Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek

Persbericht, 3 april 2007
EMBARGO TOT DONDERDAG 5 APRIL, 18.00 UUR

Nieuw RNA-molecuul voorkomt zelfmoord geslachtscel

Utrechtse onderzoekers hebben ontdekt dat een nieuwe klasse RNA moleculen essentieel is voor het overleven van geslachtscellen. Deze zogeheten piRNAs blijken veranderingen in het DNA te voorkomen. Geslachtscellen zonder piRNA plegen zelfmoord. Het wetenschappelijke tijdschrift Cell publiceert de bevindingen van René Ketting en zijn collega's op 6 april.

De onderzoekers van het Hubrecht Laboratorium keken in zebravissen naar een pas ontdekte groep kleine RNA-moleculen die voorkomen in geslachtscellen: piRNAs. Dit RNA dankt haar naam aan het feit dat het bindt aan Piwi-eiwitten. Piwi-eiwitten bleken noodzakelijk te zijn voor de ontwikkeling van de geslachtscellen. Geslachtscellen zonder Piwi-eiwitten krijgen de opdracht om zelfmoord te plegen.

Kanker
Door het in kaart brengen van ruim 100.000 piRNAs toonden de onderzoekers aan dat deze moleculen zorgen voor stabiliteit van genen in geslachtscellen. Hierdoor ontstaan minder mutaties die bijvoorbeeld kanker kunnen veroorzaken. Uit ander onderzoek bleek onder andere dat mensen met teelbalkanker weinig Piwi-eiwitten hadden. Momenteel doet men hier meer onderzoek naar.

Enkelstrengs
De ontdekkingen van Ketting en zijn collega´s gaan in tegen de heersende ideeën over RNA-interferentie. Alle eerder ontdekte kleine RNA-moleculen komen voort uit dubbelstrengs RNA en worden geknipt door het enzym Dicer. PiRNA komt echter voort uit enkelstrengs RNA. Wat dit betekent voor toepassingen is nu onderwerp van studie.

RNAi
Piwi-eiwitten waren tot nu toe het onbekende broertje van een familie eiwitten die centraal staat bij RNA-interferentie. Dit is het stilleggen van genen met behulp van kleine stukjes RNA. De Amerikanen Mello en Fire ontdekten RNA interferentie in 1998 en kregen er in 2006 de Nobelprijs voor de geneeskunde voor. RNAi lijkt zeer bruikbaar als therapie, omdat het allerlei processen in de cel kan beïnvloeden. Maar wat RNAi nu eigenlijk in een normale cel doet was niet echt bekend. Het Utrechtse onderzoek schept hier inzicht in.


---

Noot voor de pers,