Seks in de tbs-sector: Justitie meet met twee maten


De voorspelde erfenis van het seks-beleid van ex-minister Donner van Justitie m.b.t de tbs-sector: Instandhouding en passieve ondersteuning van veelvuldig seksueel contact tussen hulpverleners en patiënten in de tbs-sector

AMSTELVEEN, 20070513 -- Deze week kwam de Groningse tbs-kliniek Van Mesdag opnieuw in opspraak door seksuele relaties die hulpverleners met regelmaat met aan hun zorg toevertrouwde tbs-patiënten aangaan. De raadsman van diverse tbs-patiënten die seksueel grensoverschrijdend gedrag (GOG) door een hulpverlener hebben ondergaan, mr. Niek Heidanus, stelde onder meer dat er in de tbs-sector een cultuur heerst "waarbinnen patiënten iets kunnen beginnen met hun sociotherapeuten".

Tevens stelt hij dat de meeste medewerkers niet eens weten dat het hebben van seksueel contact met een patiënt strafbaar is.

Dit persbericht, aangevuld door een op zondag 13 mei 2007 verschijnend uitgebreid artikel van MdH over dit onderwerp (1), heeft tot doel het door de advocaat gestelde te bevestigen en opnieuw - zoals MdH dit al twee jaar lang doet - te pleiten voor het nemen van maatregelen. Helaas toonde Justitie tot dusver aantoonbaar geen tot uiterst weinig interesse in dit onderwerp. Eerdere Kamervragen van het lid De Wit (SP) (2) mochten noch tot oprechte antwoorden noch tot enige actie leiden. MdH is bijzonder blij dat er recentelijk opnieuw, o.a. door de SP, Kamervragen aan de minister van Justitie werden gesteld (3).

Aangezien het een internationaal erkend feit is dat circa 10% van alle hulpverleners eenmalig, en in de meeste gevallen helaas meermaals of zelfs veelvuldig, in seksueel opzicht over de schreef gaat, is voorlichting van bijzonder groot belang. Ook de artsenorganisatie KNMG stelde eerder al in de media dat van gemiddeld 10% GOG plegende hulpverleners uit moet worden gegaan. Binnen de GGZ echter, zo is menige ter zake deskundige wereldwijd overtuigd, ligt het percentage GOG plegende hulpverleners helaas nog hoger, namelijk bij rond 15%. MdH constateerde gedurende de afgelopen jaren dat het bij GOG in tbs-klinieken zelfs om een nog hoger percentage moet gaan en meent dat er dringend behoefte is aan onderzoek in dezen, gevolgd door dringend noodzakelijke interventies gericht op preventie van GOG.

In oktober 2006 zou een hulpverleenster door de Van Mesdag kliniek zijn ontslagen. Helaas is ontslag binnen dit scenario eerder de uitzondering dan de regel hetgeen door de persvoorlichtster van de kliniek in een interview met de Volkskrant onlangs ook werd bevestigd (4). In de meeste gevallen plaatst Justitie een medewerker die als hulpverlener seksueel GOG met een aan haar/zijn zorg toevertrouwde patiënt pleegde, simpelweg over naar een andere kliniek of naar een Huis van Bewaring (HvB). Om het feit dat de meeste plegers van seksueel GOG recidiveren, bekommert Justitie zich kennelijk geenszins. Plegers worden ook niet psychiatrisch onderzocht. Dit, ondanks het feit dat het bekend en wetenschappelijk aangetoond is dat het gros van dit soort plegers aan één of zelfs meerdere tot en met zeer ernstige psychiatrische en/of psychoseksuele stoornissen lijdt (5). Met name gaat het dan om stoornissen zoals bovenal de narcistische persoonlijkheidsstoornis, maar ook b.v. de borderline persoonlijkheidsstoornis. Zelfs psychopathie komt helaas met enige regelmaat voor. Daarnaast lijden veel plegers van GOG aan een seksverslaving. De meest voorkomende stoornissen in plegers van GOG sluiten dus vrij naadloos aan bij de problematiek van TBS-patiënten. Hoe kan laatstgenoemde patiëntengroep echter succesvol worden behandeld door hulpverleners die met dezelfde ernstige problemen kampen als zij zelf?... . Indien een psychiatrische screening deel zou gaan uitmaken van de sollicitatieprocedure van Justitie, was het de Vlaamse psychiater Vincent Martin die o.a. strafrechtelijk voor het plegen van seksueel misbruik met 6 aan zijn zorg toevertrouwde patiënten werd veroordeeld, eerder zeer waarschijnlijk niet gelukt in de tbs-kliniek De Kijvelanden aangenomen te worden, aldus: niet als behandelaar.

Justitie blijft ondanks veelvuldige attendering op de bekende, structurele feiten echter zo doen alsof het om hulpverleners zou gaan die een foutje hebben begaan en/of verliefd zijn geworden op een patiënt. Medewerkers die zich schuldig maken aan seksueel GOG met patiënten wordt dan ook vaak de hand boven het hoofd gehouden en men plaatst hen zonder enig onderzoek naar geschiktheid en bekwaamheid betreffend hun vak in te stellen, en zonder hen een psychiatrisch onderzoek te laten ondergaan, over naar een andere kliniek. Het probleem wordt dus meestal slechts verplaatst i.p.v opgelost.

Daarmee wordt ontucht met misbruik van gezag, een strafrechtelijk feit vastgelegd in artikel 249 lid 2 sub 3 van het Wetboek van Strafrecht, door Justitie gedoogd en in stand gehouden, en zal het aantal incidenten alleen maar gaan toenemen. Na overplaatsing van een pleger van GOG gaat het meestal weer fout, aldus wetenschappelijk onderzoek. Het ministerie heeft, ondanks herhaaldelijke en dringende verzoeken van MdH nog steeds niets ondernomen, laat staan de cijfers beschikbaar gesteld om welke het ministerie al sinds lange tijd en bij herhaling wordt verzocht. E.e.a. laat vermoeden dat er blijkbaar iets te verbergen valt.

Onze voormalige minister van Justitie, Piet Hein Donner, wenste niets aan het probleem te doen. Hij zag zijn functie weggelegd in het bagatelliseren en/of ontkennen van zowel tuchtrechtelijk als strafrechtelijk ernstig verwijtbaar gedrag gepleegd door personeel van Justitie. Het lijkt erop dat Justitie met twee maten meet. Enerzijds staat Justitie altijd klaar met het Wetboek van Strafrecht onder de arm. Maar, wanneer het gaat om wangedragingen door eigen personeel, kijkt men blijkbaar liever weg i.p.v. dringend nodige maatregelen te nemen. Actie door Justitie is noodzakelijk om het probleem in kaart te brengen en manieren te bedenken hoe dit soort grensoverschrijdend gedrag in de toekomst beter kan worden voorkomen. Zoals mr. Heidanus terecht stelde, lopen patiënten ernstige en veelal langdurige schade door seksueel GOG met een hulpverlener op. Dit geldt uiteraard ook voor mannelijke patiënten die zelf pleger van een of meer ernstige delicten zijn.

MdH is van mening dat Justitie gedurende de afgelopen jaren ernstig nalatig is geweest in het ondernemen van actie gericht op preventie en postpreventie van GOG in haar klinieken. Patiënten die met seksueel GOG door een hulpverlener in een tbs-kliniek in aanraking zijn gekomen nadat MdH Justitie bij herhaling en uitgebreid over e.e.a. informeerde en om actie verzocht, hadden beter beschermd kunnen worden. Mogelijker wijze kunnen schadeclaims wegens het ondergaan van GOG evenals wegens nalatigheid door Justitie na uitdrukkelijke attendering op het probleem alsnog ertoe leiden dat het grootste taboe binnen de tbs-sector eindelijk bespreekbaar kan worden gemaakt en men alsnog bereid zal zijn een oplossing voor het probleem te zoeken. Naar mening van MdH draagt slechts transparantie bij tot het oplossen van de bestaande, bijzonder ernstige problemen. Het verdoezelen ervan beschadigt patiënten, zit professionalisering van de sector in de weg en houdt voor de maatschappij bovendien een aanzienlijk gevaar in. Door deze problematiek niet serieus te nemen, zo is MdH van mening, gedraagt Justitie zich niet slechts naar patiënten en personeelsleden toe nalatig maar tevens t.o.v. de maatschappij.

Dit persbericht is een direct verzoek aan onze minister van Justitie, het beleid in zaken gebrek aan transparantie, bagatellisering en ontkenning dat de voormalige minister in dezen handhaafde, niet voort te zetten en eindelijk voor de nodige interventies zorg te dragen.

(1) Het uitgebreide artikel van MdH over dit onderwerp dat op zondag ochtend op MdH gepubliceerd zal worden, zult u op de navolgende pagina op onze site aantreffen. De geschiedenis van seksueel GOG in de tbs-sector in een notendop, met speciale aandacht voor de Groningse Van Mesdag kliniek: www.misbruikdoorhulpverleners.nl/publicatiesmdhseksindetbssectorjustitiemeetmettweematen12mei07.html

(2) a) Kamervragen van het lid De Wit (SP) m.b.t. veelvuldig seksueel wangedrag door medewerkers van de Amsterdamse tbs-kliniek Oostvaarderskliniek (eerder: Flevo Future), februari 2006. www.misbruikdoorhulpverleners.nl/Nieuwsbriefgogfebruari2006nr2valentijn.htm, b) Kamervragen, eveneens van Jan de Wit, inzake seksueel GOG in de Justitiële Jeugdinstelling Harreveld, mei 2006: www.misbruikdoorhulpverleners.nl/kamervragengogdoorhulpverleners.html

(3) De recentelijk ingediende Kamervragen van de leden De Wit en Van Velzen (SP) treft u onder het persbericht aan.

(4) Artikel Volkskrant, 8 mei 2007: www.volkskrant.nl/binnenland/article423269.ece/Schade_door_seks_met_therapeute?source=rss; Over de door Petra de Maar, persvoorlichtster van de Van Mesdag kliniek geuite, uiterst onprofessionele opmerkingen die het niveau van kennis en besef m.b.t het onderwerp betreffend de kliniek duidelijk weergeven, meer in ons morgen verschijnend artikel.

(5) Op de pagina 'Wetenschappelijke Feiten over GOG' van MdH treft u nadere informatie aan over de mogelijke stoornissen van plegers van seksueel GOG met aan hun zorg toevertrouwde patiënten/cliënten: www.misbruikdoorhulpverleners.nl/wetenschappelijkefeitenovergog.html; tevens verwijzen wij naar diverse publicaties van een van de meest deskundigen inzake GOG door hulpverleners wereldwijd, Gary R. Schoener. In diverse publicaties beschrijft hij de meest voorkomende stoornissen die bij plegers van GOG worden aangetroffen: www.misbruikdoorhulpverleners.nl/artikelen.html





Misbruik door Hulpverleners (MdH)