Nivel
NIVEL international
Nabestaande doorslaggevend bij beslissing over orgaandonatie
11 mei 2007
Bij donatie is de toestemming van nabestaanden cruciaal. Vaak bepalen
zij of een overledene donor wordt of niet. De meerderheid van de
Nederlanders vindt ook dat nabestaanden om instemming gevraagd moet
worden.
Iedere orgaandonor kan twee patiënten helpen aan een nieuwe nier.
Maar, terwijl nog steeds veel mensen op de wachtlijsten staan voor een
donororgaan (per 1 mei 1421) neemt het aantal donoren de laatste twee
jaren af. Met subsidie van de Nierstichting, de Nederlandse
Transplantatievereniging en de Nederlandse Transplantatiestichting
deed het NIVEL (Nederlands instituut voor onderzoek van de
gezondheidszorg) een onderzoek naar de mogelijke effecten van
invoering van een actief registratiesysteem. Het onderzoek bestond uit
een schriftelijke enquête onder 1090 leden van het Consumentenpanel
Gezondheidszorg. Aan hen werd ondermeer gevraagd hoe zij denken als
nabestaande te zullen reageren als een arts hen vraagt of ze willen
instemmen met donatie.
Actieve registratie
Een van de belangrijkste kenmerken van een actief registratiesysteem
is dat mensen die niet in het donorregister staan twee brieven
ontvangen waarin hen de mogelijkheid wordt geboden om zich alsnog te
laten registreren. Als ze uiteindelijk niet reageren, dan worden ze
geregistreerd als donor. Hierdoor worden meer mensen geregistreerd als
donor dan in het huidige systeem. De introductie van een systeem van
actieve donorregistratie kan volgens de onderzoekers inderdaad leiden
tot een toename van het aantal donoren, maar ze plaatsen wel
kanttekeningen. NIVEL-onderzoeker Roland Friele: Het onderzoek is
gebaseerd op hoe mensen zeggen te reageren. Of dat in werkelijkheid
ook zo zal zijn, is niet zeker. Ook is niet te voorspellen, hoe een
verandering van systeem bij de bevolking zal vallen. Uit het onderzoek
blijkt dat de helft van de mensen voorstander is van het huidige
beslissysteem, terwijl de andere helft voorstander is van een actief
registratiesysteem of van een systeem waarin iedereen die niet staat
geregistreerd automatisch donor is.
Nabestaanden
Bovendien spelen ook de nabestaanden een belangrijke rol. Nabestaanden
hebben een doorslaggevende invloed op de uiteindelijke beslissing, ook
in de landen met een ander beslissysteem dan het Nederlandse. Hierdoor
resulteert toestemming of veronderstelde toestemming van de donor niet
altijd in donatie. Hoe de nabestaanden denken over donatie, blijft dus
een belangrijke factor. De communicatie van artsen en verpleegkundigen
met nabestaanden is dus essentieel.
Afnemende instemming
Een bijkomende ontwikkeling lijkt de afnemende bereidheid om in te
stemmen met donatie. In 2004 is hetzelfde onderzoek ook al een keer
uitgevoerd. Toen zei 40% van de mensen, dat ze als nabestaanden zouden
instemmen met donatie als, in het huidige beslissysteem, de wens van
de overledene niet bekend is. In 2007 daalde dat tot 30%. Friele: Dat
is een zorgelijke ontwikkeling, gezien het grote aantal patiënten op
de wachtlijst voor een donororgaan.
Zie ook
* het rapport Actieve donorregistratie
* het Consumentenpanel Gezondheidszorg
* Het actief donorregistratiesysteem
[s?home_nivel.kortjes.Nabestaande doorslaggevend bij beslissing over
org]