Wageningen Universiteit

herstelt traag Wankelend ecosysteem herstelt traag

10 mei 2007

Een visstand die maar langzaam herstelt of een plantensoort die na een brand schoorvoetend terugkeert. Het zijn tekenen aan de wand, zeggen Wageningse ecologen in The American Naturalist. Als een ecosysteem veel tijd nodig heeft om te herstellen van een verstoring van het evenwicht, dan staat het systeem op het punt om in te storten.

Vijvers met helder water die troebel worden, koraalriffen die afsterven of bossen die plaatsmaken voor woestijnen. Het zijn ecologische veranderingen, die zich soms razendsnel kunnen voltrekken. Dr. Egbert van Nes en prof. Marten Scheffer van de leerstoelgroep Aquatische ecologie en waterkwaliteitsbeheer van Wageningen Universiteit noemen die omslagen catastrophical shifts.

âIn dit artikel tonen we aan de hand van modelstudies aan dat je zulke kritische veranderingen van tevoren kunt zien aankomenâ, zegt Van Nes. âDat een verstoring van het natuurlijke evenwicht meer tijd nodig heeft om te herstellen als een ecosysteem op instorten staat, ligt voor de hand. Maar toen we simulaties uitvoerden ontdekten we dat al lang voordat een systeem een catastrophical shift doorgaat, het herstel van het evenwicht langzamer gaat verlopen.â

Dat is nuttige kennis voor de beheerders van zulke kwetsbare gebieden. Ze kunnen bijtijds zien aan het tempo waarmee de natuur herstelt van bijvoorbeeld brand of het de verkeerde kant opgaat. Hoe die beheerders kunnen voorkomen dat het ecosysteem onherroepelijk verandert, vertelt de studie van de Wageningers niet. âDat hangt af van de oorzaak van de komende omslagâ, zegt Van Nes. âDie is in elk ecosysteem weer anders.â

Er werkt nu een AIO op de leerstoelgroep aan verfijnder modellen die beheerders misschien meer inzicht geven in hoe ze een catastrophical shift kunnen voorkomen. | Willem Koert