Ingezonden persbericht

PERSBERICHT - 10 mei 2007

Geen drankverbod maar groepsdruk

Sociale druk kan veeldrinkende jongeren van de fles helpen

door Gieljan de Vries

Een verbod op drankverkoop aan minderjarigen? Minister van Binnenlandse Zaken Guusje ter Horst is voor, maar krijgt de Tweede Kamer niet mee. Een meerderheid van de fracties, waaronder haar eigen PvdA, wil eerst betere handhaving van de bestaande leeftijdsgrens van 16 jaar. Volgens nieuw onderzoek is het inschakelen van de directe omgeving de sleutel tot terugdringen van drankmisbruik onder jongeren.

Een proefballonnetje van de nieuwe minister van Binnenlandse Zaken: jongeren moeten van de drank af, desnoods door drooglegging onder de achttien jaar en door alcohol uit de supermarkt te halen. Alcoholmisbruik komt onder steeds meer en steeds jongere pubers voor. Compleet met nadelen: vechtpartijen, verder gaan dan je eigenlijk wil en jezelf in coma drinken horen er allemaal bij. Jeugdig drankmisbruik remt ook nog eens de ontwikkeling van de hersens. Geheugen en intelligentie hebben daaronder te leiden en vooral pubers met hun nog groeiende grijze massa zijn er vatbaar voor.

Hersenen

Alcohol werkt drempelverlagend. De werkzame stof (ethanol) stoort signalen tussen hersencellen. Situaties beoordelen en kritisch nadenken wordt lastig: sombere mensen schatten hun situatie positiever in en opgewekte mensen worden minder kritisch over de kwaliteit van humor. Dat werkt allemaal stemmingsverbeterend. Ondertussen krijgen hersencellen die continu moeten inspringen op nieuwe situaties het zwaar. Een dubbele tong, waggelende loop en lodderige blik wijzen erop dat het motorische deel van de hersenen moeite heeft alle spierbewegingen te coördineren. Toch geeft alcohol een positieve ervaring, doordat het de aanmaak van het hormoon dopamine kunstmatig hoog houdt. Dat speelt een sleutelrol in het beloningssysteem van de hersenen.

Afbraak

Na flink innemen is een kater haast onvermijdelijk. De kern van de kater is het onvermogen van je lichaam om grote hoeveelheden alcohol af te breken. Met 10 ml. alcohol, de gemiddelde hoeveelheid in een glas, is je lever ongeveer anderhalf uur bezig. De afbraaksnelheid wordt niet hoger bij meer consumptie, dus je lijf doet er zes uur over om vier glazen te verwerken. Bij stevig drinken is het bijna onmogelijk om de volgende ochtend weer nuchter te zijn. Bovendien raakt het afbraaksysteem bij snelle alcoholinname overbelast. Afvalstoffen hopen zich op en de kater is een feit. Ook haalt het afbraakproces water veel water uit je lichaam. Watertekort is een van de belangrijke oorzaken voor hoofdpijn-na-het-stappen en een paar glazen water voor het slapengaan maken dat deel van de kater iets minder erg.

Zien drinken doet drinken

Wie het zelf niet is geweest kent gegarandeerd iemand die weleens dronken over straat is gegaan. Onder studenten is het geaccepteerd gedrag, maar ook middelbare scholieren raken 'm op hard in de kroeg of op schoolfeesten. De bijbehorende vechtpartijen, verkeerd afgelopen dronken stunts en katers worden voor lief genomen. Onderzoek van Stichting Alcoholpreventie (STAP) liet eerder dit jaar zien dat zulke negatieve ervaringen er volgens jongeren 'gewoon bijhoren'. Als de rest van de avond leuk was, geeft het niet dat iemand met zijn hoofd door een ruit is gegaan of zich in coma heeft gedronken.

Drankmisbruik is volgens onderzoekers een kwestie van groepsgedrag. Vooral mannen zijn daar vatbaar voor, vertelde psycholoog Reinout Wiers in 'De Pers' van 27 april. 'Als je in een groep zit die veel drinkt, ga je zelf ook veel drinken, of je de andere mannen in die groep nu kent of niet en of je daar goed ligt of niet.' Daarom helpen algemene alcoholcampagnes slecht. 'Ik heb de neiging om te zeggen dat het geld beter aan iets anders besteed kan worden', zei projectcoördinator Esther van den Wildenberg van STAP eerder dit jaar tegenover de nieuwssite van Planet.nl: 'je kan toch wel de pijnlijke conclusie trekken dat alleen voorlichting niet leidt tot vermindering'.

Tegengas

Sociale druk kan helpen drankmisbruik tegen te gaan in plaats van aan te wakkeren. Onder leiding van hoogleraar Ronald Knibbe onderzocht een team Franse en Nederlandse wetenschappers hoe jongeren uit de beide landen omgaan met drank en drugs. Middelbare scholieren tussen 14 en 18 jaar uit Nederland (4.921) en Frankrijk (9.646) vulden een vragenlijst in over sociale problemen door hun drugs- of alcoholgebruik. Franse jongeren komen volgens het onderzoek meer dan Nederlandse leeftijdsgenoten in conflict met leeftijdsgenoten en opvoeders als ze aan de drank of drugs gaan. Tegelijkertijd drinken de Fransen minder en worden ze minder vaak dronken.

In Frankrijk is de informele sociale controle op pubers blijkbaar groter dan in Nederland. Niet alleen de drankorgels, maar ook jongeren die (nog) niet teveel drinken krijgen tegengas van de directe omgeving. Nederlandse ouders en leerkrachten staan volgens het onderzoek veel onverschilliger tegen overmatig alchoholgebruik. Dat heeft direct invloed op het drinkgedrag, denkt STAP. Volgens de stichting drinkt tweederde van de meisjes en driekwart van de jongens het eerste glas al voor de twaalfde verjaardag. Tweederde van de jongeren drinkt minstens eens in de drie dagen. Dat is twee keer zo vaak als andere Europese jongeren. Eenderde van de vijftienjarigen is eens per maand aangeschoten.

Ter Horst's proefballon heeft de discussie over drankmisbruik weer opgerakeld, maar haar voorstel voor een totaal drankverbod onder de achttien zal het niet halen. Een kamermeerderheid van CDA, PvdA, VVD, GroenLinks en D66 wil eerst de bestaande leeftijdsgrens van 16 jaar beter handhaven. Op dit moment is het voor 14 of 15-jarigen niet moeilijk om drank te kopen bij supermarkt of slijterij. Daar moet verandering in komen, vinden politici. De voorganger van Ter Horst, Hans Hoogervorst, stelde in 2006 voor niet alleen de verkoper maar ook de minderjarige koper te bestraffen met geldboetes. De huidige minister van Volksgezondheid, Ab Klink, komt later dit jaar met voorstellen om alcoholmisbruik onder jongeren terug te dringen.

Noot voor de redactie

Deze week was het volop in het nieuws: minister van Binnenlandse Zaken Guusje ter Horst stelde een verbod op drankverkoop aan minderjarigen voor, maar kreeg de Tweede Kamer niet mee.

Naar aanleiding hiervan heeft de populair-wetenschappelijke website Kennislink (www.kennislink.nl) een dossier samengesteld over alcoholmisbruik onder jongeren. De tekst van het dossier en de bij dit persbericht genoemde artikelen zijn - bij vermelding van bron en auteursnaam - vrij van rechten in uw publicatie over te nemen.

Vriendelijke groet,

Carl Koppeschaar
Hoofdredacteur Kennislink

http://www.kennislink.nl
Nemo - Oosterdok 2 - 1011 VX Amsterdam
T 06-20621593 - E carl.koppeschaar@kennislink.nl

===