Universiteit van Amsterdam

Koningin Beatrix opent nieuwe bibliotheek voor Bijzondere Collecties

Gepubliceerd op 2 mei 2007

Bibliotheek Bijzondere Collecties, Oude Turfmarkt. Foto D.Gillissen Foto: Dirk Gillissen Klik voor foto

Hare Majesteit de Koningin opent vrijdagmiddag 11 mei de nieuwe bibliotheek voor de Bijzondere Collecties van de Universiteit van Amsterdam (UvA) aan de Oude Turfmarkt in Amsterdam. De bibliotheek bevat een hypermodern depot voor tien kilometer materiaal, twee prachtige onderzoekszalen, drie stijlkamers, een royale tentoonstellingszaal en een museumcafé. Voorafgaand aan de feestelijke opening vindt op donderdag 10 mei om 10.00 uur een 'preview' voor de pers plaats. Het programma van deze preview bestaat uit een rondleiding in de nieuwe bibliotheek en een voorbezichtiging van de openingstentoonstelling 'Amsterdam in de wereld De wereld in Amsterdam'.

De Bijzondere Collecties zijn een verzameling van meer dan duizend deelcollecties met materiaal van vóór 1850 en bijzonder modern materiaal ná 1850. De collecties bestaan uit boeken, prenten, manuscripten, kaarten, archieven, brieven, fotos en portretten. Alles wat zeldzaam, kwetsbaar of kostbaar is wordt bewaard in de Bijzondere Collecties. Bijvoorbeeld: Blaeu-atlassen, handschriften van Hooft, Vondel en Multatuli, maar ook kleine almanakken, achttiende-eeuwse joodse amuletten op perkament, middeleeuwse handschriften en heel vroege drukken, pamfletten en overheidsdrukwerk. De unieke verzameling verzamelingen is vanaf 1578 bijeengebracht door aankopen, schenkingen en bruiklenen.

Bibliotheek Bijzondere Collecties, Oude Turfmarkt. Foto: Dirk Gillissen Klik voor foto
Heldere hoofdstructuur, vindbaarheid en veel licht

De nieuwe bibliotheek is gevestigd in de Vingboonspanden en het voormalig St. Bernardus Gesticht, sinds 1968 in bezit van de universiteit. Aan de Oude Turfmarkt is ook het Allard Pierson Museum, het archeologisch museum van de UvA, gevestigd. De Bijzondere Collecties en het museum zijn nu intern met elkaar verbonden. De nieuwe bibliotheek is een ontwerp van Hans van Beek van atelier PRO architekten. Een heldere hoofdstructuur, vindbaarheid en veel licht door het gebruik van glas waren de uitgangspunten. Bij de verbouwing zijn veel historische elementen behouden gebleven en gerestaureerd, zoals de gevel van het St. Bernardus Gesticht en de oude balkenplafonds in de Vingboonspanden. Interieurarchitect Evelyne Merkx van Merkx+Girod architecten werkte voor de inrichting van de publieksruimtes nauw samen met atelier PRO. Binnen en buiten sluiten naadloos op elkaar aan en vormen een harmonieus geheel. In de vloer van de begane grond heeft letterontwerper Peter Verheul de vroegere loop van de Amstel tot uitdrukking gebracht. Drie verschillende schrijfwijzen door de eeuwen heen - Amestelle, Aemstel en Amstel - geven aan waar ooit de Amstel liep en herinneren zo aan de lange historie van de locatie die teruggaat tot de middeleeuwen. Een videokunstwerk op basis van LED-technologie van Rob Johannesma, geprojecteerd achter zes ramen aan de voorgevel, zal in een beeld- en tekstverhaal negen-en-een-half jaar lang de meest bijzondere elementen van de Bijzondere Collecties tonen. De onthulling van dit videokunstwerk vormt op vrijdag 11 mei de openingshandeling van het gebouw.

Openingstentoonstelling en publicatie

De ingebruikname van het nieuwe gebouw van de Bijzondere Collecties wordt gemarkeerd door de openingstentoonstelling Amsterdam in de wereld De wereld in Amsterdam. Op de tentoonstelling is te zien wat in de loop der eeuwen in Amsterdam is vervaardigd en zijn weg vond naar de wereld én omgekeerd, wat van ver naar Amsterdam is gehaald. De twee werelden worden letterlijk tegenover elkaar gezet, met topstukken, alledaags materiaal en bulk. Bij de tentoonstelling verschijnt de publicatie bijzondere_collecties: naar een nieuwe bibliotheek (de titel verwijst naar digitalisering) van Mathieu Lommen, met fotos van Bettina Neumann. Ruggengraat van het boek is een lijst met ongeveer vijfhonderd deelcollecties. Van vijfentwintig kerncollecties waaronder de Bibliotheca Rosenthaliana is een uitgebreidere beschrijving opgenomen.

Bibliotheek Bijzondere Collecties, Oude Turfmarkt. Foto: Dirk Gillissen Klik voor foto
Digitalisering

De Bijzondere Collecties bevatten uniek materiaal, dat in het nieuwe onderkomen onder de beste omstandigheden wordt bewaard. Naast raadpleging van het fysieke materiaal wordt digitale ontsluiting steeds belangrijker. De Bijzondere Collecties zijn bezig inventarissen van de deelcollecties te maken. Van vijftig collecties kunnen de inventarissen binnenkort op de nieuwe website van de Bijzondere Collecties worden bekeken. Daarnaast worden steeds meer delen van de collecties gedigitaliseerd, zodat deze pagina voor pagina of stuk voor stuk kunnen worden bekeken. De nieuwe website van de Bijzondere Collecties wordt tijdens de officiële opening gelanceerd.

N.B. De feestelijke opening van de nieuwe bibliotheek voor de Bijzondere Collecties is alleen toegankelijk voor genodigden.

De Universiteit van Amsterdam viert in 2007 haar 375-jarig bestaan. De opening van de nieuwe bibliotheek voor de Bijzondere Collecties is onderdeel van de lustrumviering.