De Voorzitter van de Tweede Kamer Postbus 90801
der Staten-Generaal 2509 LV Den Haag
Anna van Hannoverstraat 4
Binnenhof 1 A Telefoon (070) 333 44 44
2513 AA S GRAVENHAGE Fax (070) 333 40 33
www.szw.nl
2513AA1
Uw brief 13 april 2007
Ons kenmerk W&B/B&K/07/14608
Datum 11 mei 2007
Onderwerp Kamervragen van het lid Leijten
Hierbij zend ik u, mede namens de Minister van Financiën en de Minister van Onderwijs,
Cultuur en Wetenschap de antwoorden op de Kamervragen van het lid Leijten (SP) over het
leengedrag van jongeren en studenten.
De Staatssecretaris van Sociale Zaken
en Werkgelegenheid,
(ing. A. Aboutaleb)
2060712400
Vragen van het lid Leijten (SP) aan de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, de
staatsecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en de minister van Financiën over
leengedrag van jongeren en studenten.
(Ingezonden 13 april 2007)
Vraag 1
Hoe gaat u ervoor zorgen dat de voorlichtingscampagne die de overheid a.s. maandag start
voor jongeren over lenen effectief zal zijn, mede in het licht van de campagnes van de
overheid uit het verleden die door jongeren negatief beoordeeld zijn?
Ons kenmerk W&B/B&K/07/14608
Antwoord 1
SZW heeft eerder korte campagnes gevoerd die vooral gericht waren op het voorkomen van
ernstige schulden bij jongeren. De voorlichtingscampagne - Blijf Positief - die op 16 april jl.
van start is gegaan heeft een andere opzet. Deze heeft een lange looptijd: tot eind 2009 en zal
daardoor meer effect hebben. Daarnaast richt de campagne zich op een breder publiek.
Gedurende de looptijd van de campagne zal regelmatig onderzoek worden gedaan op basis
waarvan voortdurend kan worden bijgestuurd. Hierdoor kan ook voor andere doelgroepen een
specifieke campagne ontwikkeld worden, zoals die er nu al voor jongeren is.
Specifiek voor jongeren is vanaf maart al een aanloop naar de campagne Blijf Positief
gemaakt: www.hoediepkunjegaan.nl. Via onder meer www.hyves.nl en www.youtube.com
zijn filmpjes verspreid over een student die zijn kamer behangt met flatscreens. Deze
campagne slaat aan. Dit blijkt uit het hoge aantal malen dat het filmpje is bekeken: ca. 30.000
keer, er over wordt gediscussieerd op www.hyves.nl, het onderdeel is geweest van een thema-
aanpak op TMF, een week lang elk kwartier in alle McDonalds-vestigingen heeft gedraaid en
het door de Kredietbank Rotterdam bij een training op school wordt gebruikt.
Als onderdeel van deze campagne wordt flink ingezet op samenwerking met `veldwerkers';
o.a. gemeenten, scholen en andere organisaties bij wie mensen met vragen of problemen zich
kunnen melden, om de weg naar hulp zo gemakkelijk mogelijk te maken. Ik ben mij ervan
bewust dat een voorlichtingscampagne alleen niet voldoende is: de campagne is één van de
maatregelen om de schuldenproblematiek te reduceren. In overeenstemming met het
Coalitieakkoord zullen de mogelijkheden voor gemeenten voor schuldhulpverlening worden
verruimd. De uitwerking van deze aanpak zal plaatsvinden in het beleidsprogramma van het
kabinet.
Vraag 2
Gaat u stappen ondernemen om de leenreclames gericht op jongeren terug te dringen
aangezien jongeren zeer vatbaar zijn voor reclames en leenreclames die volop te zien zijn op
televisie, op billboards en zelfs in scholen? Zo neen, waarom niet? Zo ja, wat gaat u doen?
Antwoord 2
Er zijn geen regels die kredietreclames gericht op jongeren verbieden. Wel is er een verbod op
misleidende kredietreclame en moet bepaalde informatie over het krediet in de reclame worden
genoemd. In haar onderzoek naar kredietreclames in gedrukte media zal de AFM aan
kredietreclames aan jongeren extra aandacht besteden. Ook kan de brede evaluatie in 2007
naar effecten van de kredietregels (zie Kamerstuk 29 942, nr. 37) hierover mogelijk nadere
informatie opleveren.
Vraag 3
---
Ons kenmerk W&B/B&K/07/14608
Bent u bekend met het actief aanbieden van een creditcard aan jongeren die een rekening
openen bij een financiële instelling, ook als jongeren minderjarig zijn? Zo ja, wat vindt u
hiervan? Zo neen, bent u bereid te onderzoeken op welke schaal dit plaatsvindt? Bent u bereid
afspraken te maken met financiële instellingen over het verstrekken van creditcards en
bijbehorend credit aan minderjarige jongeren én jongeren in het algemeen?
Antwoord 3
De AFM heeft geen signalen dat er actief creditcards worden aangeboden aan minderjarigen.
Wel worden creditcards verstrekt aan bepaalde groepen studenten. Indien er sprake is van
kredieten met een looptijd van meer dan drie maanden, dient op grond van de Wet op het
financieel toezicht hierbij een kredietwaardigheidstoets te worden uitgevoerd. Hierdoor zullen
groepen die het krediet naar verwachting niet aankunnen daarvoor ook niet in aanmerking
komen. De AFM houdt toezicht op een correcte uitvoering van de kredietwaardigheidstoets.
Indien blijkt dat de wet niet wordt nageleefd kan de AFM handhavend optreden.
Vraag 4
Bent u op de hoogte van het feit dat de IB-Groep een grote leningverstrekker is aan studenten?
Hoe denkt u over de rol die de IB-Groep speelt in het actief aandacht geven aan de leenoptie
voor studenten?
Antwoord 4
De lening die de IB-Groep verstrekt is onderdeel van de studiefinanciering. Studiefinanciering
bestaat uit een basisbeurs, een OV-studentenkaart, eventueel een aanvullende beurs en,
desgewenst, de lening. Het verstrekken van studiefinanciering is in handen van de Informatie
Beheer Groep in Groningen. De IB-Groep is daarmee inderdaad een grote leningverstrekker.
Deze studieleningen zijn echter van een heel andere aard dan leningen bij bijvoorbeeld een
bank of private leningverstrekker. Zij zijn te zien als een investering in de toekomst van de
student, waarbij wel rekening wordt gehouden met het rendement dat een student uit zijn
studie haalt. Zo wordt er in de terugbetalingsvoorwaarden van de IB-groep rekening gehouden
met de (financiële) situatie van de ex-student.
Het is de taak van de IB-Groep om studenten goed voor te lichten over de mogelijkheden die
zij hebben om hun studie te financieren. Daar hoort voorlichting over leningen bij, net zoals
voorlichting over bijvoorbeeld de ouderlijke bijdrage of de bijverdiengrens. Daarbij is niet het
uitgangspunt dat studenten (meer) moeten lenen, maar dat zij een goed onderbouwde afweging
kunnen maken over de financiering van hun studietijd.
Vraag 5
Vindt u dat er sprake is van eenheid van beleid als het ene ministerie het lenen onder studenten
wil bevorderen en het andere ministerie een campagne opzet om het lenen van jongeren te
beperken? Zo ja, waarom?
---
Ons kenmerk W&B/B&K/07/14608
Antwoord 5
Het ministerie van OCW biedt, via de IB-Groep, studenten de mogelijkheid om te lenen voor
hun studie. Studieleningen zijn voor studenten een investering in hun toekomst. Zij investeren
in iets dat meer waard wordt, namelijk in hun kennis en vaardigheden. Dat is niet te
vergelijken met een lening voor consumptiegoederen als mobiele telefoons, flatscreens of
vakanties. Ook wat betreft de terugbetaling zijn er grote verschillen. De IB-Groep houdt bij de
inning van de studieschuld rekening met het inkomen van de ex-student. Wanneer de ex-
student over onvoldoende draagkracht beschikt wordt het maandbedrag daarop aangepast. Na
15 jaar wordt het restant van de schuld eventueel zelfs kwijtgescholden. Particuliere
leningverstrekkers kennen veel minder soepele leen- en terugbetalingsvoorwaarden.
Het ministerie van OCW richt zich op studieleningen als één van de financieringsbronnen voor
de studie, het ministerie van SZW wijst op de risico's van onverantwoord leengedrag en wil
jongeren weerbaar maken voor de verleidingen van kopen op afbetaling. Deze
beleidsdoelstellingen kunnen goed naast elkaar bestaan.
---
Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid