Stand van zaken uitvoering beleidsbesluit schelpdiervisserij 2005-2020
Directie Visserij
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
23 maart 2007 29675-25 Viss. 2007/1731 18 april 2007
onderwerp bijlagen
Kamervragen schelpdiervisserij
Geachte Voorzitter,
Naar aanleiding van de door uw commissie gestelde vragen over de stand van zaken van
de uitvoering van het beleidsbesluit schelpdiervisserij 2005-2020, kan ik u het volgende
melden.
1 Wat is het budget dat voor de schelpdiervisserijsector beschikbaar wordt gesteld
en waar gaat u dat geld vandaan halen?
Vanuit de begroting van LNV wordt jaarlijks ruim 300.000 besteed aan de monitoring van
schelpdierbestanden in de kustwateren. Voor onderzoek naar de effecten van de mossel-
visserij op de sublitorale natuurwaarden wordt de komende jaren (2007-2009) 700.000
ter beschikking gesteld. Ook is een bedrag van 150.000 opgenomen voor het stimuleren
van innovatieve ontwikkelingen in de schelpdiersector.
Vanuit de EU-begroting worden, via het Europese Visserijfonds, in de jaren 2007-2011
financiële middelen ter beschikking gesteld voor het stimuleren van innovatieve
ontwikkelingen in de aquacultuursector (waaronder de schelpdiercultuur). In de
programmering van de uitvoering wordt flexibiliteit betracht. Jaarlijks zal in zogenaamde
openstellingsbesluiten de exacte focus binnen de visserijsector worden bepaald. Op basis
van urgentie, kansen en politieke prioriteit zullen de typen projecten nader worden
bepaald. In de komende jaren kan de schelpdiersector ook projecten indienen, die gericht
zijn op een meer duurzame schelpdiervisserij en waarbij mogelijk financiering uit het
Waddenfonds een optie is.
2 Wat bent u, in navolging van uw brief, voornemens te doen aan stroperij
binnen de schelpdiervisserij? Kunt u in samenspraak met de minister van Justitie
besluiten tot het instellen van een minimum gevangenisstraf voor stropers?
Er hebben mij tot nu toe geen signalen bereikt dat er sprake is van stroperij binnen de
schelpdiervisserij. Mocht er in de toekomst aan de hand van meldingen van de AID of
derden toch sprake blijken te zijn van stroperij, dan zal ik nader bezien welke maatregelen
het meest geëigend zijn om hier tegen op te treden.
3 Zijn de streefdoelen, enerzijds de sector economisch rendabel en ecologisch
verantwoord te laten opereren en anderzijds het bereiken van brede
maatschappelijke acceptatie, tegelijkertijd haalbaar?
In mijn ogen zijn deze streefdoelen haalbaar. Indien de sector erin slaagt om daad-
werkelijk economisch rendabel en tevens ecologisch verantwoord te opereren, dan zal er
eerder sprake zijn van een brede maatschappelijke acceptatie.
4 Kunt u nader toelichten waarom in het kader van optimalisatie van de huidige
bedrijfsvoering nu tijdens de najaarvisserij (2006) de mogelijkheid is geboden te
vissen op halfwasmosselen van instabiele bestanden, terwijl uw beleidsbesluit
expliciet aangeeft (op pagina 23) dat de najaarsvisserij alleen toeziet op het
oogsten van mosselzaad van instabiele bestanden? Betekent dit een wijziging in
het beleid?
Het Beleidsbesluit stelt, kortweg, dat de najaarsmosselvisserij zich uitsluitend kan richten
op bevissing van mosselzaad op instabiele bestanden. Een letterlijke toepassing van dit
beleid zou tot weigering van de vergunning hebben moeten leiden.
Deze weigering had voor de visserijsector echter gevolgen die wegens bijzondere
omstandigheden onevenredig waren in verhouding tot de met de beleidsregel te dienen
doelen. Vandaar dat op grond van artikel 4:84 van de Algemene wet bestuursrecht
(eenmalig) is afgeweken van dit beleid. Of het beleid gewijzigd of verruimd moet worden,
is op dit moment nog onderwerp van onderzoek.
5 Hoe beargumenteert u dat bij de najaarsvisserij (2006) daadwerkelijk instabiele
bestanden zijn geoogst, terwijl deze halfwasmosselen al meer dan één jaar oud
waren, en daarmee één winter en in de daaropvolgende herfst ook al een
aantal zware herfststormen overleefd hadden? Wanneer voldoet een bestand
aan de definitie stabiel, is die definitie voorzien van een wetenschappelijke
onderbouwing?
De (in)stabiliteit van de mosselbestanden vormt de beslissende factor bij een beslissing
over het wel of niet laten plaatsvinden van de najaarsvisserij. Achtergrond van het beleid
vormt de overweging dat mosselbestanden, die vanwege natuurlijke factoren met grote
zekerheid dreigen te verdwijnen, bevist kunnen worden. Met bevissen en plaatsing op
percelen worden deze bestanden veiliggesteld en kunnen zij verder opgroeien tot een
grotere hoeveelheid aan biomassa. De beviste halfwasbestanden zijn destijds aangemerkt
als "instabiel", hetgeen inhoudt dat deze bestanden met zeer grote waarschijnlijkheid de
najaarsstormen niet zouden overleven c.q. onderhevig zouden zijn aan zeesterrenvraat.
Vanuit de op basis van de Nb-wet 1998 te beschermen waarden was het dan ook naar mijn
mening alleszins redelijk om het beleid inzake de najaarsmosselvisserij, indien in het
najaar geen/nauwelijks mosselzaad in de westelijke Waddenzee aanwezig is, niet alleen
op instabiel gelegen mosselzaad, maar tevens op instabiel gelegen halfwasmosselen van
toepassing te verklaren.
Op basis van historische gegevens en ervaringskennis uit de jaarlijkse mosselbestand-
inventarisaties heeft een extern onderzoeksbureau een zogenaamde "stabiliteitskaart"
opgesteld met een inschatting van de relatieve stabiliteit van mosselbanken. Er bestaan
vijf stabiliteitsklassen, oplopend van zeer instabiel (stabiliteitsklasse 1) tot zeer stabiel
(stabiliteitsklasse 5). In het kader van de najaarsmosselvisserij is alleen vergunning
verleend voor het vissen op mosselbestanden met stabiliteitsklasse 1 en 2. Bij het bepalen
van de betreffende stabiliteitsklasse is uitgegaan van de op dat moment best beschikbare
kennis.
In de Texelstroom is in de vijf jaren dat daar een mosselbank is ontstaan, deze mosselbank
in vier jaar daarvan gedurende de winter telkens weer verdwenen door overmatige
zeesterrenvraat. Gelet hierop is de mosselbank in Texelstroom gekwalificeerd als
stabiliteitsklasse 2. Vlak vóór de najaarsmosselvisserij heb ik op 19 oktober 2006 nog een
bemonstering laten uitvoeren in het gebied Texelstroom op basis waarvan de instabiliteit
(nogmaals) is bevestigd.
Door de Voorzitter van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State is in het
kader van een voorlopige voorzieningsprocedure in november 2006 geoordeeld, dat er
geen spoedeisend belang aanwezig was om de betreffende visserij geen doorgang te
laten vinden.
6 Kunt u aangeven of er schade is opgetreden in de populatie van halfwas-
mosselen nadat hierop gevist werd in instabiele bestanden? Hoe kan het beleid
in het vervolg inspelen op de ecologische feiten, bijvoorbeeld als er weinig
mosselzaad is?
Tijdens de najaarsmosselvisserij is uitsluitend gevist op mosselbestanden, die met grote
mate van zekerheid de komende winter niet zouden hebben overleefd vanwege stormen
of predatie door zeesterren. Met de bevissing zijn deze bestanden dan ook veiliggesteld.
Gelet hierop is er geen schade opgetreden.
De effecten van de schelpdiervisserij worden onderzocht in het Project Onderzoek
Duurzame Schelpdiercultuur (hierna: PRODUS). De eerste resultaten van dit meerjarige
onderzoek komen eind dit jaar beschikbaar.
Er worden diverse stappen gezet om het hoofd te kunnen bieden aan de groeiende
mosselzaadbehoefte. Ik verwijs in dit verband naar de mogelijkheden voor import van
mosselzaad en halfwasmosselen uit Ierland en het Verenigd Koninkrijk naar de
Oosterschelde, de experimenten met betrekking tot de mosselzaadinvanginstallaties
(MZI's) en de optimalisatie van mosselpercelen.
7 Kunt u aangeven waarom de mosselvisserij in Habitattype H1110 is toegestaan
totdat de resultaten van onderzoek bekend zijn, terwijl op basis van de huidige
kennis bekend is dat de mosselvisserij mogelijk schade zal toebrengen aan deze
mosselbanken? Vereist de Habitatrichtlijn niet juist dat activiteiten niet zijn
toegestaan zolang effecten niet uit te sluiten zijn?
Het staat (vooralsnog) niet vast dat de mosselvisserij mogelijk schade toebrengt aan
mosselbanken. Daarom wordt binnen PRODUS hiernaar meerjarig onderzoek verricht.
4
In dit onderzoek worden de effecten van de mosselvisserij op sublitorale mosselbanken
(onderdeel van Habitattype 1110) onderzocht. Er wordt alleen toestemming verleend voor
mosselvisserij, indien er geen sprake is van significante gevolgen voor de instandhou-
dingsdoelstellingen. De informatie die het PRODUS-onderzoek in de tussenliggende
periode oplevert wordt hierbij betrokken, het zogenaamde adaptief management. Een
verbeteropgave zoals geformuleerd in het Natura 2000-doelendocument zal echter pas
gaan gelden ná afronding van PRODUS en voor zover de resultaten van dit onderzoek
deze verbeteropgave rechtvaardigen.
8 Wat zullen naar uw idee de gevolgen van Natura 2000 zijn op de schelpdier-
visserij? Hoe staat het met de beheersplannen die van invloed zullen zijn op de
schelpdiervisserij?
De beheerplannen dienen uiterlijk drie jaar na de aanwijzing van een gebied als Natura
2000-gebied gereed te zijn. Op dit moment worden de eerste voorbereidingen getroffen
voor het opstellen van de beheerplannen voor de Waddenzee en de Deltawateren. Het
ontwerpbeheerplan voor de Voordelta bevindt zich inmiddels in de inspraakronde. In deze
beheerplannen zal worden aangegeven hoe aan het bestaande gebruik met het oog op de
Natura 2000-instandhoudingsdoelen invulling gegeven kan worden. Aangezien de instand-
houdingsdoelen per gebied verschillen, zal ook per gebied bekeken worden hoe de
schelpdiervisserij ingepast kan worden en zal worden bekeken of mitigerende maat-
regelen aan de orde zijn. In een aantal gevallen moet nog onderzoek worden gedaan naar
de effecten van het bestaande gebruik, waaronder visserij, op de instandhoudingsdoelen
aan de hand waarvan dan bepaald kan worden hoe de visserij ingepast kan worden.
9 Is de minister bekend met het onderzoek dat op dit moment plaatsvindt naar de
effecten van mosselzaadvisserij op de bodem in het kader van PRODUS?
Ja. Ik ben zelf medeopdrachtgever van het onderzoek.
10 Aangezien nog niet wetenschappelijk is bewezen dat visserij op bodemzaad
bodemberoering met zich meebrengt, mogen we de term bodemberoering zoals
deze in de brief wordt gebruikt dan ook neutraal opvatten zonder dat hier
negatieve effecten op het milieu mee worden bedoeld?
Ja.
11 Kunt u een raming geven van de jaarlijkse omvang van administratieve lasten
die de passende beoordelingen en vergunningen voor de mosselvisserij met zich
meebrengen?
12 Kunt u een raming geven van de kosten die de passende beoordelingen en
vergunningen voor de mosselvisserij met zich meebrengen?
Wie betalen deze kosten?
Onder administratieve lasten worden verstaan de kosten om te voldoen aan informatie-
verplichtingen die voortvloeien uit wet- en regelgeving van de overheid.
Het gaat om het verzamelen, bewerken, registreren, bewaren en ter beschikking stellen
van informatie aan de overheid. In zoverre is in vraag 11 en 12 sprake van dezelfde kosten.
Voor de voorjaars- en najaarsmosselvisserij moet de mosselsector een Nb-wetvergunning
aanvragen en deze laten vergezellen door een passende beoordeling. De kosten die het
opstellen van deze passende beoordeling en de vergunningaanvraag zelf met zich
meebrengen zijn afhankelijk van verschillende factoren. Per passende beoordeling is
derhalve geen standaard richtbedrag te geven. Meer in het algemeen kan het volgende
gesteld worden. Bij het opstellen van de eerste passende beoordeling ten behoeve van
deze visserij was sprake van een basisinvestering; er is basismateriaal bij elkaar gezocht,
geïnterpreteerd en geanalyseerd. In opeenvolgende jaren is deze `basispassende
beoordeling' verder verfijnd en aangevuld aan de hand van onder andere nieuwe vragen
opgekomen door nieuwe (wetenschappelijke) inzichten.
Conform de systematiek van de Nb-wet is de aanvrager van de vergunning (in dit geval de
sector) verantwoordelijk voor de kosten die gemaakt worden voor alle lasten die samen-
hangen met de aanvraag van de vergunning. Uit navraag bij de sector is gebleken dat in
de jaarrekening van de Coöperatieve Producenten Organisatie voor de Nederlandse
Mosselcultuur (PO Mosselen) voor het boekjaar 2005-2006 (van 1 mei 2005 t/m 30 april
2006) 208.275 is opgenomen voor de passende beoordelingen. Dit boekjaar (1 mei 2006
t/m 30 april 2007) is tot en met 1 februari 2007 75.000 geboekt.
13 Welke mogelijkheden ziet u om op korte termijn tot vereenvoudiging van het
proces van vergunningverlening te komen voor mosselzaadvisserij, waardoor de
administratieve lasten en kosten voor de visserijsector aanzienlijk terug-
gedrongen kunnen worden?
Het proces van vergunningverlening op basis van de Natuurbeschermingswet 1998 is al,
voor zover de formele vereisten van besluitvorming dit toelaten, zo efficiënt mogelijk
ingericht. Dat neemt niet weg dat in geval van de voor- en najaarsmosselvisserijen elke
keer inhoudelijk getoetst en gemotiveerd zal moeten worden of de voorgenomen visserij
de beschermde natuurwaarden niet aantast. Omdat in het specifieke geval van deze
visserijen de natuurlijke omstandigheden dynamisch zijn (de aanwezige mosselbestanden
en de lokalisering ervan variëren immers), zal altijd per voorgenomen visserij een
vergunningprocedure op basis van de Nb-wet 1998 doorlopen moeten worden. Enkel zo
kan de duurzame instandhouding van beschermde natuurwaarden gegarandeerd worden.
Mijn departement heeft met de visserijsector gezocht naar een versnelling en vereenvou-
diging van de vergunningverlening, voor zover mogelijk binnen het wettelijk kader.
In de passende beoordeling bij de aanvraag van de vergunning voor de komende
voorjaarsmosselvisserij in de westelijke Waddenzee heeft de visserijsector een rekenmodel
gepresenteerd dat een algemene borging van voedselreservering behelst. Het is mijn
verwachting dat deze meer algemeen geldende borging ook voor opvolgende voorjaars-
visserijen kan gelden en dat het aangeleverde rekenmodel de besluitvorming op basis van
de Nb-wet 1998 met betrekking tot de voorjaarsvisserijen kan vergemakkelijken.
14 Wanneer komt er meer duidelijkheid over de bezwaarprocedures?
De bezwaarprocedure met betrekking tot de vergunningverlening voor de voorjaars-
mosselvisserij 2006 is afgerond. De uitspraak van de Raad van State wordt dit jaar
verwacht. De bezwaarprocedures met betrekking tot de vergunningverlening voor de
najaarsmosselzaadvisserij 2006 en de import van mosselen uit Ierland worden naar
verwachting binnen twee maanden afgerond.
15 Er dienen jaarlijks nieuwe vergunningen te worden aangevraagd. Voorziet u
ook in jaarlijks terugkerende bezwaarprocedures? Bent u van mening dat dit
lastendruk en onzekerheid met zich meebrengt voor de visserijsector?
Tegen een beslissing om een vergunning te verlenen, kunnen belanghebbenden bezwaar
aantekenen. De afgelopen jaren is telkens een bezwaarprocedure gestart door belang-
hebbenden tegen de vergunning voor de voorjaars- en najaarsmosselvisserij. Het is
nagenoeg zeker dat ook dit jaar weer bezwaarschriften worden ingediend. Ik merk
overigens op dat aan de te verlenen vergunningen telkenmale een passende beoordeling
ten grondslag dient te liggen. Aan de hand van een passende beoordeling worden de
effecten van de activiteit op de instandhoudingsdoelen van het betreffende gebied
uiteengezet. Ik constateer dat de kwaliteit van deze passende beoordelingen jaarlijks
vooruitgaat. Ik geloof dat deze kwaliteitsverbetering ook positieve gevolgen zal hebben
voor de behandeling in het kader van de eventuele bezwaarprocedures. Mogelijk kunnen
de uitkomsten van het zogenaamde `informateurtraject' (zie beantwoording van vraag 33)
op dit gegeven een positief effect sorteren.
16 Bent u op de hoogte van het feit dat uit onderzoek van NICO/CEME (Ned
Instituut voor Ecologie/Centrum voor Estuariene en Mariene Ecologie) is
gebleken dat er vorig jaar geen negatieve effecten door kokkelvisserij zijn
opgetreden op het ecosysteem in de Oosterschelde? Welke invloed zal dit
onderzoek hebben op het beleid? Hoe gaat u de uitkomsten vertalen in het
beleid?
Ja. Het onderzoek heeft nu nog geen invloed op het te voeren beleid. Zoals ik in mijn brief
heb aangegeven, vindt in 2008 een algehele evaluatie plaats van het beleidsbesluit.
Nieuwe inzichten, onder meer op het gebied van de effecten van de visserij, worden hierin
betrokken.
17 Waarom wordt alleen gesproken over een betere onderbouwing van de
doelstelling, omvang en locatie van de gesloten gebieden in de Oosterschelde
en Westerschelde en wordt hier niet meer gesproken over de Waddenzee?
Het onderzoek naar het effect van gesloten gebieden op de natuurwaarden in de
Waddenzee maakte onderdeel uit van de tweede fase van het evaluatieonderzoek
Structuurnota Zee- en kustvisserij (EVA II). Hierover is voldoende informatie bekend.
Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
18 april 2007 Viss. 2007/1731 7
18 Kunt u concreet aangeven wat u precies gaat onderzoeken in een eventueel
onderzoek naar de effecten van gebiedssluiting? Wanneer zal dit onderzoek
plaatsvinden en wanneer kan de Tweede Kamer kennisnemen van de resultaten
van dit onderzoek?
Ik kan nu nog niet aangeven wat precies onderzocht gaat worden. Het programma van
eisen voor de uitvoering van dit onderzoek met betrekking tot de gesloten gebieden in de
Ooster- en Westerschelde wordt de komende maanden opgesteld. Mijn inzet is erop
gericht om dit onderzoek in 2008 te laten plaatsvinden. Zodra de onderzoeksresultaten
bekend zijn, zal ik u hierover informeren.
19 Hoe wordt de voedselbehoefte van vogels gemeten en door wie? Is dat van
tevoren vast te stellen of achteraf? Worden de vergunningen niet achteraf
gegeven? Graag een toelichting op de systematiek hiervan.
Bij visserij in de Oosterschelde zal rekening gehouden worden met de voedselreservering
voor de scholekster, zoals vastgelegd in het Beleidsbesluit Schelpdiervisserij. In 2004 is dit
beleid van voedselreservering in de Oosterschelde omgevormd naar de meest recente
inzichten uit het EVA II-onderzoek. Dit betekent dat voortaan op basis van de ecologische
behoefte wordt gereserveerd. Dit houdt in dat per scholekster 150 kilo kokkelvlees wordt
gereserveerd. Wat betreft de aantallen scholeksters wordt conform het advies van de
Beleidsadviesgroep EVA II gerekend met het voortschrijdende driejaargemiddelde van de
populatieaantallen waarbij, teneinde de populaties ontwikkelingskansen te bieden, een
opslag van 10% geldt.
Over de drie jaar voorafgaand aan het kokkelseizoen 2006 zijn 31.500 scholeksters
gemiddeld per maand in het winterhalfjaar geteld. De voedselreservering voor het kokkel-
seizoen 2006 in de Oosterschelde is dan 31.500 x 150 kilo x 1,1 = 5.198 ton kokkelvlees.
Kokkelvisserij is vervolgens mogelijk, indien uit bestandsonderzoek blijkt dat er méér dan
5.198 ton kokkelvlees ligt. Het meerdere kan dan worden bevist.
Uit de bestandinventarisatie in de zomer van 2006 is gebleken dat er in september 2006
naar verwachting 7.430 ton kokkelvlees in bevisbare dichtheden (> 50/m2) zou liggen. Dit
heeft er uiteindelijk toe geleid dat vergunning is verleend voor de kokkelvisserij in de
Oosterschelde op grond waarvan maximaal 2.232 ton kokkelvlees (7.430 -/- 5.198) kon
worden opgevist.
20 Wat zijn de criteria voor de herverdeling van de vergunningen tussen de visserij
op spisula dan wel ensis? Als er een herverdeling wordt overwogen, waar is
deze op gebaseerd?
21 Hoe kan het dat de vergunningen voor de spisula- en ensisvisserij in de
Noordzeekustzone verruild kunnen worden, als het verlenen van extra
ensisvergunningen in strijd is met het Beleidsbesluit Schelpdiervisserij 2005-
2020?
De huidige vergunninghouders van zowel de Ensis- als de Spisulavisserij hebben in 2004
allemaal voldaan aan de zogenaamde inkomenstoets.
Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
18 april 2007 Viss. 2007/1731 8
Als gevolg hiervan is aan hen voor het resterende jaar 2004 een vergunning verleend voor
de visserij op alle schelpdieren, met uitzondering van kokkels en mosselen. In 2004 was
het voor hen op basis van deze vergunning derhalve toegestaan de visserij uit te oefenen
op zowel Ensis als Spisula. Vanaf 2005 is deze vergunning echter gesplitst en is uiteindelijk
een vergunning verleend voor die schelpdiersoort, waarop in de afgelopen jaren daad-
werkelijk was gevist.
Mede op basis van vragen tijdens het Algemeen Overleg met uw Kamer in 2004, 2005 en
2006, heeft mijn ambtsvoorganger de bereidheid uitgesproken om een herverdeling van
visrechten op het gebied van de schelpdiervisserij op Ensis en Spisula in de Noordzee te
overwegen. Deze Kamervragen zijn destijds mede ingegeven doordat er enerzijds een
groot Ensisbestand is met een zeer beperkt aantal Ensisvergunningen, terwijl er anderzijds
een klein Spisulabestand is met een groot aantal Spisulavergunningen.
Door de herverdeling worden overigens geen vergunningen verleend aan zogenoemde
"nieuwkomers". Immers, er is sprake van een herverdeling van vergunningen binnen de
groep, die heeft voldaan aan de voornoemde inkomenstoets in 2004.
Met de brief van mijn ambtsvoorganger op de schriftelijke vragen van de heer
H.E. Waalkens en mevrouw L. Jacobi (Kamervragen met antwoord 2006-2007, nr. 789,
Tweede Kamer) bent u ten slotte nader geïnformeerd over de uitgifte van nieuwe
schelpdiervergunningen.
22 Op welke wijze zorgt u ervoor dat bij de evaluatie van de experimenten met
betrekking tot mosselzaadinvanginstallaties (MZI's) ook wordt toegezien of en
in welke mate deze innovatie daadwerkelijk leidt tot de genoemde voordelen
voor het natuurlijk systeem - met andere woorden de ontlasting van de wilde
mosselbanken van de visserijdruk - naast de vraag naar commerciële
opschaling?
23 Hoe kunt u ervoor zorgen dat de effecten van meerdere MZI's op het milieu en
de ruimtelijke ordening goed kunnen worden beoordeeld en beheerd? In het
beleidsbesluit staat dat er een toetsingskader wordt ontwikkeld ten behoeve
van ruimtelijke en landelijke inpassing. Welke criteria zullen hierbij worden
gehanteerd? In welk stadium bevindt dit toetsingskader zich en wanneer is het
gereed?
24 Is het juist dat er veel belemmeringen bestaan bij mosselverplaatsing als ook bij
innovatie op het gebied van de MZI's, die tegen de natuurbeschermingswet
oplopen?
Bent u bereid uw best te doen voor de Nederlandse visserij met betrekking tot
deze belemmeringen in plaats van zich te schikken naar Europese wet- en
regelgeving? Zo ja, hoe en wanneer gaat u dit doen?
Dit jaar (2007) laat ik de pilotexperimenten mosselzaadinvanginstallatie (MZI) evalueren.
In deze evaluatie worden zowel de economische als ecologische en maatschappelijke
aspecten meegenomen, inbegrepen de landschappelijke inpassing van MZI's. Deze
evaluatie zal eind 2007 gereed zijn.
Wanneer uit deze evaluatie blijkt dat MZI's economisch rendabel zijn en geen aantasting
van de relevante beschermde natuurwaarden in de betrokken Natura 2000-gebieden
bewerkstelligen, zal ik voor 2008 een beleidsbesluit nemen waarin opschaling van de
MZI's onder specifieke, nog nader te bepalen voorwaarden, mogelijk wordt.
Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
18 april 2007 Viss. 2007/1731 9
Als in 2008 blijkt dat deze vorm van mosselzaadwinning succesvol, is dan zal de mossel-
sector een streefwaarde voor de productie van mosselzaad voor het jaar 2020 worden
opgelegd. Het uiteindelijke doel is in dit geval de mosselsector minder afhankelijk te
maken van de natuurlijke dynamiek en om de vrije mosselzaadvisserij in het wadden-
systeem terug te dringen. De resultaten van de evaluatie zullen tevens gebruikt worden
voor het opstellen van een beoordelingskader voor landschappelijke inpassing van MZI's.
Voorzien is dit toetsingskader begin 2008 gereed te hebben.
Bij de innovatie op het gebied van MZI-experimenten zijn mij nauwelijks belemmeringen
bekend met betrekking tot de Natuurbeschermingswet 1998. Inmiddels zijn de onder-
nemers goed bekend met de Nb-wet 1998 vergunningsaanvraagprocedure, en wordt het
overgrote deel van de vergunningaanvragen in relatie tot de MZI-experimenten
gehonoreerd. Voor het uitzaaien van mosselzaad op kweekpercelen in de Oosterschelde
en MZI's in de Oosterschelde, Voordelta en Waddenzee heb ik al Nb-wetvergunningen
verleend.
Voorts is mijn inzet gericht op het wegnemen van belemmeringen voor de Nederlandse
visserij. In dit verband merk ik op dat, in het kader van de vermindering van de
administratieve lastendruk voor de burgers, in het afgelopen jaar een omvangrijk
herbeoordelingtraject van LNV-vergunningen (waaronder het hele visserijvergunningen-
systeem) heeft plaatsgevonden (zie brief aan de Tweede Kamer d.d. 28 april 2006). De
hierin genoemde voorstellen worden in de komende jaren geïmplementeerd.
25 Is het huidige systeem van voedselreservering op basis waarvan de kokkel-
visserij in de Oosterschelde plaatsvindt adequaat en kunt u nu ook een
vergelijking maken met onderzoeksresultaten uit de nu voor deze activiteit
gesloten Waddenzee?
Voor de huidige systematiek van voedselreservering in de Oosterschelde verwijs ik u naar
mijn antwoord op vraag 19. Binnen de Waddenzee is reservering van kokkels voor vogels
anders geregeld. Er mag maximaal 5% van de biomassa door de handkokkelsector worden
opgevist. Specifiek vergelijkend onderzoek wordt niet uitgevoerd, omdat de reservering
van 95% van de biomassa kokkels als ruim voldoende wordt aangemerkt. Een indicatie
voor de biomassa binnen de voor bodemberoerende visserij gesloten gebieden en de
toegankelijke gebieden laat zien dat er in 2006 in de gesloten gebieden ruim 71 miljoen kg
versgewicht aanwezig was en in de open gebieden ruim 146 miljoen kilogram vers-
gewicht.
26 Heeft u kennisgenomen van het rapport van de PO Kokkelvisserij: 'Effecten
van kokkelvisserij op de natuurwaarden van slikken (Dortsman) in de
Oosterschelde'? Hoe beoordeelt u dit onderzoek? Is dit rapport bruikbaar in
het door u beoogde nadere onderzoek naar de 'gesloten gebieden'?
Ja. Dit rapport is hetzelfde als genoemd bij het antwoord op vraag 16.
Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
18 april 2007 Viss. 2007/1731 10
27 Bent u bereid het verzaaien van kokkels uit de Westerschelde in de
Oosterschelde mogelijk te maken, zodat het verwaaien van kokkels in de
Westerschelde wordt voorkomen?
Een proef met betrekking tot het verzaaien van kokkels van de Westerschelde naar de
Oosterschelde is een beleidsvoornemen dat in het beleidsbesluit is aangekondigd. Deze
proef zou eigenlijk in 2006 zijn gestart. Door het gebrek aan kokkelbroed in de
Westerschelde kan de proef (nog) niet worden uitgevoerd.
28 Wordt er onderzoek verricht naar de stand van de kokkels in de Waddenzee?
Zijn er cijfers bekend of de sluiting van de Waddenzee inderdaad heeft geleid
tot een toename van de hoeveelheid kokkels?
Het onderzoeksinstituut IMARES inventariseert jaarlijks de omvang van het bestand aan
kokkels (zie ook vraag 25). In de afgelopen jaren is er sprake van een toename van het
bestand. Er is geen informatie beschikbaar of de sluiting van de Waddenzee voor de
mechanische kokkelvisserij inderdaad heeft geleid tot een toename van de hoeveelheid
kokkels.
29 Wordt het maatschappelijk draagvlak alleen bepaald door het aantal door
natuurbeschermingsorganisaties gevoerde juridische procedures? Kunt u een
bredere definitie geven van maatschappelijk draagvlak? Kunt u daarbij ook
aangeven hoe u dit maatschappelijk draagvlak in de toekomst wil meten?
30 Wat is uw mening over een duidelijkere koers richting kweek en hierop gerichte
innovaties ten koste van (wilde) vangst? Denkt u dat dit bij zou kunnen dragen
aan een vergroting van het maatschappelijk draagvlak?
31 Welke initiatieven wil u nemen om tot een groter maatschappelijk draagvlak te
komen voor het nieuwe beleid?
32 Kunt u aangeven welke initiatieven u neemt om een bijdrage te leveren aan het
verbeteren van de dialoog tussen visserijorganisaties en natuurbeschermings-
organisaties?
Worden natuurbeschermingsorganisaties voldoende op de hoogte gesteld van
de ontwikkelingen rond het Project Onderzoek Duurzame Schelpdiervisserij?
33 Zijn de doelen van de sector en de bezwaarmakende organisaties niet te zeer
tegenstrijdig aan elkaar om tot elkaar te (kunnen) komen, gezien de
constatering dat het maatschappelijk draagvlak nog te beperkt is? Is het
mogelijk dat de enige uitkomst voor bezwaarmakende organisaties zal zijn dat
de gehele activiteit dient te worden gestaakt?
Onder maatschappelijk draagvlak versta ik zeker niet alleen het draagvlak vanuit de
natuurorganisaties. Ook de provincies, de gemeenten, de verschillende sectoren binnen
de visserij, de recreatiesector en andere belanghebbenden worden betrokken bij de
uitvoering van het beleid en ook uitgenodigd om hun zienswijzen te geven op het beleid
en vergunningaanvragen. In zoverre versta ik onder maatschappelijk draagvlak dat een
aanzienlijk deel van de samenleving het beleid ondersteunt. Het maatschappelijk draag-
vlak is niet exact te meten.
Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
18 april 2007 Viss. 2007/1731 11
Door in de voorbereiding van beleid alle belanghebbenden te consulteren en te betrekken
en door rekening te houden met hun zorgen en wensen kun je het draagvlak vergroten,
wat zich vertaalt in minder weerstand bij de uitvoering en implementatie van het beleid.
In het Beleidsbesluit Schelpdiervisserij vormt innovatie een belangrijk onderdeel van de
stap die de sector moet zetten naar verduurzaming. Indien alternatieve - meer duurzame -
productiemethoden voor de kweek van schelpdieren (zoals het binnendijks kweken van
mosselen, het kweken van mosselen op open zee en het opschalen van mosselzaadinvang-
installaties succesvol worden geïmplementeerd, zal dit in mijn ogen ook een belangrijke
bijdrage leveren aan vergroting van het maatschappelijk draagvlak voor de schelpdier-
visserij.
Ook ik wil initiatieven nemen om de dialoog tussen visserijorganisaties en natuurbescher-
mingsorganisaties te verbeteren om tot een groter maatschappelijk draagvlak te komen
voor het schelpdiervisserijbeleid.
In zowel 2005 als in 2006 zijn twee stakeholdersbijeenkomsten over PRODUS georgani-
seerd om betrokken maatschappelijke organisaties te informeren over de inhoud en
voortgang van de onderzoeken. Medio dit jaar wordt een nieuwe stakeholders-
bijeenkomst apart voor de natuurbeschermingsorganisaties georganiseerd.
In samenspraak met de natuurorganisaties en mosselsector wordt op dit moment bekeken
hoe onder leiding van een externe en onafhankelijke "informateur" tot gezamenlijke
afspraken gekomen kan worden over een verduurzaming van de activiteiten van de
mosselsector op de langere termijn. Ook het ministerie zelf zal in dit proces deelnemen.
Dit proces bevindt zich thans in een startfase, maar ik vertrouw erop dat de sector en de
natuurbeschermingsorganisaties een aantal gemeenschappelijke noemers zullen vinden
op basis waarvan men tot afspraken voor de toekomst kan komen. De natuurbescher-
mingsorganisaties doen mee in dit proces. Dus ik ga ervan uit dat het staken van mossel-
visserij voor hen niet de enige uitkomst zal moeten zijn van dit traject.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
---- --
Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit