Zeeuwse schrijver Kuipers schreef dorpsgeschiedenis voor Second Life
'Schoondamme' het eerste virtuele verdronken dorp
De Zeeuwse schrijver Jan J.B. Kuipers verzon de geschiedenis en de naam van de virtuele gemeente 'Schoondamme', het nieuwe ontmoetingscentrum van Second Life Nederland. Afgelopen week (dinsdag 20 maart) is dit virtuele dorp officieel geopend. Saillant detail uit de dorpsgeschiedenis: het eerste Schoondamme verdronk tijdens de Tweede Sint-Elisabethsvloed van 1421 en is daarmee het eerste virtuele verdronken dorp in Nederland.
De virtuele wereld van Second Life ontdekken hoeft niet meer in het Engels. Het Nederlandse platform '0031' waarbinnen Schoondamme ligt biedt volledig Nederlandstalige begeleiding en ondersteuning. Initiatiefnemer is Second Life Nederland: met 30.000 leden de grootste Second Life community van Nederland. Een team van vijftien medewerkers gaat ervoor zorgen dat het platform steeds nieuwe ervaringen biedt. '0031' wordt gesteund door 'Founding Partners' ABN AMRO en Randstad. Deze ondernemingen beschikken over een vestiging op Second Life. Ook de Vrije Universiteit Amsterdam is nauw betrokken bij de ontwikkeling van het initiatief. Vereniging Natuurmonumenten is als eerste natuurbeschermingsorganisatie van ons land actief in Schoondamme en omgeving. Zij biedt onder meer een plek aan om in alle rust te ontspannen binnen deze hectische digitale omgeving.
Vanuit een Hollandse boerderij uit 1914 te Schoondamme leert de nieuwe bewoner de wereld van Second Life kennen. Een Nederlandstalige helpdesk is beschikbaar voor vragen. Schoondamme is vormgegeven als een typisch Hollands dorp met een pittoreske kerk, bruin café, gezellig strand en winkelstraatjes. Zoals voormalig Middelburgs stadsdichter Jan J.B. Kuipers, de officiële dichter van Schoondamme, beschrijft: 'Schoondamme anno 2007 is een oer-Hollands rivierdorpje dat de toekomst zonnig inziet.' Kuipers schreef de geschiedenis in opdracht van een mediabedrijf en kon hier zijn activiteiten op het gebied van fictie combineren met die op het terrein van geschiedbeoefening en archeologie. Kuipers: 'Het allereerste, verdronken Schoondamme is zelfs in de virtuele wereld nooit gelokaliseerd. Volksverhalen spreken van de oude klokken van het verdwenen dorp, die op Kerstnacht en Pasen nog altijd luiden, en op goudschatten uit het oude dorp die op de rivierbodem op ontdekking wachten.'
In april verschijnt Kuipers' thriller In de schaduw van Michiel, een nieuw Zeeuws avontuur van privédetective Siebe Edens (uitgave Den Boer/De Ruiter). In september volgt Het spel met de Regendanser, een humoristische fantasyroman van de jonge uitgeverij Verschijnsel te Mechelen. Dit boek is een coproductie van Jan Kuipers met zijn broer Gert.
Zie ook:
Contact: tel. 0113 215137, e-mail jjbkuipers@hotmail.com
Bijlage: korte geschiedenis Schoondamme
Het oerhollandse dorpje Schoondamme lijkt een mooie toekomst tegemoet te gaan, dankzij nieuwe belangstelling van het Nederlandse bedrijfsleven. Tijd voor een officiële dorpsopening, vinden de Schoondammenaren. De economische injectie was dan ook broodnodig. Want Schoondamme heeft weliswaar een luisterrijk verleden, maar leidde tot voor kort een sukkelend bestaan. Het inwonertal liep terug, huizen stonden leeg of deden dienst als weekendverblijf van gestreste randstedelingen of als kunstenaarsatelier. Maar dat er nu nieuw leven in Schoondamme zit, dáár is iedereen het over eens.
Schoondamme anno 2007 is een typisch Nederlands rivierdorpje, met een kerk, een gemeentehuis, rijwielhandel, een café met de landelijke naam 'De Bonte Koe' (hét ontmoetingscentrum voor jong en oud, bewoners en bezoekers), een boerderij, een strandje en een handvol woonhuizen. Niet veel, kun je zeggen, maar het had weinig gescheeld of Schoondamme had helemáál niet meer bestaan. Het dorp, dat in 1289 voor het eerst in de bronnen opduikt, is in zijn lange geschiedenis al eens weggevaagd door een stormvloed, in brand gestoken en tenslotte door economische bloedarmoede vrijwel weggekwijnd.
Geheimzinnige klokken
Schoondamme werd gesticht op een uitstekende landtong in de Broekse Ee en ontwikkelde zich voorspoedig tot een handelsplaatsje met markt- en stapelrechten. Pogingen om van de graaf het recht op omwalling of ommuring te verkrijgen faalden. Hiermee zou Schoondamme een felbegeerde stedelijke status hebben verworven. De Tweede Sint-Elisabethsvloed van 1421 gooide nog meer roet in het eten: de Broekse Ee trad ver buiten haar oevers, Schoondamme werd door het water verwoest en de landtong werd gereduceerd tot het huidige eilandje, waarop Schoondamme in de loop van de vijftiende eeuw werd hersticht. Het eerste, verdronken Schoondamme werd een bron van legenden. Volksverhalen spreken van de oude klokken van het dorp, die op de bodem van de Broekse Ee op Kerstnacht en Pasen nog altijd luiden, en op goudschatten uit het oude dorp die op de rivierbodem op ontdekking wachten. Archeologisch onderzoek met behulp van duikers heeft echter nooit de exacte locatie van het oudste Schoondamme kunnen vaststellen. Wél zijn in de omgeving van het huidige dorp resten aangetroffen uit de IJzertijd: paalsporen en wat aardewerkfragmenten wijzen op boerenbewoning in de laatste eeuwen vóór het begin van onze jaartelling. Ook vond een amateur-archeoloog met zijn metaaldetector bij rioolwerkzaamheden in het centrum van het dorp enkele Romeinse munten uit de regeringsperiode van keizer Claudius (41-54 na Chr.).
Brand en plundering
Een nieuwe slag kwam in het jaar 1574, toen de Watergeuzen tijdens de Tachtigjarige Oorlog de Broekse Ee afzakten om het Spaansgezinde dominicanenklooster bij het herstichte Schoondamme te verwoesten. Dat daarbij het halve dorp in vlammen opging deerde hen niet. De ambachtsheerlijkheid Schoondamme was in deze tijd al in bezit van het geslacht Craijeborg van Moervelde. Onder leiding van de Craijeborgs krabbelde Schoondamme opnieuw overeind. Economische speerpunten waren nu de riviervisserij en de overslag van handelsgoederen op kleinere schepen voor het Nederlandse en Duitse achterland. Waar nu het Broekse Strandje ligt was een kade, waarop diverse pakhuizen en herbergen verrezen. De Craijeborgs voeren er wel bij en bouwden een prachtige buitenplaats, de Kraeyeburg.
In de achttiende eeuw kwam de economische malaise. De handel kwijnde; het belangrijkste nieuwsfeit was de vangst van een enorme steur in de Broekse Ee in 1713. Het dier mat twintig Rijnlandse voeten, d.i. bijna zes meter! Bij het binnenhalen van de kanjer sloeg de veertienjarige Jochem Vliegertouw overboord en verdronk onder de ogen van zijn vader en zijn broers. De Craijeborgs waren 'patriots'; ze waren de Staatsgezinde regentenpartij toegedaan en dus tegen het Oranjehuis. Toen Pruisische troepen in 1787 het gezag van stadhouder Willem V herstelden, plunderden Oranjegezinde boeren uit de omgeving van Schoondamme de Kraeyeburg. Johannes van Craeijeborg van Moervelde ontsnapte ternauwernood aan een lynchpartij en vluchtte met zijn familie naar Frankrijk, in het voetspoor van talloze andere Patriotten. In de Bataafse en Franse Tijd (1795-1813) verviel het trotse huis tot ruïne. Het werd afgebroken in 1832; funderingen zijn teruggevonden bij de bouw van het huidige café De Bonte Koe.
Klaar voor de toekomst
Afgezien van een kort intermezzo als garnizoensplaats in de jaren 1833-1863 dommelde Schoondamme in de negentiende eeuw langzaam in. Het werd een puur agrarisch dorpje; het inwonertal daalde gestaag. Na het vertrek van de militairen in 1863 werd de bescheiden kazerne omgebouwd tot gemeentehuis. Afgezien van veemarkten en kermissen met de bijbehorende knokpartijen gebeurde er vrijwel niets meer in Schoondamme. Tijdens de Tweede Wereldoorlog richtten de Duitse bezetters in de kerktoren een 'kraaiennest' in, dat uitzag over de Broekse Ee. Deze mitrailleurpost werd tijdens de bevrijding grondig aangepakt door de geallieerden: ze schoten de hele kerktoren in puin vanaf de overkant van de Broekse Ee. Herbouw en restauratie van kerk en toren vonden plaats in de jaren 1957-1959. Schoondamme was klaar voor de toekomst! Maar het zou nog ongeveer een halve eeuw duren vóór het dorp echt zou herleven. En dat moment is nu aangebroken.