herstelt traag
Wankelend ecosysteem herstelt traag
10 mei 2007
Een visstand die maar langzaam herstelt of een plantensoort die na een
brand schoorvoetend terugkeert. Het zijn tekenen aan de wand, zeggen
Wageningse ecologen in The American Naturalist. Als een ecosysteem
veel tijd nodig heeft om te herstellen van een verstoring van het
evenwicht, dan staat het systeem op het punt om in te storten.
Vijvers met helder water die troebel worden, koraalriffen die
afsterven of bossen die plaatsmaken voor woestijnen. Het zijn
ecologische veranderingen, die zich soms razendsnel kunnen voltrekken.
Dr. Egbert van Nes en prof. Marten Scheffer van de leerstoelgroep
Aquatische ecologie en waterkwaliteitsbeheer van Wageningen
Universiteit noemen die omslagen catastrophical shifts.
âIn dit artikel tonen we aan de hand van modelstudies aan dat je zulke
kritische veranderingen van tevoren kunt zien aankomenâ, zegt Van Nes.
âDat een verstoring van het natuurlijke evenwicht meer tijd nodig
heeft om te herstellen als een ecosysteem op instorten staat, ligt
voor de hand. Maar toen we simulaties uitvoerden ontdekten we dat al
lang voordat een systeem een catastrophical shift doorgaat, het
herstel van het evenwicht langzamer gaat verlopen.â
Dat is nuttige kennis voor de beheerders van zulke kwetsbare gebieden.
Ze kunnen bijtijds zien aan het tempo waarmee de natuur herstelt van
bijvoorbeeld brand of het de verkeerde kant opgaat. Hoe die beheerders
kunnen voorkomen dat het ecosysteem onherroepelijk verandert, vertelt
de studie van de Wageningers niet. âDat hangt af van de oorzaak van de
komende omslagâ, zegt Van Nes. âDie is in elk ecosysteem weer anders.â
Er werkt nu een AIO op de leerstoelgroep aan verfijnder modellen die
beheerders misschien meer inzicht geven in hoe ze een catastrophical
shift kunnen voorkomen. | Willem Koert
Wageningen Universiteit