Fascinerende vragen over het brein
Wat gebeurt er in je hoofd als je droomt? Kan een hond denken? Bepalen
je hersenen of je hetero of homo wordt? En hoe ontstaat ons bewustzijn
eigenlijk? Neurobioloog Jeroen Geurts van VU medisch centrum stelt
deze vragen aan de orde in zijn boek: 'Over de kop'. Samen met bekende
en gerenommeerde wetenschappers als o.a. Dick Swaab en Wim van de
Grind zocht hij naar de antwoorden. Zo ontstond een boeiend en
fascinerend boek over de werking van ons brein.
'Wat zou je willen weten over hersenen?' Met deze vraag benaderde
Jeroen Geurts zijn vrienden- en kennissenkring. Zo ontstond een lijst
met vragen waaruit de fascinatie blijkt van velen met het menselijke
brein. Geurts selecteerde vier vragen die vaker voorkwamen en die in
de huidige neurowetenschappen actueel zijn en voor de nodige discussie
en controverses zorgen. In een inleidend hoofdstuk kun je lezen hoe
onze hersenen eruit zien en hoe ze functioneren.
Wat gebeurt er in ons hoofd als we dromen?
Slapen doen we erg veel. Gemiddeld slapen Nederlanders van 18 jaar en
ouder 7,5 uur per etmaal. We doen in ons leven eigenlijk niets vaker
dan slapen. Het lijkt alsof we dan even op uit staan maar niets is
minder waar. Onze hersenen zijn (afhankelijk hoe diep de slaap) zeer
actief! Victor I. Spoormaker licht dit toe.
Bepalen je hersenen of je homo of hetero wordt?
Dick F. Swaab legt uit hoe hersenen verantwoordelijk zijn voor onze
seksuele oriëntatie. Deze oriëntatie ontstaat namelijk al tijdens de
ontwikkeling van de hersenen in de baarmoeder. Swaab vertelt
onderhoudend en geeft tevens een gedetailleerd verslag van de
maatschappelijke tumult die er naar aanleiding van zijn onderzoek
ontstond in de jaren '90, de protesten in zijn voortuin, de
bedreigingen, de ingehuurde bodyguards. Zo wordt pijnlijk duidelijk
hoe confronterend wetenschap kan zijn.
Hoe ontstaat ons bewustzijn?
Niemand lijkt echt te begrijpen wat het bewustzijn is, of hoe het
ontstaat. Ook filosofen zijn al lang met deze vraag bezig. Jeroen
Geurts beschrijft een aantal visies op het menselijk bewustzijn en
komt tot een aantal spannende conclusies.
Kunnen dieren denken?
Met deze vraag gaat Wim van de Grind aan de slag. Het gaat dan niet
alleen om denken maar ook over bewustzijn, intelligentie en taal. In
ieder geval gebruiken veel dieren hun hersenen om te overleven.
Wellicht maken ze meer en beter gebruik van hun brein dan wij vaak
denken.
Vrije Universiteit Amsterdam