Gemeente Zandvoort


'Zandvoort tekent Manifest Open Overheid niet'

(27 april 2007)

Zandvoort tekent Manifest Open Overheid niet- Dat blijkt uit de beantwoording van de vragen die GroenLinks hierover stelde. Puur pragmatische redenen geven de doorslag, zo blijkt uit het antwoord van het college. Dat betekent niet dat opensourcesoftware op voorhand is gediskwalificeerd. 'We volgen de ontwikkelingen en houden bij aanschaf rekening met opensourcesoftware en passen dat ook toe waar mogelijk', aldus het college.

Hieronder volgt de brief.

Geachte leden,

De fractie Groen Links heeft het College gevraagd het Manifest Open Overheid te ondertekenen en op te nemen in het ICT-beleid. Het Manifest is door OSOSS opgesteld. OSOSS is een organisatie die voor open standaarden voor de overheid streeft.

Het Manifest stuurt aan op grote onafhankelijkheid ten opzichte van (software)leveranciers door middel van het aanschaffen van open software. Tegelijkertijd beperkt datzelfde Manifest de keuzevrijheid van de gemeente tussen oplossingen, lees leveranciers. Een kleine organisatie als Zandvoort zal echter vaker geholpen zijn met gesloten maar practische en reeds bestaande software dan een ontwikkeltraject in te gaan om software te ontwerpen. Dat laat niet overlet bestaande open software in voorkomende gevallen in een selectieprocedure op te nemen.

Aan te schaffen software zal aan bepaalde eisen moeten voldoen, zoals benodigde investeringen in geld en opleiding, functionaliteit, connectiviteit, duurzaamheid en ondersteuning. Het Manifest voegt daar expliciet de eis van open software aan toe, wat zoveel wil zeggen dat de maker/leverancier het product vrijgeeft en dat derden het product mogen veranderen en/of verbeteren. Over het algemeen zal deze eis inhouden dat de software nog geschreven zal moeten worden.

Er zijn echter pragmatische redenen om de andere selectiecriteria zwaarder te laten wegen, zoals beschikbare kennis en uren van personeel en de doorlooptijd van het project. Een andere belangrijke reden kan zijn voor reeds bestaande software te kiezen, wat de mogelijkheid geeft naar referenties en ervaringen te vragen. Ten slotte heeft vooral de lokale overheid te maken met voortdurend veranderende regelgeving waardoor software continu bijgehouden (lees ondersteund) dient te worden. Hierdoor zal vaak niet voor open software gekozen worden. Dit verzwakt de eis van open software aanzienlijk.

Ondanks open software (nog) niet als eis opgenomen te hebben, wordt de keuze voor open software en/of freeware wel degelijk overwogen en soms zelfs gekozen. Zo wordt in onze organisatie al Linux toegepast op servers (goedkoper besturingssysteem dan Microsoft), firewall (internetaansluiting) en IP-cop (internetfiltering). Toepassing vindt vooral (nog) plaats in de technische hoek, maar heeft bij elkaar ongeveer ¤ 30.000 bespaard. Toepassing voor eindgebruikers zal vaak op ondersteuning en/of onvolkomenheden stranden.

Andere ervaringen met open source software:

- voorbeeld: open source ontwikkelingen zijn altijd volgend. Ons huidige geografisch informatiesysteem GIS wordt niet langer ondersteund door de leverancier. De leverancier geeft de broncode vrij (=open software), maar stopt tegelijkertijd met ondersteuning en ontwikkeling van de software. De WKPB en BAG eisen aansluiting op landelijke systemen die in de open source community niet beschikbaar zijn. Let wel: aansluiting van de WKPB had per 1 januari 2007 geregeld moeten zijn.

Bij keuze voor een open source GIS zal de landelijke aansluiting dus maatwerk worden en in een kort tijdsbestek gemaakt moeten worden. Daarbij zou gemeente Zandvoort de eisen van de landelijke voorziening moeten kunnen doorgronden om de werking ervan goed te kunnen testen (en een akkoord van de landelijke voorziening krijgen). Dit zal tijd en kosten vragen. Ander ontwikkelvoorbeeld: de nieuwe GBA (mGBA) is met open source in te vullen, maar alleen bestaande leveranciers leveren input (lees ontwikkelingen en/of mogelijkheden) aan het ministerie. Hobbyisten doen niet aan dergelijke ontwikkelingen en vooral vergaderingen mee.


- voorbeeld: de VIND-productencatalogus is vanuit het ministerie van Binnenlandse Zaken met het open source idee ontwikkeld, maar het onderhoud ervan is (achteraf) aan SDU en BPI toevertrouwd (tegen kosten).


- voorbeeld: voor de nieuwe website proberen we zo veel mogelijk open software 'mee te nemen'. Er is zelfs een leverancier die de broncode van de gehele website meelevert.


- voorbeeld: in plaats van Microsoft Office zouden we Open Office kunnen gebruiken. Dit scheelt enorm in licentiekosten. Met de tekstverwerking zijn er nauwelijks problemen, maar de spreadsheet functionaliteit van OpenOffice zit niet duidelijk en niet degelijk in elkaar. Bovendien blijken de spreadsheetbestanden beperkt uitwisselbaar. Microsoft Excel (de spreadsheet) inzetten bij alle personen die dat nodig hebben (denk aan alle financiële personen en budgethouders) zou de besparing teniet doen. Open Office wordt wel voortdurend verbeterd.


- voorbeeld: Gemeente Haarlem, mede opsteller en ondertekenaar van het Manifest, heeft destijds gekozen voor Open Office. Inmiddels zijn ze toch weer terug bij Microsoft Office.


- voorbeeld: groupware (=mail en agenda) zou een goede vorm van open software kunnen zijn, mits volledige functionaliteit geleverd wordt. Om zich te onderscheiden van betaalde software worden de functionaliteiten vaak verlegd. Hierdoor kan het op specifieke onderdelen heel goed scoren, maar levert het totale pakket onvoldoende toegevoegde waarde. Ook zijn vaak open source agendafuncties veel uitgebreider, maar hebben dan evengoed een betaalde (lees Microsoft) basis nodig.


- voorbeeld: Bij Leiderdorp wordt voorgesteld met open source software te beginnen bij één specifieke afdeling met serversoftware (lees voorzichtig) en mogelijk de clients (lichte PC's die ook een investering eisen). Het totaal op deze afdeling zou dan 9000 euro minder softwarekosten zijn, waar dan weer opleiding van I&A voor de open software bekostigd kan/moet worden.


- voorbeeld: luchtfoto's van Google Earth gebruiken (=satellietfoto's). Hiervoor zullen de koppelingen met bestaande kaarten zoals riolering zelf verzorgd moeten worden (lees inzet van uren of kosten tbv derden). Helaas laten de satellietfoto's op detailniveau (bebouwing) te wensen over en zijn niet alle gebieden in kaart gebracht. Waardoor toch weer teruggevallen moet worden op (betaalde) luchtfoto's.

Bovenstaande voorbeelden tonen aan dat we ontwikkelingen volgen en bij aanschaf rekening houden met open source software en passen dat ook toe waar mogelijk. Ondertekening van het manifest betekent een principieel akkoord waar we ons aan moeten houden. En niet "zoveel mogelijk" of "waar mogelijk", maar altijd en met alle software. Functionaliteit en een waarborg van continuïteit zullen voor een overheidsorganisatie primair moeten zijn. Met de huidige I&A-bezetting vergt volledige inzetbaarheid van open software te veel manuren/fte en is de continuïteit niet te waarborgen. Het Manifest ondertekenen lijkt voor een kleine organisatie als Zandvoort te voorbarig.

Hoogachtend,
burgemeester en wethouders van Zandvoort,

de secretaris, de burgemeester,