
ik dus lees, want ik heb de uitzending niet gezien, maar wat ik lees in het
ANP-bericht dat is dat er verzoeken van de Amerikanen zouden zijn geweest
om mee te doen aan een militaire actie. Dat wordt gezegd, maar daar is geen
sprake van geweest. U weet, we hebben politieke steun gegeven en geen
militaire steun. Dan zeg ik: waar hebben we het nog over?
SLOTBOOM:
Maar Reporter heeft een lijst waarop staat dat Amerika F16's vraagt,
onderzeeërs enzovoort enzovoort. Dan zou je de vraag kunnen stellen: is dat
geen essentiële informatie die destijds bijvoorbeeld bij de Tweede Kamer
terecht had moeten komen.
BALKENENDE:
Ik heb de uitzending nog helemaal niet gezien, dus daar probeer ik een
beetje van weg te blijven. Maar ook al zouden die verzoeken zijn gedaan
door de Amerikanen en Nederland doet daar niets mee. Dan zeg ik: wat is
daar dan mis mee?
SLOTBOOM:
Hoe gaat dat eigenlijk als er een verzoek binnen komt? Wordt dat normaal
gezien aan de Tweede Kamer gegeven of hoeft dat niet. Gebeurt dat pas op
het moment dat het kabinet een beslissing neemt?
BALKENENDE:
Nu even los van het vraagstuk Irak. Er zijn tal van opmerkingen, vragen,
verzoeken die op een gegeven moment binnen komen. En soms worden die
gehonoreerd en soms niet. En dan is algemeen de lijn: wanneer informeer je
een parlement? Dat gebeurt op een moment dat er ook relevante informatie is
die gewoon leidt tot of verandering van het beleid of het nemen van een
bepaalde actie. Maar als Nederland nu destijds heeft gezegd: na alle
moeilijke toestanden van het niet leveren van informatie door de dictator,
dat je dan zegt: we leveren wel politieke en een militaire steun en je bent
ook niet fysiek betrokken bij zo'n actie, dan houdt die hele discussie van
mogelijke verzoeken gewoon op. En wat je dan wel met de Kamer hebt gedeeld,
echt voortdurend, dat was hoe weeg je de informatie. Hoe kijk je aan tegen
het niet opvolgen van de resoluties. En het is natuurlijk waar, het was een
moeilijk onderwerp. Er werd verschillend over gedacht. Dat is ook zo. Maar
die zaken die betrekking hadden op de essentiële stappen van de Nederlandse
regering zijn natuurlijk altijd met de Kamer gedeeld. En dat gebeurde zowel
in de plenaire debatten, maar ook gewoon in vertrouwelijk overleg.
SLOTBOOM:
Die discussie komt nu weer omhoog. Je zou ook kunnen redeneren: laat er dan
maar zo'n onderzoek komen. Want het zijn niet alleen de tegenstanders van
destijds politieke steun, maar ook voorstanders. Zij zeggen: waar zou je
bang voor moeten zijn wat er uit zo'n onderzoek komt?
BALKENENDE:
Die vraag is laatst natuurlijk ook in de Tweede Kamer aan de orde geweest.
u weet dat er een hele grote meerderheid was om het niet te doen.
SLOTBOOM:
Maar wat is er tegen een onderzoek?
BALKENENDE:
Het probleem is met een onderzoek - en deze discussie is niet nieuw, we
hebben hem al eindeloos gevoerd de afgelopen jaren - dat de redengeving van
de regering was het niet opvolgen van de resoluties van de Verenigde Staten
door Saddam Hoessein waardoor serious consequences zouden kunnen ontstaan.
Het feit dat er niet aan die internationale opdracht was voldaan, dat is de
reden geweest voor de Nederlandse regering om te kiezen voor politieke
steun. De bewijslast - dat hangt er mee samen - ten aanzien van de
massavernietigingswapens lag niet bij het westen of bij welk land dan ook,
die lag bij Saddam Hoessein. Hij moest aantonen dat het er niet was.
SLOTBOOM:
Maar dat zou toch ook de uitkomst van zo'n onderzoek kunnen zijn. En dan is
het toch op zich voor u misschien wel extra reden om te zeggen: Kijk, met
dit onderzoek in de hand.
BALKENENDE:
Nee, omdat ik merk dat de discussie op het ogenblik op een heel andere
manier wordt gevoerd. Wanneer je spreekt over het onderzoek wat er op het
ogenblik gebeurt, dan is dat de bewijslast bij Saddam Hoessein wordt
weggehaald en feitelijk in dit geval op het bord van de Nederlandse
regering wordt gelegd.
SLOTBOOM:
U bent bang dat zo'n onderzoek er toe leidt dat de Nederlandse regering
zich moet verantwoorden?
BALKENENDE:
Ik ben niet bang. We hebben ons voortdurend verantwoord. We hebben
eindeloze debatten gehad met de Kamer. Hoe vaak hebben we niet gesproken
over: wat is de positie van de Nederlandse regering? Wat is de rol geweest
van Saddam Hoessein? Hoe zat het met de resoluties van de VN? Mag het wel
of niet een dergelijke militaire interventie? U weet ook het is een
onderwerp van grote verdeeldheid geweest. Zo iemand als Max van der Stoel
heeft heel duidelijk aangegeven dat hij de Nederlandse regering steunde. En
waarom? Omdat hij natuurlijk wist wat voor een regime daar zat. En het feit
ook dat Saddam Hoessein zich niet gelegen liet liggen aan de internationale
gemeenschap. Om die reden hebben wij onze positie bepaald. En als je het nu
hebt over het onderzoek waar over wordt gesproken dat is dat we met de
discussie op een heel ander been worden gezet. En dan zeg ik: je moet het
hebben over wat was de reden van de regering om te kiezen voor de politieke
steun, geen militaire steun. En bij wie ligt eigenlijk de bewijslast?
SLOTBOOM:
U zegt dat door zo'n onderzoek de discussie op een verkeerd been wordt
gezet, maar dat hangt toch af van de kwaliteit van zo'n onderzoek? Als het
nu gewoon een goed onderzoek is, dan is daar toch niets op tegen?
BALKENENDE:
U weet, ik zie het heel anders. Het is zo dat de vraag is: wat wil je nu
eigenlijk met zo'n onderzoek bereiken? De bewijslast lag niet bij ons, die
lag elders. Dat staat gewoon vast. Alle relevante informatie is met de
Kamer gedeeld toen het ging om de vraag: wel of geen interventie. Hoe zit
het met serious consequences, wat betekent het als je niet de resoluties
van de VN opvolgt? Dat is allemaal besproken. En daar hebben we heel veel
debatten over gehad en ook het vraagstuk wel of geen onderzoek ook daar is
jaren over gesproken. En u weet ook dat het steeds heeft geleid tot een nee
op deze vraag. Dat is onlangs ook nog eens een keer gebeurt in de Tweede
Kamer. Dus wat we nu feitelijk doen is het voortzetten van een discussie
die eigenlijk al een paar jaar wordt gevoerd. En dan zeg ik: dan kunnen we
de argumenten opnieuw steeds naar voren brengen, maar in ieder geval is er
uit mij geen ander antwoord te krijgen. maar dat verwacht u ook.
SLOTBOOM:
En nu toch gewoon naar Berlijn?
BALKENENDE:
Ik ga graag naar Berlijn, want het is zo belangrijk om stil te staan bij de
verworvenheden van 50 jaar Europese samenwerking en er is nog heel veel te
doen in de 21ste eeuw. En wat betreft zie ik zeer uit naar de ontmoetingen
daar en naar het stil staan bij 50 jaar verdrag van Rome.
SLOTBOOM:
En gaat u dan vanuit Berlijn televisie kijken naar Reporter?
BALKENENDE:
Ik hoop het eind van de zondagmiddag, begin van de avond weer terug te
zijn.
(Letterlijke tekst, ongecorrigeerd, MT)
Ministerie van Algemene Zaken