Academisch Medisch Centrum Universiteit van Amsterdam

Amsterdam, 26 maart 2007

Embargo tot 15.00 uur.

Nederlands onderzoek werpt licht op negatieve effecten Amerikaanse cholesterolstudie

Twee internationale studies met beeldvormende technieken onder Nederlandse leiding geven meer inzicht in de resultaten van ILLUMINATE, een groot Amerikaans onderzoek dat in december voortijdig werd beëindigd vanwege onverwacht hoge sterfte onder proefpersonen. De uitkomsten van deze imaging-trials presenteert John Kastelein, hoogleraar Vasculaire Geneeskunde in het AMC, vandaag in New Orleans tijdens het congres van de American College of Cardiology. Tegelijkertijd verschijnt on line een artikel over de onderzoeksresultaten in het gezaghebbende wetenschappelijke tijdschrift The New England Journal of Medicine. 'De studies laten zien dat het middel Torcetrapib geen gunstig effect heeft op aderverkalking,' zegt Kastelein in het aprilnummer van AMC Magazine, dat morgen verschijnt.

Torcetrapib, een nieuw medicijn dat de concentratie goed HDL-cholesterol in het bloed verhoogt, moest zorgen voor een doorbraak in de behandeling van hart- en vaatziekten. Het definitieve bewijs voor de effectiviteit ervan zou geleverd worden door ILLUMINATE, een grote studie onder maar liefst 15.000 patiënten. De sterfte onder deelnemers die naast de statine Lipitor ook het nieuwe middel kregen toegediend lag echter 60 procent hoger dan in de groep met alleen de statine. De reden daarvoor is niet bekend. In december 2006 werd het onderzoek onmiddellijk stilgelegd. Ook in Nederland liepen op dat moment twee studies met Torcetrapib, beiden onder leiding van Kastelein en vaatspecialist Michiel Bots van het UMC Utrecht. Deze studies gebruikten IMT-metingen (een methode waarbij met echo de dikte van de vaatwand van de halsslagader wordt bepaald), voor onderzoek onder verschillende groepen patiënten. Onder Nederlandse deelnemers deed zich geen sterfte voor. Wel waren ook hier negatieve effecten te zien. 'Bij proefpersonen die alleen Lipitor kregen verbeterde het vaatstelsel; in de groep die daarnaast ook de nieuwe pil gebruikte, zagen we juist het omgekeerde. Patiënten hadden geen enkele baat bij het middel en bij sommigen was zelfs een toename van de aderverkalking te zien.'

Torcetrapib remt het eiwit CETP (Cholesterol Ester Transport Protein). Deze stof zorgt ervoor dat cholesterol uit HDL wordt "teruggegeven" aan LDL. Door CETP te remmen kan het omgekeerde worden bereikt. De hoeveelheid HDL neemt toe, het LDL daalt juist. Een hoge HDL-concentratie resulteert in een gezonder vaatstelsel en een kleinere kans op een hart- of herseninfarct. Een te hoog LDL-niveau wordt doorgaans met succes behandeld met statines. Vaak echter is dat niet genoeg om het risico op een infarct voldoende omlaag te krijgen. Daarom wordt gezocht naar manieren om tegelijkertijd ook de hoeveelheid HDL in het bloed te vermeerderen.


Noot voor de redactie (

Academisch Medisch Centrum Universiteit van Amsterdam