Niet-seksuele nematode verandert
toch snel
10 mei 2007
Nematoden zijn sneller immuun voor bodemvervuiling dan gedacht. Dit is
opmerkelijk omdat zij zich ongeslachtelijk voortplanten, terwijl een
snelle verandering in genen juist kenmerkend is voor seksuele
reproductie, zo blijkt uit onderzoek van Wageningen Universiteit.
Onderzoeker Agnieszka Doroszuk bekeek hoe de nematode Acrobeloides
nanus reageert op een toename van de zuurgraad en van koper in de
bodem. Ze ontdekte dat dit bacterie-etende wormpje langer leeft en
meer eieren legt in een vervuilde bodem dan in schone grond. De
snelheid waarmee de wormpjes zich genetisch aanpassen aan de nieuwe
omstandigheden was opvallend.
Er wordt altijd gedacht dat organismen die zich seksueel voortplanten
het voordeel hebben dat ze door hun grote genetische variatie snel
kunnen inspelen op veranderingen in hun omgeving. âDat ook nematoden
snel kunnen reageren op stress, verandert onze kijk op de rol van
seksuele voortplantingâ, zegt Doroszuk. âSeks blijkt niet noodzakelijk
te zijn voor een snelle aanpassing.â
Hoe het komt dat de nematoden ook zonder genen uit te wisselen rap
resistent worden tegen bodemvervuiling weet de onderzoeker niet omdat
ze de effecten heeft bestudeerd, en niet de achterliggende
mechanismen. Wel is volgens haar bekend dat de snelheid van mutaties
toeneemt onder druk. Ook is het mogelijk dat er aan het begin van de
proefopstelling al een nematode met afwijkende genen aanwezig was
waarvoor de veranderende pH en koperwaarden juist een uitkomst bleek.
Het resultaat is belangrijk voor het gebruik van de niet-seksuele
nematoden in bodemonderzoek, omdat die vaak worden gebruikt als
indicator voor bodemvervuiling, juist omdat dat zij zeer gevoelig
zouden zijn voor veranderingen. Nu blijkt dat sommigen goed om kunnen
gaan met vervuiling, is het de vraag of ze nog wel zo geschikt zijn.
Doroszuk durft echter niet zover te gaan. âNog steeds hebben de
nematoden veel voordelen: ze zijn goedkoop en planten zich snel voort.
We moeten ons alleen realiseren dat ze zich stukken sneller aanpassen
dan tot nu toe werd aangenomen.â
Agnieszka Doroszuk promoveerde bij prof. J. Bakker, hoogleraar
Nematologie.Â
Laurien Holtjer
Bovenstaand bericht is geproduceerd door de redactie van Resource, het
weekblad voor Wageningen Universiteit en Researchcentrum. Het wordt u
aangeboden door de afdeling Corporate Communicatie. Meer informatie
bij Pers- en wetenschapsvoorlichting van Wageningen UR, e-mail:
pers.communicatie@wur of bij de redactie van Resource, e-mail:
resource@cereales.nl. Zie archief (inclusief Wb-artikelen) op
http://www.resource-online.nl.