Wekelijkse nieuwsbrief van de Disciplinegroep Public Health van het Julius Centrum, Utrecht
INSCHRIJVING GEOPEND KAISER PERMANENTE STUDIEREIS 29.9 -5.10
Om betere zorg aan chronisch zieken te leveren worden er in diverse landen in Europa Disease Management programma's ontwikkeld. In deze ontwikkelingsfase is het belangrijk om te leren van good practices in innovatieve organisaties. Zo'n organisatie die al geruime tijd bezig is met integrated care is Kaiser Permanente in Californië. Het lukt hen bijv. om bij 11 chronische aandoeningen als hartfalen, COPD, diabetes, depressies bij patiënten ouder dan 65 jaar uit te komen met 3 keer zo weinig ziekenhuisverpleegdagen als in het Engelse gezondheidszorg systeem. Hoe doen ze dat? Welke programma's gebruiken ze om de patiënten buiten de ziekenhuizen te houden? Hoe integreren ze 1e en 2e lijns gezondheidszorg? Wat is de rol van de patiënt zelf en wat is de rol van de professional? Kaiser Permanente claimt deze successen door het aanbieden van Integrated Care. Om van hun aanpak te leren organiseert het Julius Centrum samen met het International Network of Integrated Care (INIC) een studiereis naar Oakland Californie van 29 september tot 5 oktober. De reis staat onder leiding van ondergetekende en Dr. Henk van der Steeg. De kosten van de reis bedragen ¤ 4350.- Wanneer u geïnteresseerd bent in het programma en graag mee wil met deze reis, schrijf u dan in via een e-mail bij
KAISER PERMANENTE BEZOEKT UTRECHT OP 28 JUNI
Vooruitlopend op de studiereis (zie bericht hierboven) organiseert het Julius Centrum een middagsymposium onder de titel Recente ontwikkelingen in disease management bij Kaiser Permanente en in Nederland. De middag vindt plaats op 28 juni, 1315 - 1630 uur in de Blauwe Collegezaal van het UMC Utrecht. Ere spreker is Paul Wallace, directeur Innovaties in de zorg bij Kaiser Permanente (KP). Hij schetst in drie kwartier de disease management aanpak binnen KP. Middagvoorzitter is Rick Grobbee, hoogleraar epidemiologie en voorzitter van het Julius Centrum. ZonMw directeur drs. Henk Smid opent het symposium. Ondergetekende houdt een college over de betekenis die de aanpak van KP wel en niet heeft voor Nederland. Het symposium is gratis toegankelijk, omdat ondergetekende twintig jaar hoogleraar is (zie volgende bericht). De uitnodigingstekst tref je aan op webstek www.integratedcare.nl/nascholing. Je kunt je via de website tegenwoordig ook elektronisch inschrijven.
SCHRIJVERS TWINTIG JAAR HOOGLERAAR PUBLIC HEALTH OP 28 JUNI
Op 1 juni 1987 begon ondergetekende als hoogleraar Public Health, in het bijzonder de structuur en het functioneren van de gezondheidszorg. Vanaf het eerste begin hield ik mij bezig met ketenzorg. Aanvankelijk betrof die alleen transmurale zorg. De laatste tien jaar heeft ook de spoedzorg de wetenschappelijke aandacht. Kennismaking met Disease Management Programma's in de USA, UK en Duitsland, Zweden en Finland en onlangs in Zwitserland (zie bericht hieronder) maakte onderwijs en onderzoek internationaler. Om die twintig jaar te vieren organiseert het Julius Centrum op 28 juni een symposium onder de titel Recente ontwikkelingen in disease management bij Kaiser Permanente en in Nederland. Zie verder het bericht hierboven. Het zwaartepunt van de jubileumviering ligt op het inhoudelijke vlak en op de toekomst van Disease Management.
IN BASEL FLOREREN DISEASE MANAGEMENT PROGRAMMA'S
Ruim duizend Zwitserse, chronische zieken met bijvoorbeeld COPD, diabetes, CVA en hartfalen hebben per dag telefonisch contact als onderdeel van een disease management programma (DMP). Dit telefonische contact kan telemonitoring betreffen. Dan gaat het initiatief van het bellen uit van een professional. Ook kan het initiatief liggen bij de patiënt die zich ongerust maakt. Die kan 24 uur per dag bellen naar een zorgcentale. Deze mededelingen deed de arts Andy Fisher, directeur van het bedrijf Medgate te Basel, die de DMP's runt. Hij trad op als inleider op een studiedag in Luzern op 21 maart van het Forum Gesundheit Luzern. Dat is een vereniging van Zwitserse professionals en instellingen gericht op zorginnovaties. Het bedrijf Medgate is onafhankelijk van zorgverzekeraars, overheid en reguliere eerstelijn en ziekenhuizen. Het wordt voor 40% gefinancierd door Swisscom, zeg maar de Zwitserse KPN. Dat geeft het bedrijf Medgate aanzien en financiële middelen. Binnenkort opent het in 1999 gestarte bedrijf een nieuwe vestiging in Lausanne. Er werken bij Medgate 120 personen, waarvan de meerderheid artsen. Van de 7,5 miljoen Zwitsers heeft eenderde een abonnement via hun zorgverzekeraar of werkgever op Medgate. De daadwerkelijke patiënten van de DMP's betalen niet zelf. Tijdens het congres in Luzern -ik was zeflf ook inleider, zie bericht hieronder- bleken spanningen te bestaan tussen huisartsen en Medgate. Want als er dan toch volgens de Medgate zorgcentrale een huisarts langs moet bij een chronische zieke, dan kan het bedrijf die niet leveren. Dan moet toch de huisarts in dat Zwitserse dorp er weer langs. Het emailadres van Fischer is
HUISARTSENPOST EXPORTPRODUCT NAAR ZWITSERLAND
Voor vele Zwitserse huisartsen zijn de nacht-, avond en weekeind (NAW) diensten zwaar. Ze verkopen tegen duur geld hun nachtdiensten aan plaatsvervangers. Het is zwaar geworden, omdat het huisartsenbestand vergrijst en patiënten steeds makkelijk na kantoortijd bellen. Dat was het verhaal van de Voorzitter van de Zwitserse huisartsenvereniging Marc Müller tijdens het congres van het Forum Gesundheit Luzern op 21 maart (zie ook het bericht hierboven). Na hem sprak ondergetekende over ontwikkelingen in de spoedzorg in Nederland. Mijn beschrijving van de huisartsenposten als oplossing voor de problemen van Marc Müller maakte op het door 180 huisartsen, chirurgen en anaesthesisten bezochte spoedzorgcongres veel los. Huisartsen omarmden spontaan het Nederlandse concept. Ondergetekende heeft ze uitgenodigd voor een studiereis naar Nederland. Mijn lezing in Luzern heeft als titel Machbarkeit, Finanzierbarkeit und Ethik in der Not- und Erstversorgung in Holland: Entwicklungen und perspectiven. De Engelse Power Point schema's staan op
ééN TELEFOONNUMMER VOOR HUISARTSEN EN AMBULANCE, DOEN OF NIET DOEN?
In Zwitserland bestaat het telefoonnummer 144, dat rechtstreeks toegang geeft tot de meldkamer ambulancezorg. Die is overigens ook toegankelijk via het nummer 112, zoals in Nederland. Peter Salzgeber, hoofd van de Sanitätsnotrufzentrale 144, pleitte tijdens het Luzerner congres (zie berichten hierboven) ervoor om ook huisartsen via zijn centrale te laten oproepen voor spoedzorg. Aanwezige huisartsen wezen zijn aanbod af. Het triëren dat is het inschatten van de acuutheid van een chronische klacht is huisartsenwerk. Maar het inzetten van ambulances in de openbare ruimte is weer een expliciete competentie van de 144 mensen. Wel voelden de Zwitserse huisartsen voor één gemeenschappelijk telefoonnummer voor de eigen diensten. Maar men vreesde dat bij het functioneren van 24 kantons dit voorlopig wel een wensdroom zou blijven. Of zoals men dat zei: Die gesamtschweizerische Vernetzung ist weit weg. Op 14 september organiseren het Nijmeegse Wok,het Julius Centrum, ZonMw en AGIS zorgverzekeringen het jaarlijkse congres over spoedzorg. Een discussiepunt is ook dan, of één nummer voor huisartsen en ambulances wenselijk is. Doen of niet doen? Heb je nu al een mening over dit onderwerp, stuur een email naar
ZWITSERSE LEGER IS GHOR IN EIGEN LAND
Bij grotere branden, kettingbotsingen en andere calamiteiten waarbij opschaling van de ambulancezorg noodzaak is, worden in Nederland de GHOR-regelingen van kracht. Hierbij staat die afkorting voor Geneeskundige Hulp bij Ongevallen en Rampen. De inzet van meerdere ambulance auto's valt dan onder een RGF: een Regionale GHOR Functionaris. In Zwitserland is de afspraak dat de medische dienst van het leger bij vergelijkbare situaties optreedt. Dat vertelde Gianpiero Lupi tijdens het congres van het Forum Gesundheit Luzern op 21 maart (zie ook berichten hierboven). Volgens Lupi heeft de Zwitserse constructie enkele voordelen. Ten eerste is er de doelmatigheid, dat de civiele en militaire spoedzorg wordt samengevoegd: voor weinig geld veel Zwitsers in de opgeschaalde spoedzorg. Ten tweede blijft de medisch dienst van het leger geoefend in paraatheid. Want soms moet de medische dienst acuut met dat leger mee voor vredesoperaties naar het buitenland. Ten derde is de mix van civiel en militair goed voor de reputatie van het leger. Chirurgen in gewone ziekenhuizen gaan mee op expeditie in het buitenland en omgekeerd staat het leger klaar voor calamiteiten in de civiele samenleving. Ik raakte onder de indruk van het boeiende verhaal van Oberfeldarzt Lupi. Is er een PH.Nieuwsbrief lezende militaire arts of RGF die kritische kanttekeningen wil plaatsen bij deze vorm van Zwitsers leven? Ik zal de reactie graag plaatsen.
UTRECHTSE HUISARTSPOST WERKT MET PSYCHIATRISCH VERPLEEGKUNDIGE
Sinds kort is een psychiatrisch verpleegkundige van de crisisdienst van Altrecht Geestelijke Gezondheidszorg enkele uren per dienst aanwezig op de Huisartsenpost (HAP) stad Utrecht. Vooruitlopend op de start heeft semi-arts Michelle Wegenwijs een voormeting uitgevoerd door middel van interviews met cliënten en professionals. Ook heeft zij statistische gegevens geanalyseerd van de crisisdienst die beschikbaar kwamen uit de Meetweken Spoedzorg, die ieder jaar in april plaatsvinden. Enkele conclusies van haar voormeting zijn de volgende. Van de crisisdienst cliënten was 18% verwezen door de HAP (politie: 24%). De HAP ziet per week gemiddeld 21 patiënten met psychiatrische problemen, ofwel drie per dag. De huisartsen op de post geven aan dat zorgverlening aan psychiatrische patiënten te veel tijd kost, waardoor die aan andere patiënten stagneert. Triërende praktijkassistenten geven aan dat ze niet goed kunnen omgaan met de psychiatrische patiënten. Zij menen ook dat de NHG richtlijnen onvoldoende zijn. De medewerkers van Altrecht zelf zijn tevreden met de al jaren bestaande procedures. Bij contacten met de politie steken vaak oude frustaties van vóór 2004 de kop op, maar feitelijk is de relatie verbeterd. Of de inzet van een psychiatrische verpleegkundige op de HAP de genoemde problemen gaat oplossen, weten we over een jaar: dan is de evaluatie uitgevoerd. De voormeting van Michelle Wegenwijs tref je aan op
NAZORG POLI VOOR IC PATIëNTEN VAN START IN APELDOORN
Onder leiding van intensivist Hans Rommes draait in het Gelre ziekenhuis thans een nazorg polikliniek voor IC patiënten. Er zijn protocollen opgesteld voor bijvoorbeeld de nabehandeling van patiënten met ademhalingsproblemen. Inmiddels twee patiënten gezien/behandeld. Een informatiebrief aan huisartsen, verpleeghuisartsen en revalidatie artsen is verzonden. De nazorg poli draait met extra steun van AGIS zorgverzekeringen. Wil je meer weten over deze polikliniek? Mail dan met een enthousiaste Hans Rommes op h.rommes@gelre.nl
MARKTWERKING BEDREIGT OP 26 APRIL KETENZORG
Op 26 april aanstaande organiseert SenZor een themabijeenkomst in het Catharina-ziekenhuis Eindhoven over de invloed van marktwerking, concurrentie en liberalisering op samenhangende zorg. Onder begeleiding van SenZor wordt het thema met de aanwezigen besproken op een inspirerende en niet gangbare manier. Gedurende een middagprogramma staan ontmoeting, verbinding en inspiratie centraal. Doel is om kennis, ervaringen en oplossingen uit te wisselen om van elkaar te leren. Het programma kunt u binnenkort downloaden van de SenZor website onder het kopje nieuws. Spreekt dit thema u aan en wilt u graag aanwezig zijn bij deze bijeenkomst neem dan contact op met de programma-manager via
De SenZor nieuwsbrief verschijnt 4-6 keer per jaar en is gericht aan betrokkenen bij realisatie van samenhangende zorg in de regio. Aan- en afmeldingen kunnen via
Voor meer informatie over SenZor kun je terecht op
VERANTWOORDING Hierbij ontving je de wekelijkse Nieuwsbrief van de Disciplinegroep Public Health. Wil je meer weten over een bericht? Neem dan contact op. Wil je delen van de nieuwsbrief verspreiden onder collega's, doe dat. Je collega's kunnen zich ook aanmelden voor rechtstreekse toezending. Je meldt je aan en af door een mail te sturen naar
De nieuwsbrief is gericht aan een aantal relaties van de Disciplinegroep: collega's binnen en buiten het Julius Centrum, pao- en keuzeblok studenten, gastdocenten, stage-verleners aan co assistenten Sociale Geneeskunde, onderzoeksrelaties, subsidiënten en overigen die geïnteresseerd zijn in Utrechts Volksgezondheids onderwijs en in onderzoek naar zorginnovaties, ketenzorg en transmurale zorg. De Nieuwsbrief verschijnt wekelijks op zondag of maandag. Eerdere edities tref je aan vanaf nr 65 op de internetsite
Heb je belangstelling voor nieuws over ketenzorg en zorginnovaties in het buitenland? Surf dan naar de website van het international Network of integrated Care:
Opsteller van deze nieuwsbrief is:
Guus Schrijvers
Hoogleraar Public health in het bijzonder Structuur en functioneren van de
Gezondheidszorg
Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen
en Eerstelijnsgeneeskunde
Universitair Medisch Centrum Utrecht
email:
tel 030 250 9359