PvdA Rotterdam
Hoogbezoek bij De Dinsdagavonden: Jan Pronk
Ma 26 Mrt 2007 - Fouad El Haji
Hoogbezoek bij De Dinsdagavonden: Jan Pronk
Oprecht, recht voor z'n raap en o zo boeiend. Beter kun je het
optreden van Jan Pronk tijdens de Dinsdagavonden sessie van 13 maart
jl. in Villa Zebra niet samenvatten. "Het was Jan Pronk ten voeten
uit", zeiden sommige aanwezigen na afloop.
Solidariteit
Jan Pronk was uitgenodigd om de aanwezigen bij te praten over
solidariteit, vrede en mensenrechten. Maar wat is dat eigenlijk?
Volgens Pronk gaat solidariteit over de relatie tussen verleden en
heden en over de relatie tussen jezelf en de rest van de wereld. Om
dit treffend te illustreren noemde hij het feit dat hij nog geen twee
uur daarvoor in Vlaardingen de Geuzen Penning had uitgereikt aan Human
Rights Watch.
Pronk hield zijn toehoorders voor dat hij van Joop den Uyl heeft
geleerd om steeds te blijven werken aan verdergaande democratisering
omdat je grote besluiten niet alleen aan deskundigen kunt overlaten.
Daarom is een revolutie van de gewone man noodzakelijk.
Darfur
"Maar hoe zat het nu met Darfur?" wilde datzelfde publiek
vanzelfsprekend weten.
De situatie in Darfur is verschrikkelijk, dat is geen nieuws met een
fascistisch regime waar het gaat om macht om de macht en het moorden
van haar eigen volk. Er groeit een hele nieuwe generatie op met
wantrouwen jegens het Westen en vervreemding van westerse waarden.
Maar de situatie maakt tegelijkertijd deel uit van een wereld waarin
alles met alles te maken heeft. De steeds groter wordende Chinese
belangen in Afrika, een CIA dat het Sudanese regime de hand boven het
hoofd houdt in de strijd tegen de fundamentalisten. Kijk maar naar
Pakistan, ook zo'n volstrekt ondemocratisch land, maar wel bondgenoot
tegen terreur. Dit stelsel van meten met twee maten brengt een
hypocrisie teweeg die funest is voor de waarden en het gezag waarmee
je de wereld wil verbeteren. Hetzelfde bewijs van meten met twee maten
zie je aan de manier waarop de mensenrechten in de bezette gebieden
worden geschonden.
Pessimisme
Over de rol van de Verenigde Staten als supermacht was Pronk helder:
de VN zijn opgericht om oorlogen te voorkomen. De VS is de sterkste
maar moet haar macht gebruiken om het systeem in stand te houden.
Sinds het aantreden van president Bush heeft de VS haar positie
gebruikt om het systeem juist opzij te schuiven. Deze zgn. first
strike capability (als eerste aanvallen) die de Amerikanen zich hebben
toegeëigend, markeert een historische trendbreuk.
Natuurlijk speelde 11 september een belangrijke rol hierbij, want die
lijkt alles te hebben gerechtvaardigd, ook politieke steun aan Bush om
Irak binnen te vallen. Een oorlog die volgens Pronk, net als de Eerste
Wereldoorlog, niemand wilde.
Vroeger liepen we volgens Pronk ook steeds achter de feiten aan, maar
dan in de juiste richting. Nu loopt de wereld achteruit. Kijk maar
naar het onderdrukken van mensenrechten.
De macht van de VS, die nu in stand wordt gehouden door de Chinezen,
zal voorlopig blijven. Dat vraagt, omwille van de stabiliteit, om een
kritische partner, zoals de EU. Maar dan moet de EU die rol wel willen
en durven oppakken.
Moed en vertrouwen
Een van de lessen van de Tweede wereldoorlog is om te werken aan
stabiliteit en vrede. Vandaag de dag is die les nog steeds actueel,
zij het in de landen rond de EU, want daardoor ontstaan dezelfde
waarden. Maar sowieso, door de globalisering en het
grensoverschrijdend verkeer, zal geen enkel land in staat zijn om in
haar eentje beleid uit te stippelen. Europa betekent ook afstaan van
macht, in ruil voor stabiliteit, vrede, welvaart en is bovendien een
betekenisvolle waardengemeenschap, hoewel we ook niet moeten
overdrijven.