Toespraak staatssecretaris Van der Knaap ter gelegenheid van de Opening van de veteranententoonstelling "Veteranen. Ingezet in dienst van de vrede." Maandag 7 mei 2007, Stadskantoor Eindhoven.
U weet ongetwijfeld dat er in Eindhoven ruim 200.000 mensen wonen.
Maar weet u ook hoeveel veteranen er in Nederland zijn? 140.000. En
hun aantal groeit gestaag. Naar Irak zijn 7500 militairen uitgezonden en
inmiddels staat de teller voor de huidige missie in Afghanistan ook al op
4500. Twaalfduizend jonge mannen en vrouwen, soms nog maar
midden-twintig, die net als hun oudere voorgangers zijn ingezet om
namens ons land veiligheid en stabiliteit te brengen. In delen van de
wereld waar dat niet vanzelfsprekend is en waar de meeste
Nederlanders nooit zullen komen. Onder omstandigheden die u en ik
gelukkig niet hoeven mee te maken.
Een veteraan zei ooit tegen mij "Als je er niet geweest bent, weet je ook
niet wat het is, hoe het voelt". Hij heeft natuurlijk gelijk.
Het is een gegeven dat het werk van militairen zich veelal buiten ons
directe zicht voltrekt. Maar tegenwoordig kunnen we via de televisie en
andere media ons toch meer en meer een beeld vormen van het werk en
de leefomgeving van militairen in die verre oorden. Dat was vroeger wel
anders, de oudere veteranen zullen dat beamen.
Wat weet de gemiddelde Nederlander van veteranen? Vaak is het beeld
nog dat het gaat om oude mannen, maar tegenwoordig is de grootste
groep veteranen tussen de 25 en 45 jaar. Een veteraan is soms
dichterbij dan u denkt. De automonteur van de garage op de hoek is
---
misschien voor zijn carrière in de burgermaatschappij al twee keer
uitgezonden naar bijvoorbeeld Bosnië of Afghanistan.
Begrip ontstaat als je je verdiept in de belevenissen van veteranen. Door
met ze in gesprek te gaan bijvoorbeeld, tijdens veteranendagen. Of door
naar musea te gaan, of, en daarom zijn we natuurlijk hier, het bezoeken
van een fototentoonstelling. En met het vergroten van kennis over wat
het inhoudt om `Veteraan' te zijn, groeit vanzelf de waardering en
erkenning voor deze groep. Want daar hebben ze recht op. En ze
hebben er behoefte aan. Zij stellen zich namens ons, de Nederlandse
samenleving, voor lange tijd bloot aan bijvoorbeeld aan stof, extreme
hitte, onder risicovolle omstandigheden. In een land waar je misschien
niets mee hebt, ver van je eigen vertrouwde omgeving.
De Nederlandse Veteranendag is in het leven geroepen om juist die
waardering en erkenning vanuit de samenleving aan de veteranen te
tonen. En alles daarom heen! Want het gaat niet alleen om de dag van
de 29e juni zelf, de verjaardag van wijlen prins Bernard die altijd een
speciale band heeft gehad met de Nederlandse veteranen. Ik doel ook
op het scholenproject, waar veteranen voor de klas vertellen over hun
ervaringen. Maar ook over de tv-spotjes die deel uitmaken van de
communicatiecampagne.
Dat ook het Koningshuis en het Kabinet grote waarde hechten aan deze
dag blijkt wel uit het feit dat de kroonprins en de minister-president
gezamenlijk het defilé zullen afnemen in Den Haag. Ik stel dat bijzonder
op prijs.
---
Ik wil hier graag mijn waardering uitspreken in de richting van de
voorzitter van het Comité Nederlandse Veteranendag die dit samen met
zijn mensen nu voor de derde keer op rij mogelijk maakt.
De belangstelling van de veteranen zelf voor de activiteiten in Den Haag
en in de verschillende regio's is ook erg groot. Voor het defilé in Den
Haag waren meer aanmeldingen dan er plaats is. Eindhoven is in dit
kader één van de meest actieve gemeentes, ik heb gehoord dat er op 29
juni ook hier duizenden veteranen zich zullen verzamelen. Een prachtig
voorbeeld voor anderen, net als Groningen, Leeuwarden, de regio
Rotterdam en Limburg trouwens, waar vrijwilligers en bestuurders ook
zeer actief zijn.
Maar misschien nog wel het belangrijkste is dat ik hoop dat de mensen
in het land ook de handschoen oppakken en hun waardering voor de
veteranen laten blijken. Dit kan door naar Den Haag te komen, maar ook
door in uw eigen regio de veteranen op te zoeken. Het zou een mooi
gebaar zijn iedereen in uw omgeving op te roepen hun respect te tonen
door op 29 juni de vlag uit te hangen. Zelf zal ik mijn collega's in het
kabinet vragen ook op hun departement de vlag in top te hijsen. De
Nederlandse Veteranendag is nu namelijk een nationaal evenement.
Ik ben er van overtuigd dat we in de toekomst kunnen aansluiten in het
rijtje van `Veterans Day' in de Verenigde Staten, of `Poppy Day' in het
Verenigd Koninkrijk. Uiteraard in een eigen Nederlandse `jasje', want we
blijven natuurlijk wel nuchtere Nederlanders. Alhoewel, als ik die
supporters van PSV de afgelopen dagen zie, zou het mogelijk moeten
zijn! Maar u begrijpt wat ik bedoel, een eigen manier van eren en
waarderen, passend bij het Nederlandse karakter.
---
"Als je er niet geweest bent, weet je ook niet hoe het is, hoe het voelt".
Om onze veteranen recht te doen is het zo belangrijk dat we meer over
hen te weten komen.
En dan moeten we oog hebben voor de negatieve, maar zeker ook voor
de positieve ervaringen van veteranen. Helaas wordt het begrip
`veteraan' vaak geassocieerd met het Posttraumatisch Stress Syndroom
(PTSS). Dit komt naar mijn mening omdat er in de media onevenredig
veel aandacht is voor de groep veteranen die problemen hebben. Het
werkt stigmatiserend en doet geen recht aan tachtig procent van de
militairen die juist sterker uit een uitzending komen, meer volwassen en
een levenservaring rijker. Ik denk dan aan verhalen van veteranen over
de kameraadschap die zij nergens anders vinden.
Van de twintig procent die problemen heeft, houdt uiteindelijk één
procent ernstige klachten over aan de uitzending. Dat nemen we ook
heel serieus en het verplicht ons tot de beste zorg en toewijding die we
hebben. En dan heb ik het ook over het tonen van respect en
waardering, want ik heb gemerkt dat bij sommige veteranen ook het
gebrek aan erkenning of onbegrip mede oorzaak is van hun problemen.
Als hun oud-werkgever voel ik een bijzondere verantwoordelijkheid voor
de zorg van veteranen. Gelukkig is er de afgelopen jaren enorm veel
verbeterd aan de zorg voor actieve militairen en veteranen. Ik durf nu te
zeggen dat we in vergelijking met andere landen echt voorop lopen.
Defensie kent een eigen professionele gezondheidszorgorganisatie waar
militairen en veteranen de zorg kunnen krijgen die ze nodig hebben. Ook
als ze al jaren uit dienst zijn. En sinds vorige week beschikt Defensie
---
over een instrument waarmee we de veteranen ook actief kan
benaderen, het veteranen registratiesysteem. Iedere veteraan krijgt dan
automatisch de veteranenpas en het draaginsigne thuisgestuurd en
wordt op de hoogte gehouden van relevante activiteiten of
ontwikkelingen.
Terug naar de fototentoonstelling' Veteranen. Ingezet in dienst van de
vrede'. Deze is samengesteld in opdracht van het Comité Nederlandse
Veteranendag. Het is de eerste tentoonstelling, maar ik weet al dat er
begin juni nog een tweede, identieke bij komt. Na Eindhoven gaan die
tentoonstellingen het land door, naar grotere en kleinere gemeenten, van
Amstelveen tot aan Groningen. Maar ook na de veteranendag is er al
interesse voor de tentoonstellingen, bijvoorbeeld in Tilburg. Kortom, deze
fototentoonstelling is een schoolvoorbeeld van het vergroten van kennis
over het werk en de ervaringen van veteranen. Nu heb ik al eerder
gezegd dat voor een veteraan erkenning en waardering in de eigen
omgeving ook erg belangrijk is. Ú bent die omgeving! Ik hoop dan ook
dat velen in Nederland via de tentoonstellingen die erkenning en
waardering ook lokaal gaan uitdragen. U in Eindhoven bijt daarbij de
spits af.
Tot slot wil ik namens het ministerie van Defensie mijn grote dank
uitspreken aan het college van B en W van Eindhoven, aan de voorzitter
van het Comité Nederlandse Veteranendag, en de sponsoren hier
aanwezig. Het is goed om te zien dat ook het bedrijfsleven zich zo
betrokken toont, wat onder meer blijkt uit de financiële ondersteuning die
zij aan deze tentoonstelling geven en uit hun aanwezigheid vandaag.
In het bijzonder wil ik natuurlijk ook de samensteller van de
tentoonstelling bedanken, de heer Klaas Kornaat. Ik ben benieuwd naar
---
het resultaat van uw werk. Dank ook aan alle veteranen van de stichting
Veteraan zuidoost voor het bemannen van de tentoonstelling de
komende dagen.
En voor de gasten, dank voor uw interesse in het belangrijke werk van
úw veteranen en vooral veel kijkplezier toegewenst!
---
---- --
Ministerie van Defensie