Wageningen Universiteit

Niet-seksuele nematode verandert toch snel

10 mei 2007

Nematoden zijn sneller immuun voor bodemvervuiling dan gedacht. Dit is opmerkelijk omdat zij zich ongeslachtelijk voortplanten, terwijl een snelle verandering in genen juist kenmerkend is voor seksuele reproductie, zo blijkt uit onderzoek van Wageningen Universiteit.

Onderzoeker Agnieszka Doroszuk bekeek hoe de nematode Acrobeloides nanus reageert op een toename van de zuurgraad en van koper in de bodem. Ze ontdekte dat dit bacterie-etende wormpje langer leeft en meer eieren legt in een vervuilde bodem dan in schone grond. De snelheid waarmee de wormpjes zich genetisch aanpassen aan de nieuwe omstandigheden was opvallend.

Er wordt altijd gedacht dat organismen die zich seksueel voortplanten het voordeel hebben dat ze door hun grote genetische variatie snel kunnen inspelen op veranderingen in hun omgeving. âDat ook nematoden snel kunnen reageren op stress, verandert onze kijk op de rol van seksuele voortplantingâ, zegt Doroszuk. âSeks blijkt niet noodzakelijk te zijn voor een snelle aanpassing.â

Hoe het komt dat de nematoden ook zonder genen uit te wisselen rap resistent worden tegen bodemvervuiling weet de onderzoeker niet omdat ze de effecten heeft bestudeerd, en niet de achterliggende mechanismen. Wel is volgens haar bekend dat de snelheid van mutaties toeneemt onder druk. Ook is het mogelijk dat er aan het begin van de proefopstelling al een nematode met afwijkende genen aanwezig was waarvoor de veranderende pH en koperwaarden juist een uitkomst bleek.

Het resultaat is belangrijk voor het gebruik van de niet-seksuele nematoden in bodemonderzoek, omdat die vaak worden gebruikt als indicator voor bodemvervuiling, juist omdat dat zij zeer gevoelig zouden zijn voor veranderingen. Nu blijkt dat sommigen goed om kunnen gaan met vervuiling, is het de vraag of ze nog wel zo geschikt zijn. Doroszuk durft echter niet zover te gaan. âNog steeds hebben de nematoden veel voordelen: ze zijn goedkoop en planten zich snel voort. We moeten ons alleen realiseren dat ze zich stukken sneller aanpassen dan tot nu toe werd aangenomen.â

Agnieszka Doroszuk promoveerde bij prof. J. Bakker, hoogleraar Nematologie.Â
Laurien Holtjer

Bovenstaand bericht is geproduceerd door de redactie van Resource, het weekblad voor Wageningen Universiteit en Researchcentrum. Het wordt u aangeboden door de afdeling Corporate Communicatie. Meer informatie bij Pers- en wetenschapsvoorlichting van Wageningen UR, e-mail: pers.communicatie@wur of bij de redactie van Resource, e-mail: resource@cereales.nl. Zie archief (inclusief Wb-artikelen) op http://www.resource-online.nl.